Morgunblaðið - 11.02.2016, Blaðsíða 60

60 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 11. FEBRÚAR 2016
Það mátti búast við
að einhverjum fyndist
nauðsynlegt að endur-
skrifa söguna um „svo-
kallað hrun“. En hinu
óraði mann ekki fyrir
að nauðsyn þætti bera
til að að byrja að end-
urskrifa sögu seinni
heimsstyrjaldarinnar
og mann setur hljóðan
við að lesa í Morgun-
blaðinu sl. laugardag svonefndan
„fróðleiksmola“ Hannesar H. Gissur-
arsonar um loftárásina á Baskabæ-
inn Guernica á Spáni 1937 sem hing-
að til hefur verið talið upphaf
hryðjuverkakenndra loftárása í nú-
tímahernaði. Á eftir Guernica komu
sístækkandi árásir, t.d. Belgrad
1941, Hamborg 1943 og Dresden
1945 og kannski verða „fróðleiks-
molar“ um þær næstu skref í end-
urritun sögu heimsstyrjaldarinnar.
Hannes vitnar í bandarískan sagn-
fræðing til þess að gefa greininni
fræðilegan blæ, og gerir engar at-
hugasemdir við það sem „Stanley
Payne hefur sýnt fram á“ eins og
hann orðar það. Upphaf greinarinnar
um Guernica gefur tóninn: „Fyrsta
fórnarlamb stríðs er jafnan sannleik-
urinn …, þetta átti við í spænska
borgarastríðinu.“ Jahá. Og hver er
þá lygin, sem gekk af sannleikanum
dauðum? Jú, það var rangt að Guer-
nica hefði enga hernaðarþýðingu haft
og rangt að hún hefði verið varn-
arlaus borg sem var jöfnuð við jörðu
á markaðsdegi, eitt þús-
und drepnir, tíu þúsund
heimilislausir. Þessu er
hafnað í þessari sorg-
legu grein. „Bærinn var
áfangi á leið hers þjóð-
ernissinna …“ segir í
greininni. Svipuð út-
skýring var líka notuð
við að réttlæta árás
Bandamanna á Dresden
1945. „Bærinn Guernica
var sennilega ekki fullur
af fólki af því að héraðs-
stjórn Baska hafði bann-
að markaðsdaga …Líklega hafa
nokkur hundruð manns fallið frekar
en eitt þúsund.“ „Mestur hluti bæj-
arins brann af því að flest hús voru úr
tré.“ Einmitt. Bæjarbúar gátu sem
sagt sjálfum sér um kennt. „Í bænum
var nokkurt herlið og í útjaðrinum
voru vopnaverksmiðjur,“ segir í fróð-
leiksmolanum, og á það að vera rétt-
læting fyrir því að leggja mestallan
bæinn í rúst. „Loftárásin var liður í
aðgerðum þjóðernissinna en ekkert
sérstakt uppátæki þýskra og ítalskra
hermanna,“ segir ennfremur í grein-
inni. Maður trúir varla sínum eigin
augum við að lesa þennan fróðleik
prófessorsins, sem á að breiða yfir þá
viðurkenndu staðreynd að Hitler
sendi sérstaka þýska flugsveit til
Spánar þess að æfa sig fyrir komandi
styrjöld og árásin á Guernica hefur
hingað til verið talin byrjunin á því
sem síðar gerðist, þegar þýski flug-
herinn hafði yfirburði í leifturstríðum
sínum í byrjun komandi heimsstyrj-
aldar og beitti reynslunni frá Guer-
nica og öðrum skotmörkum á Spáni
til að ráðast á borgir eins og London,
Coventry og Belgrad. Árásin á Bel-
grad var á varnarlausa borg, drap
sautján sinnum fleiri í einu vetfangi
en í Guernica og var stigmögnuð end-
urtekning á eyðingu spænska bæj-
arins. Áfram hélt þessi stigmögnun á
síðari stigum stríðsins, bandamenn
drápu rúmlega 40 þúsund manns í
Hamborg 1943 með því að skilgreina
framleiðslu á hverju því sem nota
mætti á stríðstímum sem „hernaðar-
framleiðslu.“ Í hinni dæmalausu
grein um Guernica er ekki látið
nægja að tala hana niður í nánast
ekki neitt, heldur klykkir dreifari
„fróðleiksmolanna“ út í lokin með því
að gera lítið úr málverki Picassos, því
að það hafi upphaflega ekki átt að
heita þessu nafni og skiptar skoðanir
séu um það. Og síðan er málið dregið
saman í þá einu lýsingu á Guernica
sem við eigi: „En enginn ágreiningur
getur verið um að áróðursbragðið
reyndist snjallt.“
Úff!
