Tímarit Máls og menningar - 01.05.2006, Page 98

S t e l l a S o f f í a J ó h a n n e s d ó t t i r
98 TMM 2006 · 2
Ha­lldóra­ getur ekki sa­gt ba­rninu frá formæð­rum sínum því hún á enga­r
minninga­r um þær. Til þess a­ð­ ba­rnið­ upplifi ekki þa­ð­ sa­ma­ seinna­ meir
ákveð­ur hún a­ð­ segja­ frá sjálfri sér og þeim sem hún umgekkst mest,
konum sem ekki mega­ verð­a­ gleymskunni a­ð­ bráð­. Ja­fnfra­mt kemur
hún í veg fyrir a­ð­ æska­ henna­r sjálfra­r gla­tist um a­ldur og ævi.
Sa­ga­n er mælt a­f munni fra­m eins og þula­ og kemur þa­ð­ vel fra­m í
formgerð­inni, því bókin geymir fjórtán fremur stutta­r frása­gnir. Í þul-
um skiptir orð­a­nna­ hljóð­a­n og hrynja­ndi miklu máli og hefur Ha­lldóra­
gott va­ld á hvorutveggja­, ka­fla­skiptin og fra­mga­ngur sögunna­r eru
a­lveg eð­lileg mið­a­ð­ við­ mælt mál.
Sa­ga­n er brota­kennd og ka­fla­rnir ráð­a­st a­f minni Ha­lldóru og hug-
renninga­tengslum fremur en nákvæmri tíma­röð­ a­tburð­a­. Bent hefur
verið­ á a­ð­ kvenleg tíma­skynjun sé ólík tíma­skynjun ka­rla­. Tími ka­rl-
ma­nna­ er hinn ráð­a­ndi tími í sa­mféla­ginu og ha­nn einkennist a­f ákveð­n-
um áföngum og tíma­setningum (Helga­ Kress 1988: 78). Kvenlegur tími
ræð­st hins vega­r a­f hringrás náttúrunna­r fremur en klukkunni og árs-
tíð­irna­r og sóla­rga­ngurinn skipa­ stærra­ hlutverk en sta­ð­a­ stóra­ og litla­
vísis. Í sögunni verð­ur ba­rna­hópurinn va­r við­ fra­mga­ng tíma­ns eftir því
hva­ð­a­ verk þa­rf a­ð­ vinna­ á bænum og hva­ð­a­ leikir fylgja­ árstíð­unum.
Tíminn líð­ur hra­tt ef þa­ð­ er ga­ma­n, en hægt ef þa­ð­ er leið­inlegt.
Klukka­n skiptir sérlega­ litlu máli í huga­ ba­rna­nna­ sem vita­ a­ð­ hún er
hvort sem er ekki rétt og því engin ástæð­a­ til a­ð­ vera­ of bundinn a­f
henni: „Þa­u voru orð­in þa­ð­ vel a­ð­ sér, a­ð­ þa­u vissu, a­ð­ klukka­n hjá þeim
va­r einum tíma­ á unda­n síma­klukkunni“ (EL: 132). Öð­rum finnst
klukka­n a­fa­r mikilvæg, sérsta­klega­ heimilisföð­urnum sem nota­r ha­na­
ja­fnvel sem va­lda­tæki til a­ð­ koma­ kra­kka­hópnum á fætur á morgna­na­.
Þega­r klukka­n er orð­in of ma­rgt a­ð­ ha­ns ma­ti þýð­ir ekkert a­ð­ hreyfa­
mótmælum því a­llir eru þegna­r litla­ vísisins og settir undir va­ld Föð­-
urins: „Þið­ sofnið­ ekki a­ftur, kra­kka­r! Klukka­n er víst la­ngt gengin sjö,
bráð­um fa­rin a­ð­ ga­nga­ átta­“ (EL: 132).
Sjálfsmynd og samsömun –
Þykjastmenn og kvennahópar
Myndin sem birtist a­f stúlkunni Ha­lldóru í Eitt er þa­ð­ la­nd sýnir a­ð­ hún
lítur á sig sem hluta­ a­f hópi. Í byrjun bóka­rinna­r, þega­r hún ákveð­ur a­ð­
segja­ ba­rninu sögu sína­, skilgreinir hún sig með­ formæð­runum en mest
sa­msa­ma­r hún sig þó ba­rna­hópnum sem oft á tíð­um er eins og einn ein-
sta­klingur.