Víkurfréttir - 20.06.2002, Blaðsíða 44

REYKJANESBÆR
Ahugaverðar gönguleiðir
Reykjaneshryggurinn er kannski ekki þekktasta
náttúruparadís Islands en þar er hins vegar náttúran
engu lík. Reykjanes^allgarðurinn í öllu sínu veldi
með fjöll eins og Keilir, tignarlegt fjall í miðju
hrauni, þar sem
umhverfið milli
fjallanna minnir
helst á tunglið.
Umhverfið er grá-
leitt og þar er
gamalt mosavaxið
hraunið í samspili
við græn engi.
Sandvík og svæðið
þar í kring er skemmtilegt útivistarsvæði fyrir vini
og vandamenn að koma saman og njóta náttúrufeg-
Gönguleiðir og aðrar
náttúruparadísir eru vel
merktar á korti í miðju
blaðsins og þargetur
fólk áttað sig betur á
hvað er að finna á svæð-
inu og hvar staðirnir eru
staðsettir.
urðar í góðu veðri. Þar er flott strönd þar sem m.a.
er hægt að fara í strandblak og fleiri strandleiki
ásamt ýmsu öðru.
Hafharbergið er mjög tignarlegt og þar er fjölskrúð-
ugt fuglalífið í miklum blóma í hrauninu og klett-
unum. Þar er einn besti fhglaskoðunarstaður á
suðvesturhorninu og þar er stutt 40m gönguleið
sem orðin er mjög vinsæl hjá göngufólki.
Ymis hverasvæði eru á Reykjanesinu, s.s. Gunnu-
hver. A Reykjanesvitasvæðinu eru ýmsar merktar
gönguleiðir út á Reykjanestá og að Skálafelli og
einnig ftáValarhnúk út á Onglabrjótsnef þar sem
hægt er að fara í stuttar gönguferðir í fallegri og
skemmtilegri náttúru en þess má geta að á Reykja-
nesinu er mikið um merktar gönguleiðir s.s. Presta-
stigur, Skipsstígur og Skófallavegur sem eru mjög
vinsælar leiðir.
A Stafnesinu, frá Hvalnesi að Básendum sem er forn
verslunarstaður frá tímum einokunarverslunar, má
sjá rústir af húsum og festingar polla sem festir hafa
verið i klappirnar þar sem verslunarskipin voru fest.
Bergið í Reykjanesbæ er einnig dæmi um fallegt
útivistarsvæði og í góðu veðri er þaðan ómótstæði-
legt útsýni til höfuðborgarsvæðisins.
Þetta eru bara lítil dæmi um náttúrufegurð Reykja-
ness og væri hægt að telja upp endalaust af stöðum,
s.s. Bláa lónið, Garðskaga þar sem er §ara með hvít-
um sandi og einnig mætti nefna Hópsnes í Grinda-
vík og Þorbjörn, ffá fjallinu sést vitt yfir Reykjanes-
ið o.fl. staði.
Prestastígur á Reykjanesi
(Ólafur Sigurgeirsson, grein sem birtist í „handriti" fyrir ferð sem farin var um svæðið á vegum Ferðamannafélags íslands)
1785.
Nafnið Prestastígur er nýlegt heiti á
fornri og fyrrum §ölfarinni þjóðleið á
Reykjanesi. Sú skýring á nafhinu er þó
líkleg að með prestakallalögum ffá
1907 var Kirkjuvogssókn í Höfnum
lögð til Staðarprestakalls í Grindavík og
hefur því Staðarprestur oft átt erindi
um þessa fornu leið.
Þegar þessi forna þjóðleið er farin ffá
Höfhum liggur leiðin ffá Kalmansgörn
um Hafnarsand fyrir norðan Presthól
og um Kinn, þar sem farið er ofan í
sigdalinn upp af Stóru Sandvík, þaðan
hjá Haug og yfir Haugsvörðugjá og
siðan með rótum Sandfellshæðar. Þar
fýlgir gatan hraunjaðri Eldvarpahrauns.
A vegi okkar verður þá nýlegur vega-
slóði sem er tilkominn vegna lagningar
ljósleiðara. Þegar kemur á móts við
Rauðhól er farið yfir hraunhaft að
hólnum og síðan hjá Eldvörpum og
yfir Hrafnagjá og þaðan að Húsatóftum
í Staðarhverfi.
Öll þessi leið er vel vörðuð og ber þess
merki að þar hefur verið fjölfarið um
aldir. Víða sést hvar umferðin hefur
markað alldjúpar götur í hraunið og
lausagijót hefiir verið tint úr götunni
og lagt til hliðar. Þetta var aðalleið ver-
manna af Suðurlandi, sem sóttu sjó ffá
Höfhum og af Rosmhvalanesi og þar
hafa skreiðarlestir verið á ferð. Eins
hafa Grindvíkingar lagt leið sína þarna
um á þeim tíma sem þeir þurftu að
sækja verslun til Básenda, þótt þeir hafi
einnig farið sjóleiðina, en á 17. og 18.
öld urðu þeir að sæta því í nokkra ára-
tugi að sækja verslun þangað sökum
þess að kaupmenn treystu sér ekki til
að sigla til Grindavíkur vegna skip-
skaða sem urðu þar á fyrri hluta 17.
aldar. Þá hefur Sigvaldi Sæmundsson
póstur verið þarna á ferð á leið sinni
mifli Básenda og Grindavíkur en hann
var fýrsti póstur senr ráðinn var með
skriflegum samningi til póstferða árið
Hafifir voru fýrr á öldum blónfiegur
útgerðarstaður og var þar stundaður
umfangsmikifl búskapur bæði til lands
og sjávar. Vermenn fjölmenntu þangað
á vertíðum og eru sagnir til um stór-
fellda útgerð Ketils Ketilssonar í Kot-
vogi, en hann gerði út þijú skip á árun-
um 1870 - 1880 og voru þá um 50
sjómenn á hans vegum auk 22 annarra
heinfilismanna. Ketill var meðal auð-
ugustu manna landsins á sinum tíma.
Hann byggði steinkirkju þá sem enn
stendur á Hvalsnesi, en Ketill átti m.a.
alla Hvalsnestorftina ogjárngerðarstaði
í Grindavík.
Landkostum hefur á síðari árum hrak-
að mjög í Höfiium vegna sandágangs
og margir bæir farið í eyði af þeim
sökum, þar á meðal Haugsendar, sem
fóru snemma í eyði. Haugsendar voru
nfilli Kirkjuvogs og Merkisness, tún þar
voru mikil, húsaskipan vegleg og
myndarlega búið. Sagnir um manifiíf
þar lifa í gönflum húsgangi:
A Haugsendum er húsavist
sem liöldar lofa.
Þar hefur margur glaður gist,
og gleymt að sofa.
I seirnfi tið er farið að nefha þessa
fornu þjóðleið Prestastíg en hvergi
finnast þess merki í gömlum heimild-
um. Geir Bachmann lýsir þeim þjóð-
leiðum sem fiá Grindavík liggja í sókn-
arlýsingu fiá 1840. Hann nefhir með
nafifi fýrstu þijá aðalvegi yfir hraunin
en segir svo:“Sá fjórði og síðasti vegur
sem úr sókninni liggur og alþjóðarveg-
ur má kallast, liggur upp frá Húsatóft-
um í útnorður ofan í Hafitirnar og er
hann sá einni sem héðan farinn verður
þangað”. Þetta er eini vegurinn frá
Grindavík sem Geir nefhir ekki með
nafifi.
SUMARBLAÐ VlKURFRÉTTA [ JÚNÍ 2002 ]
44