Morgunblaðið - 19.09.2016, Qupperneq 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 19. SEPTEMBER 2016
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
„Mér þótti spennandi að flytja út
á land og búa og starfa í dreifbýl-
inu. Þar hefur mér fundist eftir-
tektarvert hvað fólk þar stendur
þétt að baki skólanum sínum og
hefur metnað fyrir því að starfið
þar gangi sem best. Í þessu efni
held ég að ráði félagslega sam-
staðan meðal íbúanna sem mynd-
ast hefur á löngum tíma. Einnig
að víða í sveitunum er rík hefð
fyrir menntun og að afla sér
þekkingar og lesa,“ segir Hlöðver
Ingi Gunnarsson, skólastjóri Auð-
arskóla í Búðardal í Dalabyggð.
Allir skólar í einni stofnun
Stundum er sagt að skóli sé
hjarta hvers samfélags og það er
vafalaust rétt. Í Dalabyggð er, að
sögn Hlöðvers Inga, búið vel að
skólastarfinu á alla lund svo bæði
starfsfólk og nemendur hafa að-
stöðu til að gera góða hluti. Þá er
starfsemin í Auðarskóla fjölþætt,
því þar eru leik-, grunn- og tón-
skóli undir einu þaki og stjórn.
„Mér finnst þetta gott fyrir-
komulag og það er til hægðar-
auka fyrir alla. Leikskólinn er
það skólastig sem þróast hefur
mest á undanförnum árum. Leik-
urinn er lærdómur og ýmsar góð-
ar kennsluaðferðir hafa komið
fram sem hægt væri að styðjast
við í grunnskólanum. Raunar hef-
ur grunnskólastarfið líka breyst
mikið. Meira er hugað að líðan
nemenda og að þeir fari út í lífið
sem sterkir einstaklingar, sem
geta tekist á við alls konar að-
stæður í lífinu og aflað sér nýrrar
þekkingar í veröld sem breytist
hraðar en nokkru sinni fyrr. Ef
nemandinn lýkur 10. bekknum og
hefur ekki góð tök á tilverunni,
hefðum við í grunnskólanum mátt
gera betur,“ segir Hlöðver.
Í leikskóladeild Auðarskóla
eru börn tekin inn 12 mánaða og
utan úr sveitum mega þau koma
með skólabílnum tæplega tveggja
ára. Grunnskólanemarnir eru 93
og um helmingur þeirra er í tón-
listarnámi. Skóladagurinn hefst
klukkan 8.30 á morgnana og er
lokið kl. 15.10. Margir nemend-
anna búa í þéttbýlinu í Búðardal
en aðrir úti í sveitunum – og um
60 kílómetrar eru úr og í skóla
fyrir þau sem lengst sækja.
„Nei, þótt vegalengdin sé
talsverð þá setur fólk hér slíkt
ekki fyrir sig. Margir hér keyra
krakkana tugi kílómetra nokkr-
um sinnum í viku í íþróttatíma og
alls konar tómstundastarf og
finnst slíkt alveg sjálfsagt mál,“
segir Hlöðver sem finnst lífið úti í
dreifbýlinu afar skemmtilegt.
Þessu kveðst hann hafa kynnst á
uppvaxtarárum sínum í Kjósinni,
en einnig þegar hann var kennari
á Þórshöfn á Langanesi og
deildarstjóri í Varmalandi í
Borgarfirði.
Samfélagið hefur
skólastarfið í forgangi
„Það er merkilegt hvað fólk
úti á landi er oft fjölhæft, vel upp-
lýst, kann til verka í mörgu og
grípur í margt. Sami einstakling-
urinn gæti til dæmis verið tónlist-
arkennari í skóla, organisti og
kórstjóri í kirkjunni, verið með
sveitabúskap og einnig í hrepps-
nefnd. Svona tilbúin dæmi eru
ekkert úti í bláinn enda krefst
samfélagið þessa, segir Hlöðver
Ingi og heldur áfram.
„Hér í Búðardal hefur fjöl-
breytni í atvinnulífinu kannski
ekki verið mikil; hér höfum við
mjólkursamlag, verkstæði, versl-
un, bankaútibú, hjúkrunarheimili,
vegagerð, skólann og ferðaþjón-
ustu að viðbættum búskap úti í
sveitunum. Þetta skapar flest
störfin en svo þekkjum við líka
þann spádóm að börn á grunn-
skólaaldri muni líklega flest sinna
störfum sem ekki eru til í dag og
þar ráði tækni og ný þekking.
Einmitt í því ljósi þarf undir-
staðan að vera góð og þá er gam-
an að starfa hér í Dölunum þar
sem sveitarstjórn og samfélagið
hefur skólastarfið í forgangi.“
Hlöðver Ingi Gunnarsson er skólastjóri Auðarskóla í Dalabyggð
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Dalamaður „Rík hefð fyrir menntun og að afla sér þekkingar og lesa,“ segir Hlöðver, hér á bókasafni skólans.
