Morgunblaðið - 09.11.2016, Qupperneq 22

FRÉTTASKÝRING
Sigtryggur Sigtryggsson
sisi@mbl.is
Landskjörstjórn hefurreiknað út fjölda kjósendaað baki hverju þingsæti íkjölfar alþingiskosning-
anna 29. október síðastliðinn. Er
niðurstaðan sú að fjöldi þingsæta í
hverju kjördæmi verður óbreyttur í
næstu alþingiskosningum.
Þegar útreikningur landskjör-
stjórnar er skoðaður sést að ekki
mátti miklu muna að Norðvest-
urkjördæmi missti eitt þingsæti yfir
til Suðvesturkjördæmis, sem í dag-
legu tali kallast Kraginn.
Kjósendur að baki hverju þing-
sæti í Norðurvesturkjördæmi voru
2.685 en kjósendur að baki hverju
þingsæti í Suðvesturkjördæmi voru
5.249. Hlutfallið er 1,96 en misvægið
milli kjördæma má ekki fara yfir 2.
Því lætur nærri að hver kjósandi í
Norðvesturkjördæmi hafi tvöfalt
vægi á við hvern kjósanda í Suð-
vesturkjördæmi.
Norðvesturkjördæmi hefur
áður misst tvö þingsæti
Norðvesturkjördæmi er fá-
mennast og hefur áður misst sam-
tals tvö þingsæti til fjölmennasta
kjördæmisins sem er Suðvest-
urkjördæmi.
Í tilkynningu á heimasíðu
landskjörstjórnar kemur fram að í
8. grein laga um kosningar til Al-
þingis segi að tíu þingsæti séu í
Norðvesturkjördæmi og ellefu í
Suðvesturkjördæmi. Landskjör-
stjórn er falið í 5. mgr. 31. gr.
stjórnarskrárinnar og 9. gr. laga um
kosningar til Alþingis að reikna út
hvort fjöldi kjósenda á kjörskrá að
baki hverju þingsæti í einhverju
kjördæmi sé helmingi minni en í
einhverju öðru kjördæmi. Sé svo
skal landskjörstjórn færa eitt sæti í
einu frá því kjördæmi þar sem fjöld-
inn er minnstur til þess kjördæmis
þar sem fjöldinn er mestur, allt þar
til hlutfallið milli mesta fjölda kjós-
enda að baki þingsæti og þess
minnsta er komið undir tvo. Leiði
þetta til breytinga á fjölda kjör-
dæmissæta eftir kjördæmum tekur
sú breyting gildi við næstu alþing-
iskosningar.
Eftir alþingiskosningarnar
2003 var eitt kjördæmissæti fært
frá Norðvesturkjördæmi til Suð-
vesturkjördæmis á þessum grund-
velli. Niðurstaðan eftir alþing-
iskosningarnar 2007 varð að áfram
ættu að vera níu þingsæti í Norð-
vesturkjördæmi og tólf í Suðvest-
urkjördæmi. Eftir kosningarnar 25.
apríl 2009 kom í ljós að misvægið
milli fjölda á kjörskrá í þessum
tveimur kjördæmum hafði aukist
svo að nauðsynlegt reyndist að
flytja tvö þingsæti milli þeirra frá
þeirri tölu sem mælt er fyrir um í
lögunum. Það sama var uppi á ten-
ingnum eftir kosningarnar 27. apríl
2013.
Samkvæmt útreikningum
landskjörstjórnar var staðan á mis-
vægi atkvæða við kosningarnar 29.
október 2016 óbreytt frá síðustu al-
þingiskosningum. Við næstu alþing-
iskosningar verða því átta þingsæti
í Norðvesturkjördæmi, sjö kjör-
dæmissæti og eitt jöfnunarsæti, en
þrettán í Suðvesturkjördæmi, ellefu
kjördæmissæti og tvö jöfnunarsæti.
Í öðrum kjördæmum verður fjöldi
þingsæta sá sem tilgreindur er í 8.
gr. kosningalaganna.