Mann setur hljóðan
Eftir Ómar
Ragnarsson
Ómar Ragnarsson
» Greinin um loftárás-
ina á Guernica byrj-
ar á því að gefa í skyn að
frásagnir af henni séu
lygi og endar á því að
firra nasista allri ábyrgð
á henni.
Höfundur er áhugamaður
um hernaðarsögu.
Hjá þingmanni vargur
í öndvegi er
þó arðsemi neikvæða
gefi.
Til skyldleika finnur
með sjálfum sér
og soltnum og blóð-
þyrstum refi.
Fram er komið á al-
þingi þingskjal 303 til-
laga til þingsályktunar
um eflingu rannsókna
á vistfræði melrakkans. Flutnings-
maður Robert Marshall. Þó að „efl-
ing rannsókna“ sé yfirskin segir
greinargerðin allt annað, sem er í
stuttu máli þetta.
1) Refir valda svo litlu tjóni að
það réttlæti ekki fjárframlag hins
opinbera til að halda stofninum
niðri. 2) Orðið hefur „tilfinnanleg“
fækkun í stofninum á undanförnum
árum. 3) Því ber að hætta öllum op-
inberum stuðningi við (refa)veiðar,
forðast að trúa á „getgátur og sögu-
sagnir“ um tjón af völdum refa, en
veita rausnarlegt fé til verndar
áætlunar fyrir tegundina og vist-
fræðirannsókna í hennar þágu.
Stórtjón og kostnaðarauki
Frá landnámsöld hafa forfeður
okkar barist við refinn og fór ekki
að miða í því stríði fyrr en skotvopn
og síðar eitur komu til sögunnar.
En Hálsaskógarheilkennið um að
Mikki refur sé krúttlegur og mein-
laus hefur nú rótfest sig svo í koll-
inum á stórum hluta veruleikafirrts
þéttbýlisfólks að reynsla kynslóð-
anna verður að „getgátum og sögu-
sögnum“ í þess eyrum. Því skal hér
vitnað í nútímastaðreyndir. Engir
eiga um jafnt sárt að binda í þessu
efni og við Vestfirðingar, því úr
hinni ríkisreknu vargaútungarstöð
á Hornströndum má ætla að um
10.000 refir hafi síðan 1994 herjað á
okkur á leið sinni austur um Húna-
þing og Skagafjörð og suður til
Dala, Borgarfjarðar og Snæfells-
ness.
Samkvæmt rann-
sóknum Páls Her-
steinssonar prófessors
er þéttleiki grenja
hvergi meiri á landinu
en á Hornströndum.
Sem dæmi um refavöð-
una er að árið 2013 á
svæðinu frá Hrúta-
fjarðarbotni norður
Strandir að Reykjar-
firði nyrðri og að
Djúpi milli Mórillu í
Kaldalóni og Ísafjarð-
arár voru felldir rúm-
lega 500 greiðslu-
skyldir refir og þá eru til viðbótar
verulegur hluti útburðar og ljósa-
skyttufelldra dýra og þau sem ekið
er yfir.
Svo fáeinar staðreyndir séu
nefndar um afleiðingar þessa refa-
fárs er að rjúpa er nánast þurrkuð
út hér vestra, svo og kríuvörp nema
í eyjum. Æðarbændur verða á vorin
að standa vopnaða vakt 5-6 vikur og
dugir þó ekki alltaf til. Í Þernuvík
við Djúp gróf refur sig undir vand-
aða og vel niðurnjörvaða girðingu
þegar heimafólk brá sér af bæ og
sundraði 40 hreiðrum.
