Dagblaðið Vísir - DV - 12.05.2015, Blaðsíða 30

Vikublað 12.–14. maí 201522 Menning
Fyrsta ljóða-
bók Ólafs
Jóhanns
Almanakið, fyrsta ljóðabók
Ólafs Jóhanns Ólafssonar, fór
við útkomu rakleitt í efsta sæti
metsölulista
Eymundsson.
Myndir í bók-
inni eru eftir son
Ólafs Jóhanns
og alnafna. Eitt
fremsta núlif-
andi ljóðskáld
þjóðarinn-
ar, Þorsteinn frá Hamri, gefur
ljóðabókinni meðmæli á bókar-
kápu og segir ljóðaflokkinn fal-
legan, vel saminn og áhrifamik-
inn í látleysi sínu og innileik.
Hér er örugglega á ferð eitt
besta verk Ólafs Jóhanns.
Meistara-
verk Orwells
Ein frægasta skáldsaga 20. aldar,
1984 eftir George Orwell, er
komin út í íslenskri þýðingu Þór-
dísar Bachmann. Þetta er bókin
um Stóra bróður, herbergi 101
og Hugsanalögregluna. Skáld-
saga sem hefur haft gríðarleg
áhrif og er meistaralega hugsuð
og rituð. Bók sem hreyfir sannar-
lega við lesandanum og geymir
eina mögnuðustu lokasetningu
heimsbókmenntanna.
Ég vil ekki lokast
inni í samfélagi
B
látt blóð er ný bók eftir Odd-
nýju Eir Ævarsdóttur, en
þar segir hún afar persónu-
lega sögu konu sem þrá-
ir að eignast barn en tekst
ekki. Við lestur bókarinnar er ljóst
að Oddný Eir er þarna að segja eig-
in sögu. Svo gleðilega vill til að Odd-
ný Eir eignaðist son á mæðradaginn.
„Ég er mjög lukkuleg,“ segir hin ný-
bakaða móðir.
Oddný Eir segir að bókin eigi sér
nokkra forsögu: „Hugmyndin vakn-
aði þegar stúlka úti í Ameríku spurði
hvort ég ætti ekki smásögu sem hægt
væri að birta í Day One sem er raf-
tímaritsútgáfa Amazon. Ég hef ekki
skrifað smásögur en hugsaði með
mér að gaman gæti verið að kljást við
smásagnaformið, reyna að ögra því
eitthvað. Ég fann strax að ég vildi hafa
söguna í andstöðu við reynsluna sem
mig langaði að skrifa um, hafa frá-
sögnina hraða á meðan reynslan ein-
kenndist af langdreginni bið.
Á þessu tímabili var ég að kljást
við sorg vegna barnleysis og mig
langaði til að vita hvort mýtan um
lækningamátt þess að setja lam-
andi tilfinningu í orð væri sönn. Mér
fannst ágætt að sagan kæmi bara út á
ensku á netinu því þá gat ég skrifað í
meira frelsi án þess að velta því fyr-
ir mér hvort orðin myndu særa hinn
eða þennan.“ Bókin kemur út sem
raftímarit og sem rafbók hjá Am-
azon. „Útgefandi minn, Guðrún Vil-
mundardóttir hjá Bjarti, hvatti mig
til að gefa bókina samhliða út á ís-
lensku og þótt mér þætti það ugg-
vænlegt sló ég til.
Það var raunar frekar létt að skrifa
þessa bók. Þótt ég væri inni í miðri
sorginni þá skemmti ég mér vel við að
skrifa. Minnti mig dálítið á það þegar
eitthvað var leiðinlegt í barnaskóla,
að fara þá heim og leika sér með dótið
sitt og finna gleði í einsemdinni. Það
var gaman að grípa í sjálfsævisögu-
lega formið sem ég hef unnið með
áður. Gamla góða sjálfsævisagan! Ég
held áfram þar sem frá var horfið að
leika mér að blóðblöndun skáldskap-
ar og sannleika, ímyndunarafls og
raunveruleika.“
Verð að búa í
stórum heimi
Oddný Eir fjallar
ekki einungis um
eigin tilfinningar í
bókinni heldur er
fjallað mjög op-
inskátt um ann-
að fólk. „Maður
þarf alltaf að skapa
rými fyrir það sem
maður skrifar, gefa
sér skáldaleyfi og
taka sénsinn á því
að stíga inn á sprengjusvæði. En
þegar maður er svona nærri því sem
var og er þá getur tekið við samræða
við hlutaðeigandi. Ég vildi ekki særa
neinn og vildi fá samþykki frá öll-
um sem bókin snertir persónulega.
