Ægir - 01.03.2016, Blaðsíða 9

9
„Ég er að sjálfsögðu ekki
hlutlaus í því máli, en ég ætla
að reyna að rökstyðja það á
þann hátt að vonandi séuð þið
sammála mér þegar erindinu
lýkur. Spurningin er hvort við
séum góð og til að svara henni
hef ég ákveðið að reyna að bera
saman sjávarútveginn á Ísland
og sjávarútveg okkar helsta
samkeppnislands sem er Nor-
egur, með áherslu á þorskinn.
Ég tel að sjávarútvegur á Ís-
landi standi sig ákaflega vel í al-
þjóðlegu samhengi. Á Íslandi er
mikil samvinna milli veiða,
vinnslu og markaðsmála, sem
skapar okkur forskot. Ef við ber-
um okkur saman við Noreg,
hafa þeir náð frábærum árangri
í framleiðslu á laxi og veiðum á
hvítfiski, en fullvinnslan hjá
þeim hefur að stórum hluta far-
ið fram erlendis. Til dæmis flytja
þeir út 190.000 tonn af heilum
þorski og laxi til Póllands og til
Kína er flutt verulegt magn af
óunnum fiski.“
Hærra vinnslustig
Þorsteinn Már fór yfir aflaheim-
ildir, ráðstöfun afurða, verð-
mæti, laun og afstöðu stjórn-
málamanna í Noregi til sjávar-
útvegsins, en spurði fyrst: „Viss-
uð þið að Íslendingar gera meiri
verðmæti úr sjávarafla en aðrir;
að vinnslustig er hærra á Íslandi
en í Noregi; að Norðmenn líta
til Íslands þegar kemur að
skipulagi veiða og vinnslu; að
þorskverð til skips er hærra á Ís-
landi en í Noregi; að launin í
fiskvinnslu Samherja á Dalvík
eru hærri en í fiskvinnslunni í
Noregi; að í Noregi er engin sér-
tæk gjaldtaka af sjávarútvegi
eins og hér; og að umræðan
um sjávarútveg á Íslandi er
önnur hérlendis en erlendis?“
Þorsteinn sýndi myndband
af sjávarútvegsráðherra Noregs,
„sem hefur trú á sínum mönn-
um. Þarna er hann að halda
ræðu við opnun á fiskimjöls-
verksmiðju og segir einfaldlega:
„Norðmenn eru alltaf bestir.
Þeir verða alltaf ofan á í sam-
keppni því þeir búa yfir þekk-
ingu, dugnaði og áræðni.“
„Ég vil nú meina að það höf-
um við líka, en hvað er það sem
hann er að dásama,“ sagði Þor-
steinn Már.
„Ein af mikilvægustu útflutn-
ingsvörum Noregs eru sjávaraf-
urðir. Þeir flytja út sjávarafurðir
fyrir 1.200 milljarða á ári og fisk-
eldið er stærra en sjálfar fisk-
veiðarnar. En ég ætla að ein-
beita mér að þorskinum, sem
skiptir mestu máli í veiðum
bæði Norðmanna og okkar. Ár-
legt framboð af Atlantshafs-
þorski er um 1,3 milljónir tonna
miðað við óslægðan fisk. Norð-
menn eru með 33% af því og
Rússland 31% en Íslands er að-
eins með 19%, svo þar höfum
við enga yfirburði.“
Norðmenn selja mest óunnið
Ef litið er á hvaða fisk Norð-
menn flytja út er eldislaxinn
langverðmætasta tegundin.
Hann fer nánast eingöngu utan
heill en slægður. Þar er Pólland
stærsta landið. Næst kemur
þorskurinn og síðan makríll.
Þegar litið er á stærstu markaði
Norðmanna fyrir þorsk, fer mik-
ið af þorski lítið unnið eða
óunnið úr landi. Portúgal er
þeirra stærsti markaður. Þang-
að fara 57.000 tonn af ferskum
heilum fiski og flöttum. Til Dan-
merkur fer að mestu leyti fersk-
ur hausaður fiskur, 41.000 tonn,
sem er unninn að hluta til í
Danmörku og fluttur síðan til
annarra landa. Bretland er í
raun ótrúlega lítill markaður hjá
þeim aðeins 6.000 af ferskum
og frystum flökum. Til Kína fóru
svo árið 2014 tæp 50.000 tonn
af frystum hausuðum og slægð-
um þorski. Það svarar til 60.000
tonna af aðgerðum fiski með
haus, en sá fiskur kemur að
mestu leyti til baka aftur inn á
markaði í Evrópu og Bandaríkj-
unum.
Myndin af útflutningi Íslend-
inga á þorski er allt önnur. Þá er
Bretland með 26.000 tonn og af
því eru 90% mikið unnar afurð-
ir, flök, bitar, hnakkar, ferskt og
frosið og svo framvegis. Til
Spánar fara 26.000 tonn og
Frakklands 14.000 tonn. Megn-
ið mikið unnar afurðir. Þegar lit-
ið er á verðmætin eru Bretland,
Frakkland og Spánn að skila
okkur 55 milljörðum króna á
sama tíma tíma og verðmætin
sem fara til þessara þriggja
landa frá Noregi eru aðeins 20
milljarðar, þrátt fyrir þeir séu
Stærstu markaðir Norðmanna.
Aflaheimildir í Atlantshafsþorski.