Samkvæmt því verða þingmenn
Norðausturkjördæmis áfram 10
talsins, þingmenn Suðurkjördæmis
verða 10, þingmenn Reykjavík-
urkjördæmis suður verða 11 og
þingmenn Reykjavíkurkjördæmis
norður verða 11.
Landskjörstjórn kom saman sl.
mánudag og úthlutaði þingsætum til
framabjóðenda samkvæmt lögum
um kosningar til Alþingis. Úthlut-
unin byggðist á skýrslum yfirkjör-
stjórna um kosningaúrslit í kjör-
dæmum eftir alþingiskosningarnar
29. október sl. Landskjörstjórn gaf
jafnframt út kjörbréf til þeirra
frambjóðenda sem náðu kjöri og
jafnmargra varamanna.
Morgunblaðið/Eggert
Landskjörstjórn Þingsætum úthlutað. Sigrún Benediktsdóttir, Þórir Har-
aldsson, Kristín Edwald formaður og Jóhann Malmquist tölvunarfræðingur.
Vægi atkvæðanna
var nærri tvöfalt
Kjósendur að baki þingsæti
He
im
ild
:L
an
ds
kjö
rs
tjó
rn
Kjördæmi
Fjöldi á
kjörskrá
Fjöldi
þingsæta
Kjósendur að
baki þingsæti
Norðvesturkjördæmi 21.479 8 2.684,88
Norðausturkjördæmi 29.564 10 2.956,40
Suðurkjördæmi 35.456 10 3.545,60
Suðvesturkjördæmi 68.240 13 5.249,23
Reykjavíkurkjördæmi suður 45.769 11 4.160,82
Reykjavíkurkjördæmi norður 46.057 11 4.187,00
5.249,23
2.684,88
Flestir kjósendur að baki þingsæti
Fæstir kjósendur að baki þingsæti
22
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 9. NÓVEMBER 2016
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Þegar blaðiðbirtist les-endum sín-
um liggja úrslit
kosninganna í
Bandaríkjunum
fyrir. Flestar spár
benda á lokastundu til þess að
Hillary Clinton verði kjörin for-
seti. Hún hefur a.m.k. yf-
irburðafylgi í Evrópu. Sumir
halda því fram að það sé vegna
þess að Donald Trump sé eins
og hann er. En það þarf ekki til.
Fjölmiðlar á Vesturlöndum eru
langflestir yfirmannaðir af
vinstrisinnuðum blaðamönnum.
Hlutfallið er allt annað en al-
mennt gerist í löndunum sjálf-
um. Heima fyrir búa fjölmiðla-
menn við nokkurt aðhald úr
nærumhverfinu.
Núverandi slagsíða er ekkert
ný, þótt hún sé skiljanlegri en
stundum áður. Obama var með
yfirburðastuðning í Evrópu
haustið 2008 gegn McCain,
frambjóðanda repúblikana.
McCain hafði enga þá ókosti
sem nú eru sagðir gera Trump
óhæfan.
Ekki var minni hrifningin á Al
Gore gegn George Bush haustið
2000. Al Gore var talinn lær-
dómsmaður mikill en George
Bush næsti bær við fæðing-
arhálfvita. En þegar fræðaiðkun
beggja er skoðuð er myndin
önnur.
Og ekki má gleyma snill-
ingnum Carter forseta, sem
vann að sögn 16 tíma á sólar-
hring og var inni í stóru og
smáu. Það þótti næstum nið-
urlægjandi að etja á móti honum
afdönkuðum leikara frá Holly-
wood sem var skástur þegar
hann lék á móti apa í kvikmynd-
um. Merkilegt hvað apinn afbar
B-leikarann lengi. En Reagan
vann. Og þegar Bandaríkja-
menn höfðu haft kynni af forset-
anum í fjögur ár og hann var
kominn nokkuð á áttræðisaldur
var enn kosið, haustið 1984. Ro-
nald Reagan fór með sigur af
hólmi í 49 ríkjum af 50 í Banda-
ríkjunum. Nú telja forsetaefni
úr báðum flokkum eftirsóknar-
verðasta hrós að vera líkt við
Reagan. En atkvæði Evrópu-
manna gilda ekki vestan Atl-
antshafs.