En ef ég hefði hins vegar ætlað að fá
leyfi hjá öllum sem málið hugsanlega
varðar þá kæmi þessi bók aldrei út.
Það er nú alltaf siðferðileg spurning
hvort maður eigi að gefa skrif sín út.
En þeir sem standa mér nærri og ég
treysti fengu handritið til yfirlestrar
og þeir treystu mér og það á auðvit-
að líka við um mennina sem mest er
fjallað um í sögunni.“
Oddný býr núna undir Eyja-
fjallajökli. Spurð hvort hún sé orðin
bóndakona segir hún: „Nei, ég get
nú ekki sagt það, draumurinn er að
vera áfram frjáls í sveitinni í nálægð
við náttúruna og dýrin með mínum
manni og barni. Ég vil ekki lokast inni
í neinu samfélagi, hvort sem það er
lítið sveitasamfélag eða lítið menn-
ingarsamfélag í Reykjavík. Sem rit-
höfundur og manneskja verð ég að
búa í stórum heimi þar sem samræð-
an um viðmiðin og normin er lifandi.
Kannski er það einhver óskaheimur.“
Áskorun að verða móðir
„Vinkona mín sagði að þessi bók væri
óður til mömmu sem hefði tekist að
vera bæði listakona og móðir. Og mín
bíður það verkefni að finna jafnvæg-
ið,“ segir hin stolta móðir. „Það er víst
ansi mikil áskorun að verða móð-
ir. Menn segja að þá sé maður aldrei
laus við áhyggjur og kvíða, og það
reyni því virkilega á andlegan þroska.
Þegar ég varð ólétt var ég einmitt ný-
búin að komast að því að það væri
stórlega ofmetið að eignast börn og
að það væri mér líklega fyrir bestu að
verða bara bókamóðir. Ég leit til
himins og sagði: Jæja, ef mér er
það ætlað þá samþykki ég það.
En það yrði mér örugglega jafn erfitt
að samþykkja að skrifa ekki meir.
Hugmyndir að nýjum bókum
halda áfram að banka upp á svo ég
vona að ég eigi bara eftir að eflast í
skriftunum. Mig hefur til dæmis alltaf
langað til að skrifa barnabók. Ég er
líka að klára tvær bækur sem koma
bráðum út og núna í byrjun maí kom
út hjá Tímaritröðinni 1005 lítil en þétt
bók sem ég vann út frá gömlum bréf-
um pabba. Þótt það sé í hvert sinn
erfitt og furðulegt ferli að gefa út bók
þá er það líka mjög hressandi, það
skapar andrými.“
Aðspurð um titil nýútkomnu bók-
arinnar segir Oddný að hún hafi
farið að velta fyrir sér markvissum
blóðblöndunartilraununum í sögu
okkar eftir að hún kynntist tækni-
frjóvgunarstofnuninni. „Það hefur
alltaf tíðkast að reyna að blanda blóð-
inu á þann hátt að útkoman verði
genetískt góð fyrir mannkynið, eins
og bændur gera skammlaust í bú-
skapnum. Þegar fólk velur gjafasæði
og gjafaegg krossar það meðal annars
við augnlit og ég var að leita að bláum
augum. Og þá fór ég að pæla í þessu
stóra stökki frá ómetanlegri tækniað-
stoð við fólk sem á í vanda aftur í þá
gömlu hugsun kóngafólksins að blóð
þess væri öðruvísi á litinn en blóð al-
menningsins, nefnilega blátt. Titill-
inn er því líklega írónískur. Ég vildi
minna á að besta blóðið, sem í gegn-
um mannkynssöguna hefur kallast
blátt, er blóðið sem rennur í þeim
sem maður elskar, hvaðan sem það
kemur og hvernig sem það er á litinn.
En svo er ástin svo sem ekkert sak-
laus. Ég held þó að eina hugsanlega
umbótin felist í að blanda meiri kær-
leika í lífið.“ n
Oddný Eir Ævarsdóttir, sem eignaðist son á mæðradaginn, skrifaði bók um barnleysi
Kolbrún Bergþórsdóttir
kolbrun@dv.is
„Draumurinn er
að vera áfram
frjáls í sveitinni í ná-
lægð við náttúruna
og dýrin með mínum
manni og barni.
Oddný Eir „Ég vona að ég eigi bara eftir að eflast í skriftunum. Mig hefur til dæmis alltaf langað til að skrifa barnabók.“ Mynd Sigtryggur Ari