Á landsbyggðinni þarf
fólk að vera fjölhæft
 Hlöðver Ingi Gunnarsson er
fæddur árið 1985 og er uppal-
inn í Kjósinni í Hvalfirði. Er með
BA-próf í heimspeki, hagfræði
og stjórnmálafræði, diplómu í
kennslufræði og meistarapróf í
Evrópufræði.
 Síðastliðin sjö ár hefur Hlöð-
ver unnið sem kennari, deildar-
stjóri og skólastjóri í grunn-
skóla, alltaf úti á landi.
Hver er hann?
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Formaður Landssambands veiði-
félaga telur að regnbogasilungur,
eldisfiskur, hafi nú veiðst í annarri
hverri á hér á landi í sumar og haust.
Hann segir þetta gefa skýrt til kynna
hvers sé að vænta ef áform um sjó-
kvíaeldi á ógeltum norskum laxi
verður að veruleika hér við land í
stórum stíl. Reynslutölur frá Noregi
sýni að við 100 þúsund tonna eldi
muni fleiri laxar sleppa og leita upp í
árnar en þar eru fyrir.
Regnbogasilungur veiðist nú um
alla Vestfirði og
víðar. Ekkert af
þeim fimm fisk-
eldisfyrirtækjum
sem ala regn-
bogasilung á
Vestfjörðum
kannast við að
hafa misst frá sér
fisk. Jón Helgi
Björnsson, for-
maður Lands-
sambands veiðifélaga, telur að það
hljóti að hafa orðið slysaslepping á
Vestfjörðum. Í júnímánuði kom gat á
eldiskví í Berufirði og slapp þá ótil-
greint magn regnbogasilungs. Hann
hefur veiðst í ám um alla Austfirði.
Þá hefur eldisfiskur veiðst í ám á
Norðurlandi og Vesturlandi en ekki
er vitað úr hvoru slysinu hann á upp-
runa sinn.
Ekki er talið að regnbogasilungur
geti fjölgað sér á norðlægum slóðum.
Jón Helgi segir þó að eldisfiskur sem
veiðist í laxveiðiám skaði hagsmuni
veiðiréttarhafa. Verið sé að selja leyfi
til veiða í villtri náttúru og það sé
mjög óheppilegt ef eldisfiskur
veiðist. Þá sé regnbogasilungurinn í
samkeppni um æti við silungastofna
sem yfirleitt séu ekki stórir. Þetta sé
stór og öflugur fiskur og þegar mikið
magn sleppur geti það verið mikið
vandamál um tíma.
Fleiri en fyrir eru í ánum
„Í sjókvíaeldi sleppur alltaf ákveð-
ið hlutfall. Við sjáum það á tölum frá
Noregi. Þessar slysasleppingar eru
líka sönnun þess. Þessi fyrirtæki eru
nánast öll að skipta regnbogasilungi
út fyrir norskan ógeltan lax,“ segir
Jón Helgi og lýsir yfir áhyggjum sín-
um af þróuninni. Nefnir hann að búið
sé að gefa út leyfi til rúmlega 40 þús-
und tonna framleiðslu sem er marg-
földun núverandi eldis. Þá séu áform
um að auka framleiðsluna upp í nærri
180 þúsund tonn. „Við þessa aukn-
ingu sjáum við sæng okkar upp-
reidda,“ segir Jón Helgi.
Hann segir að gera megi ráð fyrir
að þetta þróist með alveg sama hætti
og í Noregi. Alltaf sleppi einhver lax.
Talað sé um að einn lax tapist á móti
hverju tonni í eldi. Ef hér verði fram-
leidd til dæmis 100 þúsund tonn gætu
100 þúsund norskir laxar sloppið.
Það séu fleiri laxar en í villta íslenska
laxastofninum. Laxinn fari upp í árn-
ar og blandist laxinum sem þar er
fyrir. „Að okkar mati þola þessir
villtu stofnar það ekki,“ segir Jón.
Sýnir hvers er að vænta með auknu eldi
 Formaður Landssambands veiðifélaga segir að regnbogasilungur hafi nú veiðst í annarri hverri á
Jón Helgi
Björnsson
Líney Sigurðardóttir
lineyster@gmail.com
Lækkun olíuverðs að undanförnu
hefur breytt áherslum varðandi upp-
byggingu í Finnafirði þar sem staðið
hefur til að byggja upp stórskipahöfn
í tengslum við hugsanlega olíu- og
gasvinnslu á Drekasvæðinu. Þetta
kom fram á íbúafundi á Þórshöfn í
síðustu viku, þar sem Finnafjarðar-
verkefnið svonefnda var kynnt. Á
íbúafundinn mættu tveir fulltrúar
Bremenports, Lars Stemmler, yfir-
maður erlendra verkefna fyrirtækis-
ins, og Uwe Will ráðgjafi ásamt Haf-
steini Helgasyni frá verkfræðistof-
unni Eflu. Einnig voru til framsögu
og svara þeir Ólafur Áki Ragnarsson,
sveitarstjóri Vopnafjarðarhrepps, og
Elías Pétursson frá Langanesbyggð.