Þá var refur einnig skotinn þar í
fjörunni við að murka lífið úr sel-
kóp. Tjón sauðfjárbænda er þá ótal-
ið, t.d. hurfu hjá mér á túnum ná-
lægt bæ, þrjú 4-5 vikna gömul lömb
og náðist sá skaðvaldur ekki þrátt
fyrir vöktun öflugra veiðimanna og
óvenju ýtarlega grenjaleit.
Þetta eru þó smámunir, því hjá
Rögnu á Laugabóli við Djúp vantaði
26 lömb af fjalli í haust eða um 12%
og til viðbótar komu skaðbitnar ær.
Síðast en ekki síst er sú lífsgæða-
rýrnun sem felst í því hjá öllu
sæmilegu fólki, að raddir vorsins
hafa nú mjög dofnað eða þagnað
með öllu.
Þær tegundir fugla sem verpa
þar sem refurinn kemst að eggjum
og ungum, eru að þurrkast út.
Refavinir ættu að lesa frásögn Æv-
ars Petersens fuglafræðings í síð-
asta hefti Náttúrufræðingsins, þar
sem hann greinir frá reynslu sinni
af heimsóknum refa í himbrima- og
lómabyggð vestur á Mýrum. Þar
mun enginn ungi hafa komist upp í
sumar.
Refurinn fær
Marshall-aðstoð
Eftir Indriða
Aðalsteinsson
»… úr hinni rík-
isreknu vargaútung-
arstöð á Hornströndum
má ætla að um 10.000
refir hafi síðan 1994
herjað á okkur …
Indriði
Aðalsteinsson
Höfundur er bóndi
á Skjaldfönn við Djúp.
Fatlaðir voru metn-
ir til fjár, kostnaður
við einstaklinga með
Downs-heilkennið var
reiknaður út áður en
ákveðið var að bjóða
öllum konum fóstur-
skimun. Þessar upp-
lýsingar komu fram í
mjög vandaðri umfjöll-
un Morgunblaðsins
um fósturskimun ný-
verið.
Þetta var reiknað út fyrir 23 ár-
um fyrir embætti landlæknis. Það
má með réttu segja að leitað sé að
fóstrum með Downs á grundvelli
kostnaðar enda kom það fram að
siðferðishliðin var ekki skoðuð fyrr
en síðar, en þrátt fyrir það var
engu breytt. Fram hefur komið að
heimild til að eyða fóstri vegna
þess eins að það sé með Downs
byggist á afar veikum lagalegum
grunni.
Í Bandaríkjunum er það þannig
að einstaklingur með Downs telst
ekki „hæfur“ til að þiggja líffæri og
hefur verið unnið að því að fá því
breytt. Hérlendis liggur það ekki
fyrir hvort einstaklingur með
Downs njóti sama réttar og ófatl-
aður einstaklingur og teljist hæfur
til að þiggja líffæri.
Embætti landlæknis
segir að ákvörðunin sé
byggð á læknisfræð-
ilegu mati. Ef tekið er
mið af því sem er að
gerast með fóstur-
skimanir er auðvelt að
draga ályktun um nið-
urstöðuna.
Alþingi verður að
tryggja í lögum um líf-
færagjöf að ekki megi
mismuna ein-
staklingum sem þurfa
á líffærum að halda á
grundvelli þess að einstaklingur sé
með Downs.
Það er hættulegt fyrir okkur
sem samfélag að taka út hóp ein-
staklinga í móðurkviði og verð-
leggja hann. Erum við að gleyma
að samfélag okkar byggist upp á
hópum og eitt af því sem skil-
greinir okkur sem samfélag er
hversu vel okkur lánast að styðja
og styrkja ólíka hópa samfélagsins
þannig að hver og einn ein-
staklingur getið notið sín á eigin
forsendum?
Ef við veltum fyrir okkur börn-
um þá er meðalfjöldi barna í ár-
gangi um 4.800 einstaklingar. Lík-
indi á hverju í hverjum árgangi er:
 Um 6-7 börn á ári með
Downs-heilkenni (vegna fóst-
urskimana fæðast um 2-4).
 Um 50-75 einstaklingar með
þroskahömlun.