Ólíklegt er að nú muni margir
súpa hveljur í Evrópu að kosn-
ingum loknum. Sérfræðingar
segja að sigur Trumps sé ekki
talnalega með öllu útilokaður en
flestar vísbendingar séu með
Hillary Clinton. Stuðningsmenn
Trump vona að kannanir lesi
ekki stöðuna rétt og benda á
þjóðaratkvæði um „Brexit“.
Sjálfsagt er fyrir stuðnings-
menn frambjóðenda að halda í
sín hálmstrá svo lengi sem má.
Raunsæismenn í röðum repú-
blikana segja að eins og komið
sé standi baráttan um meirihlut-
ann í báðum þingdeildum. Þeir
telja sig líklega til að halda
meirihluta í fulltrúadeildinni en
vafinn sé meiri varðandi öld-
ungadeildina. Þar
hafa repúblikanar
fjögurra þingsæta
meirihluta. Tapist
þeir allir er jafnt í
deildinni. Varafor-
seti Bandaríkjanna
fer þá með oddaatkvæðið.
Margt er ólíkt um kosningar í
Bandaríkjunum og í okkar litla
landi. Kjósa skal á þriðjudegi
eftir fyrsta mánudag í nóvember
(í fyrsta lagi 2. nóvember og í
síðasta lagi þann 8. eins og nú).
Hann er ekki almennur frídag-
ur. Einstök ríki geta ákveðið að
kjördagur skuli vera frídagur.
Þá gera nokkur ríki ráð fyrir að
starfsmenn hafi tíma á kjördegi
til að bregða sér frá til að kjósa.
Kjósendur þurfa ekki að sýna
persónuskilríki. Repúblikanar
berjast fyrir því en demókratar
eru á móti. Þeir telja að þá
fækkaði kjósendum úr minni-
hlutahópum. Nokkuð er um að
einstaklingar kjósi tvisvar
(stúdentar í háskólabæ og í
heimaríki svo dæmi séu nefnd).
Reglur um fyrirframkosningu
og fjarvistarkosningu eru mis-
munandi í einstökum ríkjum. Í
sumum ríkjum geta menn kosið
50 dögum fyrir kjördag, í öðrum
skemur, en í öðrum ekki. Á Ís-
landi er sú regla að kjósi maður
utankjörstaða og deyi fyrir
kjördag er atkvæðið fjarlægt.
Það er ekki gert í Bandaríkj-
unum. Uppi eru trúverðugar
ásakanir um að í nokkrum mæli
sé kosið „fyrir“ látna menn.
Donald Trump hefur gefið til
kynna að svindlað verði á sér í
kosningunum. Hann gefur í
skyn að allt að 1,2 milljónir lát-
inna manna muni kjósa! Hann
nefnir fleiri hættumerki. Í grein
í Washington Post 18. október
er slíkum fullyrðingum hafnað.
Þar er kannast við að þessi fjöldi
látinna sé á kjörskrá vegna galla
í þeim og slakrar upplýsinga-
gjafar. En það þýði ekki að kos-
ið verði fyrir allt þetta dána
fólk. Eins séu um 12,7 milljónir
manna enn á úr sér gengnum
kjörskrám og í ljós hafi komið
að 12 milljónir manna séu skráð-
ar með rangt heimilisfang (eitt-
hvað af þessu tvítalið). Greinar-
höfundur Washington Post
gefur ýmsar skýringar á þessu.
Fólk gifti sig en uppfæri sig
ekki allt á kjörskrá. Fólk flytji á
milli ríkja innanlands. Skrái sig
á kjörskrá en gleymi að láta
skrá sig af kjörskrá í „gamla
ríkinu“. En þar með sé fjarri því
sagt að það fólk muni kjósa í
báðum (eða fleiri) ríkjum.