Horft til þjónustu
við Grænland
Lars Stemmler, sem hefur haft
umsjón með undirbúningsvinnu
verkefnisins, kynnti á fundinum
stöðu þess, næstu skref og framtíðar-
sýn. Sagði hann að þessi uppbygging
væri ekki á dagskrá á allra næstu ár-
um. Finnafjarðarverkefnið væri
langtímaverkefni. Menn upplifa þó
aukna trú á það en fyrirætlanir
Bremenports gera ráð fyrir kynn-
ingu á verkefninu innan fárra ára og
þar með leit að fjárfestum. Verði það
að veruleika mætti reikna með að-
komu fjárfesta innan nokkurra ára.
Fyrstu skref Finnafjarðarverkefn-
isins miðuðu að uppbyggingu hafnar
í tengslum við hugsanlega olíu- og
gasvinnslu á Drekasvæðinu. Lágt
olíuverð hægir því á öllu ferlinu.
Einnig hefur verið horft til þjónustu
við Grænland. Í myndinni hefur verið
framtíðarsýn á byggingu umskip-
unarhafnar fyrir mjög stór skip með
fimm kílómetra löngum viðlegukanti,
það er af stærðargráðu sem þekkist
ekki á Íslandi í dag. Svæðið hefði þá
verið olíubirgða- og gasvinnsluhöfn,
þjónustuhöfn fyrir olíuvinnslu,
gámahöfn, efnisgeymsluhöfn vegna
námavinnslu á Grænlandi – svo og
öryggishöfn.
Sveitarfélög beri ekki áhættu
Ef ráðist verður í framkvæmdir
með tímanum er ljóst að það krefst
mikils fjármagns. Sveitarfélögin
Langanesbyggð og Vopnafjarðar-
hreppur hafa ekki bolmagn í slíkt
verkefni og því setti Bremenport
saman hugmynd að framkvæmdinni
án fjárhagslegra skuldbindinga eða
áhættu sveitarfélaga, sem hefðu þó
full yfirráð yfir höfninni. Fram kom
að hugsanlegir fjárfestar ásamt
Bremenport myndu bera allan kostn-
að sem skiptir sköpum fyrir lítil
sveitarfélög.
Rannsóknir hafa farið fram á
svæðinu, bæði á sjó og á landi, og
verður þeim haldið áfram en m.a.
voru veðurathugunarstöðvar settar
upp í fyrrasumar og safna þær einnig
gögnum. Finnafjarðarverkefnið
verður svo rætt sérstaklega á
Norðurslóðaráðstefnunni Arctic
Circle sem haldin verður í október í
Reykjavík.
Lægra olíuverð
breytir áformum
 Stórskipahöfn ekki á dagskrá næstu ár
Morgunblaðið/Líney Sigurðardóttir
Gunnólfsvíkurfjall Í fjörunni í
Finnafirði, þar sem höfnin yrði.
Velferðarnefnd Alþingis mun ekki
ná að skoða hvort eitthvað sé því til
fyrirstöðu að ljósmæður öðlist rétt
til að ávísa getnaðarvarnalyfjum,
að sögn Sigríðar Ingibjargar Inga-
dóttur, þingmanns Samfylking-
arinnar og formanns velferðar-
nefndar.
Brynhildur Pétursdóttir, þing-
maður Bjartrar framtíðar, spurði
heilbrigðisráðherra að því hvort
hann sæi eitthvað því til fyrirstöðu
að ljósmæður öðlist rétt til að ávísa
getnaðarvarnalyfjum, eins og land-
læknir hefur kallað eftir frá árinu
2008. Ráðherra vísaði málinu áfram
til velferðarnefndar.
„Persónulega er ég mjög hlynnt
þessu, þó að ég viti að það þurfi að
skoða ýmsar hliðarverkanir,“ sagði
Sigríður Ingibjörg í samtali við
mbl.is. „Þetta er hins vegar hluti af
endurskoðun á lyfjalögum og lyfja-
stefnu og það mál náum við ekki að
afgreiða á þessu þingi vegna þess
hve umfangsmiklar athugasemdir
komu við lyfjalögin.“ Eigi að síður
hefur verið unnið í málinu og Sig-
ríður segir að sent verði minnisblað
til ráðuneytisins.
Meta ekki rétt ljósmæðra
til að ávísa getnaðarvörnum