 Um 50-95 einstaklingar á ein-
hverfurófsröskun.
 Um 240-330 einstaklingar
með ADHD.
 Um 300 einstaklingar munu
glíma við áfengisfíkn.
 Um 720-1.200 einstaklingar
með þunglyndi.
Viljum við samfélag þar sem
embættismenn og/eða heilbrigð-
isstarfsfólk getur kallað eftir kostn-
aðarmati á börnin okkar og/eða
ákveðið að láta skima?
Alþingi verður að setja lög er
varða skimanir og að tryggja að
einstaklingar með Downs njóti
sama réttar og annað fólk þegar
kemur að því að gefa og þiggja líf-
færi.
Er líf þess virði að því sé lifað?
Eftir Guðmund
Ármann Pétursson » Það má með réttu
segja að leitað sé að
fóstrum með Downs á
grundvelli kostnaðar
enda kom það fram að
siðferðishliðin var ekki
skoðuð fyrr en síðar.
Guðmundur Ármann
Pétursson
Höfundur er faðir
einstaklings með Downs.
BRIDS
Umsjón Arnór G.
Ragnarsson| brids@mbl.is
Átján borð hjá eldri borgurum
Fimmtudaginn 4. febrúar var
spilað á 13 borðum hjá bridsdeild
Félags eldri borgara í Reykjavík.
Efstu pör í N/S:
Örn Isebarn – Örn Ingólfsson 400
Kristín Guðbjörnsd. – Soffía Daníelsd. 389
Magnús Oddsson – Óskar Ólafsson 375
Helgi Hallgrss. – Ægir Ferdinandss. 349
A/V
Jón Þ. Karlsson – Björgvin Kjartanss. 364
Svanhildur Gunnarsd. – Magnús Láruss.
360
Björn E. Péturss. – Valdimar Ásmundss.
350
Óli Gíslason – Magnús Jónsson 340
Mánudaginn 8. febrúar var spilað
á 18 borðum.
Efstu pör í N/S:
Haukur Harðarson – Ágúst Helgason 385
Albert Þorsteinsson – Bragi Björnsson 355
Björn Árnason – Auðunn R. Guðmss. 337
Helgi Hallgrímss. – Ægir Ferdinandss.
336
Kristín Guðmundsd. – Kristján Guðmss.
334
A/V
Hrólfur Guðss. – Axel Lárusson 432
Bjarni Guðnason – Guðm. K. Steinbach
369
Sigurður Kristjánss. – Jörgen Halldórss.
355
Birgir Magnússon – Þórdís Einarsd. 342
Margr. Gunnarsd. – Vigdís Hallgrímsd.
341
Feðgar unnu hvor á sínum
væng í Gullsmára
Spilað var á 10 borðum í Gullsmára
mánudaginn 8. febrúar.
Úrslit í N/S:
Ragnar Jónsson – Lúðvík Ólafsson 194
Þórður Jörundss. – Jörundur Þórðarson
193
Jónína Pálsd. – Þorleifur Þórarinss. 182
Jón Bjarnar – Katarínus Jónsson 182
A/V:
Jón I. Ragnarss. – Sæmundur Árnason 208
Kristín G. Ísfeld – Óttar Guðmundss. 191
Gunnar Alexanderss. – Elís Helgason 188
Hinrik Lárusson – Skúli Sigurðsson 184
Vert er að vekja athygli á efstu pörum.
Þar eru feðgar á ferð, þeir
Jón Ingi og Ragnar. Keppnisstjóri
minnist þess ekki að slík úrslit hafi sést áð-
ur.
—með morgunkaffinu
Langahlíð –
Seyðisfirði
Einstakt tækifæri í ferðaþjónustu. Um er að ræða þrjú sumarhús
í norðanverðum Seyðisfirði, c.a. 3 km frá þéttbýlinu. Húsin eru 53,7
m² (byggð 2005, 2008 og 2013) og eru þau öll fullbúin með þremur
svefnherbergjum, stórri timburverönd, heitum potti og síðast en ekki síst
stórkostlegu útsýni yfir Seyðisfjörð.
Nánari upplýsingar hjá INNI fasteignasölu
s.580 7905 eða á www.inni.is.