Morgunblaðið - 06.09.2016, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 6. SEPTEMBER 2016
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Sígild er spurn-ingin, hvortkemur fyrr,
egg eða hæna.
Evrusvæðið er í
vanda og hagvöxtur
þar stappar nærri
stöðnun. Helst er það spænska
efnahagslífið sem sýnir lífs-
mark. Þýskaland er í kyrrstöðu
svo líklegt er að seðlabanki evr-
unnar neyðist til að halda vafa-
sömum björgunaraðgerðum
áfram. Þessar svipmyndir lýsa
efnahagsstöðu Evrópu, þótt
vandræði Ítalíu og Grikklands
séu ekki nefnd. En hin hliðin, sú
stjórnmálalega?
Spánn, sem sagðar voru já-
kvæðar fréttir af, býr enn við
stjórnarkreppu sem sér ekki
fyrir enda á. Hollande, forseti
Frakklands, er í vandræðum, en
þær systur traust og vinsældir
hafa snúið baki við honum. Bret-
ar eru á leið út úr ESB og þvert
á hræðsluáróður „ábyrgu
aflanna“ lofa efnahagsteikn þar
helst góðu.
Merkel kanslari naut mikils
álits drýgstan hluta valdaferils
síns. En ein afgerandi mistök, í
stærri kantinum, hafa breytt
stjórnmálalegum örlögum henn-
ar. Ógætileg nálgun á innflytj-
endamálum hefur skaðað hana
mjög og virðist ekkert lát á.
Nýjasta dæmið er úr fylkiskosn-
ingunum um helgina í tiltölulega
fámennu kjördæmi, Mecklen-
burg-Vorpommern. Þess háttar
úrslit þar hefðu ætíð vakið at-
hygli, en þau fá aukna vigt þar
sem um heimaríki Angelu Mer-
kel er að ræða. Flokkur hennar
lenti í þriðja sæti með aðeins um
19% atkvæðanna,
verstu útkomu sög-
unnar, en nýr
stjórnmálaflokkur,
AfD (sem þýða má
„Annar kostur fyrir
Þýskaland“) fékk
21%. AfD bauð fyrst fram í al-
ríkiskosningum 2013 og fékk
4,8% atkvæða og slapp því ekki
yfir 5% þröskuldinn sem þarf á
þýska þingið.
Fjölmiðlamenn, hafa of marg-
ir skrítinn hátt á þegar þeir
stimpla nýja flokka hægra meg-
in miðju. Sá fær furðu fljótt
„öfga“ forskeytið, en það gerist
aldrei vinstra megin við miðjuna
(enda seint saka víðsýnir menn
þá Stalín, Bería og Mao um öfg-
ar). AfD, sem varð næststærsti
flokkurinn í þessum kosningum,
var stofnaður af Alexander
Gauland, lögfræðingi og áður
ráðuneytisstjóra þýska um-
hverfisráðuneytisins, Bernd
Lucke hagfræðingi og Konrad
Adam, fyrrverandi ritstjóra
Frankfurter Allgemeine. Flokk-
urinn var stofnaður í kjölfar
evrukreppunnar og barðist fyrir
því að hætt yrði við tilraun með
evru, sem þeir sögðu hafa reynst
mikið skaðaverk. Varla myndi
nóbelsverðlaunaður vinstrimað-
ur eins og Stiglitz sjá hægri öfg-
ar í því?
Þegar innflytjendamál bloss-
uðu upp í Þýskalandi setti ný
forystukona AfD, Frauke Petru,
það mál ofarlega á verkefnaskrá
flokksins og þótti þá réttlæta
öfgastimpillinn. AfD er með full-
trúa Evrópuþingi, á fylkis-
þingum og spár segja að ríkis-
þingið í Berlín sé næst.
Tíðindi í þýskum
stjórnmálum.
Jarðskjálfti eða
aðeins titringur?}
Pólitískur jarðskjálfti?
Eitt land, tvökerfi“ var við-
kvæðið þegar Kín-
verjar tóku við yfir-
ráðum yfir Hong
Kong af Bretum árið 1997. Kín-
verjar áttu að sjá um varnir
Hong Kong og fara með utan-
ríkismál. Hong Kong myndi
hins vegar njóta takmarkaðrar
sjálfstjórnar og almennra,
borgaralegra réttinda, sjálf-
stæðs réttarfars og fjölmiðlar
yrði ekki ritskoðaðir. Margir
sáu ýmis tormerki á því að þetta
myndi ganga til lengdar.
Fyrir tveimur árum kom til
fjölmennra mótmæla í Hong
Kong þegar stjórnvöld í Peking
þóttu hafa sýnt merki þess að
þau myndu ekki standa við lof-
orð um frjálsar kosningar fyrir
2017.
Mótmælin hófust seinni hlut-
ann í september og lauk ekki
fyrr en um miðjan desember.
