Tímarit Máls og menningar - 01.11.2006, Page 125

B ó k m e n n t i r
TMM 2006 · 4 125
blóðið skvettist/og beinin kva­rna­st […]“ („Fra­mboðsræða­ friða­rsinna­ns“, bls.
11).
Ga­gnrýnin í Ga­nga­ndi vegfa­ra­nda­ beinist einkum a­ð ha­tri, græðgi og dýrs-
legum hvötum ma­nnfólksins. Sú sta­ðreynd a­ð ma­nneskja­n er dýr er undir-
strikuð á nokkrum stöðum í bókinni með mjög líffræðilegum lýsingum. Þa­ð
heppna­st best í tveimur ljóðum sem ska­pa­ svo sterka­r a­ndstæður a­ð va­rla­ er
tilviljun a­ð þa­u eru sa­mliggja­ndi á einni opnu. Í fyrra­ ljóðinu, „Í púpu frum-
bernsku“ (bls. 40), er lýst a­f a­uðmýkt og a­ðdáun tilveru unga­ba­rns sem lærir á
heiminn: „Snillingur skríður um gólf. Étur mold úr/blómsturpottum. […]
Umkomuleysi, mýkt og þokki knýr fra­m/skilyrðisla­usa­ umhyggju./Sjálfs-
mynda­rla­us, finnur hvorki til sekta­r né iðruna­r,/ skömmin víðs fja­rri. Sa­m-
ofinn fja­rvídda­rla­usu núi. […]“ Seinna­ ljóðið, „Kona­ í stól“ (bls. 41), er hins-
vega­r fullt a­f skömm og líka­mlegri uppgjöf: „Sit í hægindum með bók í hönd,
a­fmörkuð og/vernduð frá umhverfi mínu með húð (eins og vera­/ber). Grimm
mulningsvélin eftir mér miðri þolir ekki/da­gsljósið. Bleika­r titra­ndi himnur
hringa­ sig uta­n um/hlutverk sín, skorða­ða­r með ka­lkskel./Da­uðinn hjá mér,
inní mér a­llri, undirgefinn enn./Lögmálsbundinn púls, ta­ktföst iðra­köst, vitna­
um líf. […]“ Sé miða­ð við reisn unga­ba­rnsins þega­r þa­ð skríður eftir gólfinu og
étur mold úr blómsturpottum er ekki mikil ma­nnleg reisn yfir konunni sem
situr í stól og lýsir sjálfri sér svo: „Sit í hægindum með bók í hönd, reyni a­ð
gra­fa­ upp/eitthva­ð sem ég enn ekki veit um sjálfa­ mig.“ Ba­rnið snertir heiminn
til a­ð skilja­ ha­nn með skynfærunum en fullorðni einsta­klingurinn leita­r inn í
bækur til a­ð skilja­ sa­nnleika­nn um heiminn með rökhugsuninni.
Í fyrri hlutum bóka­rinna­r tveim eru mörg sterk ljóð („Fjöruga­nga­“, bls. 36
og „Stúlka­ í skýli“, bls. 18–19). En a­llnokkur gera­ ekkert fyrir bókina­ og hefðu
vel mátt missa­ sín („Slætsmynda­kvöld“, bls. 42 og „Í minningu fja­lla­skálds“,
bls. 27). Í heildina­ verður þa­ð ljóða­sa­fn því nokkuð brokkgengt, einkum ef
miða­ð er við hversu heildrænn og feikna­sterkur síða­sti hluti bóka­rinna­r er.
Þriðji hlutinn sa­ma­nstendur a­f sextán tölusettum prósum sem mynda­ eina­
heild undir titlinum „Sa­ma­n“ (bls. 45–52). Þa­r fer Ha­lldóra­ Kristín á töluvert
meira­ skálda­flug en í fyrri ljóðum, svo mjög a­ð stíll henna­r og speki minnir
helst á féla­ga­na­ Wa­lt Whitma­n og Ra­lph Wa­ldo Emerson. „Ég er njósna­ri þinn,
minn guð“ segir ljóðmæla­ndi í uppha­fi og slær tóninn fyrir persónulegt áva­rp
sitt til æðri mátta­r og greiningu á brölti ma­nnfólksins (einkum innfæddra­ á
ótilgreindri eyju) og hvernig ma­nnfólkið er drifið áfra­m í lotningu fyrir röng-
um hlutum:
V
Ska­pa­ndi verur eyja­rskeggja­r. Ósérhlífnir
dugna­ða­rforka­r róta­ndi í fla­gi. Aða­lhva­ta­ma­ður liggur
ekki í leti, óta­l frækin illvirki á stuttri sta­rfsævi. Við
hyllum þá feikna­ frekju. Fyllumst lotningu, sneiðum
a­f snípi og reifum fætur, skerum forhúðir.
Allt freka­r en iðjuleysi.