Morgunblaðið - 11.02.2016, Qupperneq 88

88 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 11. FEBRÚAR 2016
Í ár eru 500 ár liðin frá dauða eins
þekktasta og vinsælasta myndlistar-
manns Hollands á miðöldum, og í
raun Evrópu allrar. Jheronimus
Bosch, einnig þekktur sem Hierony-
mus Bosch, var fæddur um 1450 en
lést árið 1516. Hann fæddist í húsi
afa síns í bænum ’s-Hertogenbosch –
sem einnig er kallaður Den Bosch –
og bjó þar mestalla ævi, málaði þar
ævintýraleg og í raun einstök mál-
verk sín og rak þar verkstæði. Hann
kenndi sig einnig
við bæinn og þar
hefst nú í vikunni
sannkölluð
þjóðhátíð, þar
sem Hollend-
ingar minnast
Bosch og arfleifð-
ar hans á marg-
víslegan hátt. Há-
punktur
hátíðarhaldanna
er opnun sýn-
ingar í Het Noordbrabants Museum,
sýningar sem mun laða að listunn-
endur alls staðar að úr heiminum, og
segja margir sérfræðingar um
myndlistarviðburð ársins að ræða,
enda gefst einstakt tækifæri til að
sjá fleiri verk listamannsins undir
einu þaki en nokkru sinni fyrr, og er
ólíklegt að slíkt tækifæri gefist aftur
enda halda söfnin sem eiga einstök
verkin fast í þau og lána helst ekki.
Aldrei fleiri verk hans saman
Í dag eru staðfest um 25 málverk
eftir Jheronimus Bosch og hefur
Hollendingum tekist að safna saman
tuttugu þeirra fyrir sýninguna sem
verður opnuð á laugardag. Þar á
meðal er málverkið af heilögum Ant-
óníusi, frá listasafni í Kansas sem
sérfræðingaráð sem hefur rann-
sakað það undanfarin misseri stað-
festi í síðustu viku að væri eftir
Bosch en ekki einhvern fylgismanna
hans. Þá mun vel á annan tug teikn-
inga hans verða sýndur, en þær eru
ekki síður fágætar en málverkin og
meðal þeirra er ein, af landslagi í
Víti, sem sérfræðingaráðið úrskurð-
aði í október að væri eftir meistar-
ann. Mörg verkanna hafa verið yf-
irfarin vandlega af forvörðum,
sérstaklega fyrir sýninguna, og
segja aðstandendur sýningarinnar
að tólf verkanna verði nú sýnd í
fyrsta skipti opinberlega í landinu
þar sem þau voru máluð.
Undirbúningur sýningarinnar
hefur staðið í níu ár, og hefur drjúg-
ur tími farið í viðræður um lán, rann-
sóknir á verkum og viðgerðir, auk
annarra fræðilegra rannsókna. Á
sýningunni, sem stendur til áttunda
maí, mun gestum því gefast einstakt
tækifæri til að rýna í og kynnast
byltingarkenndum og furðulega
hugmyndaríkum verkum lista-
manns, sem þróaði einstakt tákn-
kerfi í myndum sem fjalla um trúar-
leg efni og eru hlaðin ádeilu á
lostafulla og synduga lífshætti.
Myndum sem hafa um aldir heillað
þá sem hafa skoðað verkin.
Allrahanda viðburðir
Undir yfirskriftinni Jheronimus
Bosch 500 verða allrahanda uppá-
komur og sýningar í ’s-Hertogen-
bosch næstu mánuði. Auk fyrr-
nefndar lykilsýningar bjóða sjö söfn
í héraðinu upp á tengdar sýningar
undir yfirskriftinni „Bosch Grand
Tour“, með áherlsu á listir, hönnun
og handverk, næstu vikur verða
settar upp sýningar með verkum
listamanna sem vinna út frá verkum
og hugmyndum Bosch, í júní verður
samtímalistahátíð og leikhúshátíð í
ágúst – og ætíð með hliðsjón af ein-
stökum myndheimi meistarans sem
lést fyrir 500 árum.
Furðuheimum Bosch fagnað
 500 ár frá andláti Jheronimus Bosch
 Viðamesta sýningin á verkum hans
Ljósmyndir/Rik Klein Gotink og Robert G. Erdmann fyrir Bosch Research and Conservation Project.
Dómsdagur Hin þrískipta altaristafla sem sýnir dómsdag er eitt þekktasta málverk Jheronimusar Bosch en þrjár
slíkar töflur eru til. Jarðríki er fyrir miðju, Eden til vinstri en víti til hægri. Verkið er í Groeningemuseum í Brugge.
National Gallery of Art, Washington.
Syndin Dauðinn og sá níski, eitt af
frægum verkum Bosc um syndugt
líferni, hlaðið furðulegum táknum.
Museum Bojmans van Beuningen í Rotterdam.
Ferjumaður Málverk Bosch af heilögum Kristófer sem
ber hér hátíðlegt Jesúbarnið á baki sér yfir fljót.
Louvre-safnið, París.
Fíflin Skip fíflanna er eitt kunnasta verk Bosch. Það var
hluti af stærra verki sem fjallaði um dauðasyndirnar.
Teikning af Bosch
frá um 1550.
Mest seldu ofnar
á Norðurlöndum