Kínversk stjórnvöld gáfu ekki
þumlung eftir, en mótmælin
höfðu mikil áhrif í Hong Kong.
Sagt er að þau hafi ýtt við ungu
fólki sem áður hafði
engan áhuga á
stjórnmálum. Kom-
in sé fram kynslóð,
sem vilji slíta sam-
bandinu við Kína þegar sam-
komulagið frá 1997, sem gert
var til 50 ára, rennur út.
Um helgina var gengið til
kosninga til þingsins í Hong
Kong. Þar eru 70 sæti. 40 þeirra
eru frátekin fyrir ýmsa hags-
munahópa og koma yfirleitt í
hlut stuðningsmanna stjórn-
valda í Peking. Þá standa eftir
30 sæti. Fjögur þeirra fengu
róttækir, ungir stjórnmála-
menn, sem annaðhvort vilja
aukna sjálfstjórn eða algert
sjálfstæði frá Kína. Þeir eru af-
sprengi mótmælanna fyrir
tveimur árum.
Andóf er ekki vel séð í Pek-
ing. Niðurstaða kosninganna
endurspeglar óttann við að kín-
verski kommúnistaflokkurinn
skerði frelsi í Hong Kong. Nú
er að sjá hvernig hann bregst
við vaxandi andstöðu í Hong
Kong.
Sigur andstæðinga
stjórnvalda í Peking}Kosið í Hong Kong
N
ú eru ekki nema um sjö og hálf
vika til alþingiskosninga og
flokkar þeir sem vilja komast
þar til áhrifa eru í óðaönn að
undirbúa slaginn, gera klárt
fyrir að leggja net sín og gildrur fyrir kjós-
endur, eins og venjulega.
Nema hvað kosningarnar að þessu sinni
verða að mörgu leyti ekki eins og venjulega
því ýmislegt hefur breyst inni á Alþingi síðan
síðast var gengið til kosninga. Ný flokkur er
mættur til leiks og virðist hann ætla að verða
nokkuð aðsópsmikill, auk þess sem óvenju-
mikil endurnýjun verður á hópi þingmanna.
Undir þessum kringumstæðum umbreyt-
inga og uppstokkunar er væntanlega lag að
höfða til kjósenda með því að slá nýjan tón í
kosningabaráttunni sem framundan er og þar
er ég með tillögu; ágætu verðandi þingmenn, hví ekki að
stela umræðunni með því að setja málefni flóttamanna í
öndvegi? Með þessu á ég ekki við það óhæfuverk að upp-
hefja heimóttarlega hatursumræðu til að ala á óöryggi
smásálnanna og færa þannig aðdraganda kosninga á au-
virðilegt plan, heldur að höfða til þeirra sömu og svöruðu
könnun sem rannsóknafyrirtækið Maskína gerði fyrir
nokkrum vikum. Niðurstöðurnar eru afgerandi: „Mikill
meirihluti Íslendinga telur að íslensk stjórnvöld ættu að
gera meira til þess að hjálpa þeim sem eru á flótta undan
stríði eða ofsóknum,“ svo vitnað sé í frétt á mbl.is. Sam-
kvæmt könnuninni eru 74% þessarar skoðunar, og einnig
kemur fram að 85% séu hlynnt því að flóttafólk
sem flýr stríð eða ofsóknir geti leitað hælis í
öðrum löndum. Tæp 65% eru tilbúin að taka á
móti flóttafólki í hverfið sitt.
Þetta eru myndarlegar tölur sem gefa til
kynna að eftir einhverju sé að slægjast fyrir
einstaklinga vongóða um þingsæti. Það er
hreinlega á vísan að róa. Það er heldur ekki að
undra; hefur þú, lesandi góður, lesið greina-
flokk sem samstarfskona mín, Guðrún Hálfdán-
ardóttir – hún Gúna – hefur ritað um borg-
arastríðið í Sýrlandi og fólkið sem þaðan hefur
flúið? Ef ekki skaltu gera það sem snöggvast,
og þá muntu aldrei láta út úr þér dellu á borð
við „Getur þetta fólk ekki verið heima hjá sér?“
Nei, þetta fólk getur það nefnilega ekki án þess
að hætta á hungursneyð, limlestingar af völdum
bardaga, hroðalegar pyntingar af hálfu stjórn-
arhersins eða bara dauðann. Myndir þú ekki leggja land
undir fót ef þú, lífsförunautur og börn ættu ofangreind ör-
lög annars á hættu? Þetta fólk er ekki hryðjuverkamenn,
iðjuleysingjar, ofsatrúarfólk og annars lags rumpulýður
kominn til að leggjast á kerfið og blóðsjúga það heldur fólk
sem hefur lagt á sig ferðalag upp á líf og dauða til að reyna
að komast af og finna öryggi víðsfjarri heimahögunum. Af-
gerandi meirihluti Íslendinga vill hjálpa þessu fólki að eiga
hér öruggt líf og þess vegna verður áhugavert að sjá hver
ætlar að taka þetta borðleggjandi kosningamál og gera að
sínu. Viðkomandi munu án nokkurs vafa uppskera eins og
til er sáð. Vel og rækilega. jonagnar@mbl.is
Jón Agnar
Ólason
Pistill
Hér er komið kosningamál!