Greinarhöfundur viðurkennir
þessa annmarka á umgjörð
kosninganna en segir fráleitt að
gera það að efni í samsæris-
kenningu um svindl sem beinist
í eina átt.
Það er sjálfsagt rétt. En yfir-
lætisfullum Íslendingum þykir
þó með nokkrum ólíkindum að
halda svo illa á mikilvægum
þáttum í þessu merka lýðræðis-
ríki.
Nýafstaðnar kosn-
ingar vestra verða
lengi nokkurt
umhugsunarefni}
Loksins lokið
H
ér var staddur fyrir stuttu
breski tónlistarmaðurinn John
Lydon, sem gengur líka undir
nafninu Johnny Rotten frá því
hann var söngvari þeirrar geð-
þekku hljómsveitar Sex Pistols. Lydon (eða
Rotten) var viðstaddur opnun pönksafns í
Bankastræti núll, kynnti sér rækilega bar-
menningu Íslendinga og kom fram á tónlist-
ar- og ljóðakvöldi í Kaldalónssal Hörpu á
Airwaves-hátíðinni.
Hafi einhver átt von á ljóðalestri eða söng í
Kaldalóni kom annað á daginn: Lydon bauð
viðstöddum að spyrja sig að hverju sem er og
hann myndi svara. Þetta kom greinilega flatt
upp á gesti, en þeir tóku við sér og svo komu
spurningarnar á færibandi, meðal annars
þessi: Ætlarðu að syngja fyrir okkur?
„Aldrei!“ svaraði hann að bragði með glæsilegri grettu,
en ljóstraði svo reyndar upp um það að hann langar að
koma hingað með PiL og halda tónleika.
Sá Johnny Rotten sem orgaði „ég er andkristur / ég
er anarkisti“ var vissulega til staðar í beittum tilsvörum
og hnyttnum athugasemdum í Kaldalóni, en hann
öskraði ekki – hann talaði mildilega og kom fyrir sjónir
sem geðþekkur miðaldra karl. Og ekki bara geðþekkur,
heldur verulega hlýr og vingjarnlegur karl (í of stórum
frakka), sem talaði mikið um það hve lífið væri dásam-
legt, hann hamingjusamur og uppfullur af ást og mann-
úð. Og fyrirgefningu (þegar hann var spurður um Sid
Vicious svaraði hann eitthvað á þá leið að
víst hefði Sid verið skíthæll, en hann saknaði
hans samt).
Hvað þetta varðar má því segja að það að
hlusta á John Lydon í Hörpu hafi verið eins
og að hlusta á hvern annan miðaldra karl
sem er ánægður með lífið (ég hefði svo sem
getað verið að hlusta á sjálfan mig). Málið er
nefnilega það að eftir því sem maður verður
eldri lærir maður að fyrirgefa og fyrirgefur
líka meira, enda þarf maður sjálfur á meiri
fyrirgefningu annarra að halda.
Fyrirgefningin er líka góð, þeir sem fyrir-
gefa lifa betra lífi en þeir sem halda í gremj-
una, næra hatrið þar til það tortímir þeim,
en fyrirgefning eykur heilbrigði, lækkar
blóðþrýsting og styrkir ónæmiskerfið.
Ég hef áður getið um það á þessum stað
hvernig hamingja færist yfir eftir því sem árunum fjölg-
ar – það dregur úr lífshamingjunni frá barnæsku fram á
miðjan aldur, en síðan færist allt til betri vegar og áður
en yfir lýkur verðum við hamingjusamari en nokkru
sinni (til upprifjunar: botninum er yfirleitt náð um 45
ára aldurinn en síðan er allt upp á við).
John Lydon er sönnun þess, reiði og óhamingjusami
pönkarinn breyttist í lífsglaðan og góðlegan vinalegan
karl sem mann langar helst til að knúsa, en kannski er
það bara vegna þess að ég er kominn á þann aldur að
mig langar til að knúsa alla. Eins og miðaldra karla er
siður. arnim@mbl.is
Árni
Matthíasson
Pistill
Kærleiksríki anarkistinn
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen