Morgunblaðið - 12.11.2016, Blaðsíða 46

46 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 12. NÓVEMBER 2016
Söfn • Setur • Sýningar
LISTASAFN ÍSLANDS
T E X T I 15.9 - 8.1.2017
Valin textaverk úr safni Péturs Arasonar og Rögnu Róbertsdóttur
VALTÝR PÉTURSSON 24.9 - 12.2.2017
JOAN JONAS Reanimation Detail 2010/2012 26.10 - 29.01 2017
Leiðsögn með safnstjóra sunnudaginn 13. nóvember kl. 14
SAFNBÚÐ - Listrænar gjafavörur
KAFFISTOFA - Ljúffengar veitingar
Leiðsögn á ensku alla föstudaga kl. 12.10
Fríkirkjuvegi 7, 101 Reykjavík, sími 515 9600, www.listasafn.is.
Opið alla daga kl. 11-17. Lokað á mánudögum
LISTASAFN SIGURJÓNS ÓLAFSSONAR
SAMSKEYTINGAR 3.9. - 28.05. 2017
Opið laugardaga og sunnudaga kl. 14-17. Laugarnestanga 70, sími 553 2906, www.lso.is
KAFFISTOFA heimabakaðar kökur
SAFN ÁSGRÍMS JÓNSSONAR
ÓGNVEKJANDI NÁTTÚRA 2.10.2016 - 7.5.2017
Opið laugardaga og sunnudaga kl. 14-17.
Bergstaðastræti 74, sími 561 9616, www.listasafn.is
Sunnudaginn 13. nóvember kl. 14: Leiðsögn á ensku um sýninguna
Bláklædda konan - Ný rannsókn á fornu kumli
Þjóð verður til – Menning og samfélag í 1200 ár
grunnsýning Þjóðminjasafnsins
Portrett Kaldals í Myndasal
Kaldal í tíma og rúmi á Vegg
Ritröðin Sýnisbók íslenskrar alþýðumenningar á torgi
Safnbúð fjölbreytt úrval gjafavöru
Kaffitár ljúfar veitingar í fallegu umhverfi
ÞJÓÐMINJASAFN ÍSLANDS
Þjóðminjasafn Íslands, Suðurgötu 41, s. 530 2200,
www.thodminjasafn.is • www.facebook.com/thjodminjasafn
Opið þriðjudaga til sunnudaga frá 10-17.
Sýningin Sjónarhorn Ferðalag um íslenskan myndheim fyrr og nú
Jónsbók, kirkjulist, skjöl, samtímalist, alþýðulist, plötuumslög,
ljósmyndir, landakort, vaxmynd og margt fleira
Geirfugl †Pinguinus impennis Aldauði tegundar – Síðustu sýnin
Fræðslurými og skemmtilegt fræðsluefni fyrir alla fjölskylduna.
Safnbúð Bækur og gjafavörur í úrvali
Kaffitár nú einnig í Safnahúsinu
Safnahúsið er hluti af Þjóðminjasafni Íslands
Hverfisgötu 15, 101 Reykjavík s: 530 2210
www.safnahusid.is Sýningin opin þriðjudaga til sunnudaga frá 10-17
Kaffitár opið mánudaga til föstudaga frá 8-17, 10-17 um helgar
SAFNAHÚSIÐ VIÐ HVERFISGÖTU
TÓNLIST
Arnar Eggert Thoroddsen
arnareggert@gmail.com
Útskýringa eður inngangs er þörf
áður en ég legg í að rýna í þá tónlist
sem hér er á boðstólum. Hún á sér
nefnilega nokkra forsögu en hún
var upprunalega samin sem hluti af
samnefndu verki Kjartans og Ragn-
ars Kjartanssonar sem var sett upp
í Berlín fyrir tveimur og hálfu ári
eða svo. Vettvangurinn var hið
fornfræga Volksbühne og þá var
um margháttað verk að ræða; engir
leikarar tróðu upp á sviðinu og var
leikmynd, ljós og svo tónlistin látin
bera það uppi. Tónlistin spilaði þar
mikla og dramatíska rullu í allri
framvindu, 40 manna hljómsveit og
sextán manna kór sá um flutning-
inn og Davíð Þór Jónsson fór ham-
förum sem stjórnandi.
Himneskar opinberanir
Titill verksins vísar í Heimsljós
Halldórs Laxness, nánar tiltekið
upphafshluta þess verks. Kjartan
hafði og samið tónlist fyrir upp-
færslu Þjóðleikhússins á því verki
árið 2011 og Ragnar og Kjartan
tóku með sér hugmyndir um feg-
urðina, hana sem slíka, inn í Der
Klang der Offenbarung des Gött-
lichen. Að mati Ragnars er Laxness
bæði að afbyggja og upphefja feg-
urðina í Heimsljósi, eins og hann
nefndi í stuttu spjalli við Morg-
unblaðið á sínum tíma, og þá nálgun
studdust þeir félagar við í allri úr-
vinnslu.
Þó að platan, tónlistin, sé kynnt
sem fyrsta sólóverk Kjartans er
hann auðvitað langt í frá einhver
nýgræðingur. Hann var meðlimur í
Sigur Rós um fimmtán ára skeið
(1997 – 2012) og hefur líka samið
kvikmyndatónlist, m.a. við myndir
Rúnars Rúnarssonar auk tónlistar
við myndir eftir Neil
Jordan og Ramin Ba-
hrani. Fleiri og ann-
ars konar verkefnum
hefur hann auk þess
sinnt en óneitanlega
er þessi útgáfa sú fyrsta sem hleypt
er af stokkum með nokkuð eft-
irtektarverðum glæsibrag. Tónlist-
in kemur út í nokkrum formum,
eins og venja er, sem streymi og
niðurhal, nema hvað, en auk þess
sem forláta vínyll, tvöföld tíu-
tomma, hvorki meira né minna.
Umslagshönnun er einstaklega
snotur og hver kafli verksins fær að
njóta sín á sinni hliðinni hver.
En förum (loksins!) inn í sjálfa
tónlistina. Henni er skipt upp í fjóra
hluta sem bera einfaldlega nöfnin
Teil I – IV. Fyrsti hlutinn fer af stað
með dramatískum hætti, lág-
stemmdir en þó knýjandi strengir
leiða framvinduna og það er svona
„það er eitthvað rosalegt að fara að
gerast“ andi hangandi yfir. Þetta
stef stigmagnast með afgerandi
hætti og höfundar eins og Arvo
Pärt og kannski helst Penderecki
koma upp í hugann. Naumhyggja
og ákveðnir epískir eiginleikar sem
nýttir eru til hins ýtrasta. Kórinn
Kjartan Sveinsson gefur út fyrsta sólóverkefni
sitt í hljómplötuformi, óperuna Der Klang der Of-
fenbarung des Göttlichen, en verkið er sprottið
upp úr samstarfi hans og Ragnars Kjartanssonar.
Tékkland – Ísland er yfirskrift tón-
leika í 15:15 tónleikasyrpunni í
Norræna húsinu á morgun, sunnu-
dag, kl. 15.15. Er þar stefnt saman
tékkneskri og íslenskri tónlist og
tónlistarflytjendum. PiKap-
strengjakvartettinn frá Tékklandi
leikur strengjakvartett eftir Hildi-
gunni Rúnarsdóttur ásamt kvart-
ettum eftir Smetana, Sylvie Bodo-
rová og Jaroslav Krèek og fær svo
til liðs við sig Eydísi Franzdóttur
ástaróbóleikara til flutnings á Di-
vertimento d’Amore eftir Daniel
Pitra.
Miðar eru seldir á tix.is og við
innganginn. Þess má geta að verk-
in verða einnig leikin í Álfagerði í
Vogum í dag, laugardag kl. 16, Hofi
á Akureyri þriðjudaginn 15. nóv.
kl. 20 og í sal Tónlistarskóla Akra-
nes föstudaginn 18. nóv. kl. 20.
Virk PiKap strengjakvartettinn kemur frá Vestur-Tékklandi.
Tékkland – Ísland
Erla Rún Guðmundsdóttir
erlarun@mbl.is
„Þetta eru verk frá síðustu tveimur
árum,“ segir myndlistarkonan Rúna,
Sigrún Guðjónsdóttir, um efni sýn-
ingarinnar Línudans sem opnuð
verður í Gerðubergi í dag kl. 16.
Rúna fagnar níræðisafmæli á þriðju-
daginn kemur og er því með elstu
starfandi listamönnum landsins.
Ferill hennar spannar um sjötíu ár
af leirlist, myndskreytingum, mynd-
list og félagsstörfum í þágu lista-
manna. Í tilefni stórafmælisins efnir
Menningarhúsið Gerðuberg til mál-
þings um ævi og störf Rúnu í dag kl.
13, sem Vigdís Finnbogadóttir, fyrr-
verandi forseti Íslands, setur.
Vildi ekki að verða olíumálari
„Þetta er allt málað á handgerðan
japanskan pappír, ég hef tekið ást-
fóstri við hann,“ segir Rúna og tekur
fram að hún hafi ákveðið að hún vildi
ekki verða olíumálari. „Ég teiknaði
mikið og ég vildi halda mig við papp-
írinn og pappírsvinnuna. Svo upp-
götvaði ég þennan pappír sem er
mjög inspírerandi. Fyrst teiknaði ég
mikið og lét pappírinn vinna með en
síðan fór ég að nota hann meira sem
efnivið og mála bara alveg á hann.