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
FRÉTTASKÝRING
Sigtryggur Sigtryggsson
sisi@mbl.is
Komum skemmtiferðaskipatil Íslands hefur fjölgaðmikið á síðustu árum. Nýmet hafa verið slegin á
hverju ári og nú þegar liggur fyrir
að enn eitt metið verður slegið á
næsta ári, 2017.
Samkvæmt upplýsingum Ernu
Kristjánsdóttur, markaðsstjóra
Faxaflóahafna, hefur 121 skipa-
koma verið skráð í Reykjavík næsta
sumar og með þessum skipum
verða 132 þúsund farþegar. Til sam-
anburðar verða skipakomur á þessu
ári 114 og farþegar 109 þúsund. Ár-
ið 2015 voru skipakomur 108 og far-
þegar 100 þúsund. Erna bendir á að
listinn fyrir næsta ár eigi eftir að
breytast og enn geta skip bæst á
hann.
Skráning hafin fyrir 2018
Skráning fyrir árið 2018 er haf-
in hjá Faxaflóahöfnum og nú þegar
er búið að skrá liðslega 40 skipa-
komur það ár.
Þegar listinn fyrir árið 2017 er
skoðaður kemur í ljós að fyrsta
skip- ið er væntanlegt til Reykjavík-
ur sunnudaginn 14. maí. Það heitir
Celebrity Eclipse og er í flokki 5
stjörnu risaskipa. Það er 122 þús-
und brúttótonn að stærð og með því
koma 2.852 farþegar. Í áhöfn eru
tæplega 1.300 manns. Síðasta skipið
er skráð laugardaginn 7. október.
Það heitir Ocean Dream, 36 þúsund
tonn að stærð og farþegafjöldinn er
1.022.
Eins og gefur að skilja koma
fleiri en eitt skip til hafnar í Reykja-
vík sama daginn. Sjö daga verða
þrjú skip samtímis í höfn og einn
dag, sunnudaginn 6. ágúst, verða
fjögur skip í höfn sama daginn.
Þá hefur sú þróun orðið undan-
farin ár að sífellt fleiri skip stoppa
yfir nótt í Reykjavík. Þannig munu
39 skip stoppa yfir nótt næsta sum-
ar, þau verða 34 í sumar og voru 23
árið 2015. Því lengur sem þau
stoppa í höfn, því meiri verða tekjur
þjóðarbúsins.
Könnun sem Hafnasamband
Íslands og samtökin Cruise Iceland
létu gera meðal farþega í höfnum
landsins árin 2013 og 2014 leiddi í
ljós að heimsóknir skemmti-
ferðaskipa skiluðu um sex millj-
örðum króna í þjóðarbúið árlega,
beint og óbeint. Síðan þá hefur bæði
skipum og farþegum fjölgað þannig
að tekjurnar geta verið enn meiri í
dag. Samkvæmt könnuninni eyddu
farþegarnir um 5,3 milljörðum
króna með viðkomu sinni hér á
landi, inni í því eru m.a. flugferðir
til og frá landinu. Um 140 milljónir
komu af verslun skipverja, 433
milljónir fóru í hafnargjöld og 150
milljónir í skattgreiðslur til ríkisins.
Nýtt met verður
slegið næsta sumar
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Risi Skemmtiferðaskipið Pacific Princess kom til Reykjavíkur í gær. Síðasta skipið kemur 11. október.
Það fylgir því mikil skipulagning
að taka á móti mörgum
skemmtiferðaskipum á sumri
hverju, að sögn Gísla Gíslasonar,
hafnarstjóra Faxaflóahafna.
Tvö stór skemmtiferðaskip
geta legið samtímis við Skarfa-
bakka og síðan er hægt að koma
öðrum skipum fyrir við Korn-
garða og Sundabakka.
Minni skipin leggjast að í
Gömlu höfninni við miðbæinn.
Að meðaltali er hvert skip í
höfn í 18 klukkustundir.
Að sögn Gísla fylgjast útgerðir
stóru skipanna vel með áætl-
unum hvert hjá öðru og reyna að
dreifa komum sinna skipa á
sumarið.
Þá hefur orðið mikil fjölgun á
ferðum svokallaðra leiðsögu-
skipa. Þau sigla umhverfis landið
og milli landa samkvæmt áætl-
un. Farþegarnir koma fljúgandi
hingað til lands. Skipin stoppa á
fleiri stöðum og farþegarnir fara
víðar um en þeir sem koma af
stóru skipunum.
Í höfn í 18
klukkutíma
SKEMMTIFERÐASKIPIN