Morgunblaðið - Sunnudagur - 17.01.2016, Blaðsíða 44

Úttekt
44 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 17.1. 2016
E
ndrum og sinnum birtast fréttir
af dómsmálum þar sem trygg-
ingafélögin hafa lotið í lægra
haldi og verið skikkuð til að
greiða bætur. Þessi dómsmál
ríma við sögur sem margir ættu að hafa
heyrt, af fólki sem hefur þurft að glíma
við tryggingafélög sem virðast harð-
neskjuleg og neita að borga fyrr en í
fulla hnefana.
Hæstarréttarlögmaðurinn Vilhjálmur H.
Vilhjálmsson hjá Landslögum hefur mikla
reynslu af málum sem þessum. Segir
hann að viðskiptavinir tryggingafélaganna
geti rekist á margar hindranir áður en
bætur fást greiddar og eru þau mál sem
fara fyrir dómstóla aðeins toppurinn á ís-
jakanum. Getur tryggingafélagið t.d. beitt
því fyrir sig að bótakrafan sé fyrnd,
tjónið hafi verið tilkynnt of seint eða að
tjónið sé ósannað.
Tilkynningar og túlkanir
„Slys sem verða við umferðaróhöpp eru
algengt deilumál og þá sérstaklega þegar
meiðslin eru þess eðlis að ekki þurfti
sjúkrabíl á vettvang. Ef skjalagerðin er
óvönduð og fólk sinnir því ekki samvisku-
samlega að láta lækni skoða og skrásetja
meiðslin þá getur það gerst að trygginga-
félagið líti svo á að ekki sé sannað að sá
sem gerir bótakröfuna hafi orðið fyrir
slysi,“ útskýrir Vilhjálmur og segir að
það flæki málin að heilsutjón vegna togn-
unar og högga komi
stundum ekki fram
fyrr en nokkru eftir
slysið. „Skiptir líka
máli hvernig trygg-
ingafyrirtækin túlka
reglur um tilkynn-
ingafrest og ekki
alltaf víst hvað á þar
að miða við, t.d. þeg-
ar afleiðingar slyss
koma ekki fram fyrr
en að einhverjum
tíma liðnum.“
Bendir Vilhjálmur á að sá sem gerir
kröfu á hendur tryggingafélagi sé oft í
mjög erfiðri stöðu ef honum er neitað,
sérstaklega ef slys hefur valdið honum
miklum heilsubresti. Leggst rimman við
tryggingafélagið þá ofan á eignatjón,
tekjutap og bæði líkamlegar og andlegar
raunir. „Getur það jafnvel gerst að trygg-
ingafélag neiti að greiða kostnað við
gagnaöflun. Eru kringumstæður þá oft
þannig að tryggingafélagið heldur því t.d.
fram að ekki sé orsakasamhengi á milli
þess atviks sem málið varðar og tjóns
þess slasaða. Þarf þá iðulega að kveðja
til dómkvadda matsmenn. Um stórar fjár-
hæðir er að ræða og algengt að þjónusta
matsmanna kosti 600.000 kr. og svokallað
yfirmat kosti um 950.000 kr. Er vænleg-
asta leiðin í þeim tilvikum að sækja um
gjafsókn en til að eiga möguleika á því
Hindranirnar sem þarf
að yfirstíga til að fá bætur
TRYGGINGAFÉLÖGIN ERU TÍÐIR GESTIR Í DÓMSAL EN VILHJÁLMUR H. VILHJÁLMSSON LÖGFRÆÐINGUR SEGIR DÓMSMÁLIN ÞÓ BARA TOPPINN Á
ÍSJAKANUM. FÓLK GETI REKIST Á ALLS KYNS HINDRANIR ÞEGAR ÞAÐ REYNIR AÐ SÆKJA BÆTUR OG MARGIR GEFIST UPP ÞÓ ÞEIR HAFI LÖGIN SÍN MEGIN.
Ásgeir Ingvarsson ai@mbl.is
Ungur vegfarandi á leið í skólann í vetrarmyrkrinu. Bótamál vegna slysa sem verða í umferðinni geta orðið flókin, sér í lagi þegar áhrif högga og tognana koma ekki að fullu fram fyrr en nokkru eftir slysið.
Morgunblaðið/Golli
Vilhjálmur H.
Vilhjálmsson
Dómsmál tryggingafélaganna 2013 og 2014
Trygginga-
félagið
sýknað
Trygginga-
félagið
sakfellt
Ábyrgð
skipt
Dómsmál
alls
Hlutfall af
heildarfjölda
dómsmála
Markaðs-
hlutdeild
TM 23 10 2 35 20% 26,5%
(Hlutfallsleg skipting) 66% 28% 6%
SJÓVÁ 36 18 7 61 35% 28,5%
(Hlutfallsleg skipting) 59% 30% 11%
VÍS 28 15 13 56 33% 33,5%
(Hlutfallsleg skipting) 50% 27% 23%
VÖRÐUR 7 6 7 20 12% 11,5%
(Hlutfallsleg skipting) 35% 30% 35%
Samtals 172
Það er mat Vilhjálms, byggt á margra áratuga reynslu, að tryggingafélögin neiti nú samn-
ingaumleitunum mun oftar en áður, áður en mál fara dómstólaleiðina. „Skýrist það að hluta
af því að vegna breytinga á starfsháttum Hæstaréttar hafa dómar sem falla þar ekki jafn
sterkt fordæmisgildi á lægri dómstigum og áður. Svo er annað líka, að stefna tryggingafélag-
anna og allt viðmót virðist hafa breyst. Eins og ég skynja þau núna eru þau nánast hrein fjár-
málafyrirtæki og hafa misst mikið af tengingunni við þann gamla hugsunarhátt að trygginga-
félag sé þjónustufyrirtæki sem taki við iðgjöldum og greiði þau aftur út, hugsað fyrir fólk
sem tekur sig saman um að vernda hvað annað gegn afleiðingum óvæntra áfalla. Ég finn
mun á viðmóti starfsfólksins og þeim fyrirmælum sem það fær frá stjórnendunum.“
Vilhjálmur segir fullt tilefni til að hafa betri gætur á starfsemi tryggingafélaganna og til-
greinir hann sérstaklega að samtök á borð við Neytendasamtökin og Félag íslenskra bif-
reiðaeigenda ættu að gefa tryggingafélögunum meiri gaum.
HEFUR HUGSUNARHÁTTURINN BREYST?