Hann gefur líka vissa tilfinningu.“
Spurð um vinnuvenjur segir Rúna
að hún hafi alltaf þurft á þögn að
halda og unnið best á morgnana.
„Ég hef aldrei unnið á kvöldin, ekki
ótilneydd. Ég hef alltaf verið morg-
unmanneskja og man eftir að hafa
farið á fætur ansi snemma til að geta
unnið áður en fólk var komið á fæt-
ur.“ Rúna segir helstu breytingu síð-
ustu ára vera minnkað úthald.
„Minn hái aldur segir nú aðeins til
sín og ég er ekki eins úthaldsgóð og
ég var. Mér þykir óskaplega gott að
vinna svona tvo til þrjá tíma í einu og
þá geri ég það helst bara strax eftir
morgunkaffið. Svo tek ég stundum
törn seinni partinn þegar ég er vel
upplögð.“
Innblásturinn ævintýri og ljóð
Flæðandi línuspil er eitt höfuðein-
kenna í verkum Rúnu. „Ég er alltaf
svolítið fígúratíf. Það eru ákveðin
minni sem koma, form sem hafa
fylgt mér lengi. Hérna er það mikið
form konunnar sem við vitum að eru
falleg og mjúk.“ Hún sækir inn-
blástur mest í ljóð og sögur og segist
alla tíð hafa lesið mikið. „Fólk átti
alltaf að vera að vinna hérna í gamla
daga en það var líka litið á lestur
sem vinnu á mínu heimili. Það var
fullur skilningur á því að maður lægi
í bókum.“ Vegna hvatningar frá af-
komendunum er Rúna sjálf byrjuð
að skrifa og á sýningunni má einmitt
finna ljóð eftir hana. Ljóðið er að
sögn Rúnu lýsandi fyrir sýninguna
en þar eru skírskotanir í önnur ljóð
og ævintýri. „Þetta eru svona hug-
leiðingar. Ég tengi þessa sýningu
svolítið við gamla góða ævintýrið.“
Sjálfsagt ekkert skammaður
Bæði sýningin og málþingið bera
yfirskriftina Línudans. Á mál-
þinginu verða störf Rúnu kynnt og
rædd. „Það verða fjórir fyrirlestrar,
svona af því að ég hef verið á ýmsum
sviðum. Þarna talar Kristín Ragna
Gunnarsdóttir um myndskreyt-
ingar, Guðný Magnúsdóttir um leir-
listina, Aðalsteinn Ingólfsson um
málverkin og Valgerður Bergsdóttir
um félagsmál.“ Rúnu finnst furðu-
legt en gaman að halda eigi málþing
henni til heiðurs. „Mér finnst það
bara mjög skemmtilegt. Maður er
auðvitað hégómagjarn, erum við það
ekki öll? Þetta er gott fólk sem ætlar
að fjalla um þetta.“ Rúna segist
hlakka til að hlusta en hún býst við
því að umfjöllunin verði á jákvæðum
nótum. „Maður er sjálfsagt ekkert
skammaður undir svona kringum-
stæðum.“
Þess má að lokum geta að sýn-
ingin stendur til 5. febrúar.
Tók ástfóstri við
japanska pappírinn
 Sýning og málþing Rúnu til heiðurs í Gerðubergi í dag
Morgunblaðið/RAX
Ævintýri „Ég tengi þessa sýningu svolítið við gamla góða ævintýrið,“ segir Rúna sem verður níræð í næstu viku.
Kirkjukór Lágafellssóknar hefur frá árinu 1999 árlega
haldið styrktartónleika undir nafninu Jólaljós. Þetta ár-
ið verða tónleikarnir í Guðríðarkirkju í Grafarholti á
morgun, sunnudag, kl. 16. Að þessu sinni rennur allur
aðgangseyrir til samtakanna Fyrstu tengsl sem sérhæfa
sig í meðferð vegna þunglyndis á meðgöngu og eftir
barnsburð. Á tónleikunum koma m.a. fram Kirkjukór
Lágafellssóknar undir stjórn Kjartans Jósefssonar, Egill
Ólafsson, Gréta Salóme og Bergþór Pálsson. Kynnir er
Örn Árnason og listrænn stjórnandi Jónas Þórir. Miðar
eru seldir við innganginn og kosta 3.000 krónur.
Styrktartónleikar í Guðríðarkirkju
Egill Ólafsson