Fréttatíminn - 10.06.2016, Qupperneq 54

Þau bíta til að fá eitthvað
eða losna undan einhverju
Heil og sæl, kæra ráðþrota móðir
og þakka þér innilega fyrir bréfið.
Trúlegast er dóttir þín einfaldlega
í uppgötvunarferli sem nú er tíma-
bært að linni. Mér sýnist hún vera
bráðheppin og viljasterk telpa með
nóg af fólki til að dekra sig dálítið
og auðvitað beitir hún öllum til-
tækum ráðum til að fá sínu fram-
gengt. Slíkt er fullkomlega eðlilegt
fyrir börn á öðru aldursári. Þau
geta tjáð sig að einhverju leyti en
grátur en enn eitt sterkasta tján-
ingartækið og svo bíta þau, slá og
hárreyta – stundum í vanmætti
og vanlíðan, stundum til að fá
sínu framgengt eða forðast það
sem þau vilja ekki og stundum í
skapofsa sem þau hafa ekki heila-
þroska til að stöðva sjálf.
Hvað virkar ekki?
Bit-tímabil barna byrjar sem til-
raun með nýuppgötvað áhald en
hegðunin má vitaskuld ekki festast
í sessi, hvorki sem stjórnleysi í leik
né vopn á aðra. Þú hefur prófað
margt sem ég get staðfest að virkar
ekki. Svonefnt „time-out“ virkar
ekki fyrir þennan aldur, hún
hefur takmarkaðan þroska fyrir
samræður og útskýringar og loks
munu skammir eða hunsun; ganga
í burtu og láta sem ekkert sé, held-
ur ekki virka. Þegar hún prófar að
bíta sjálfa sig, virkar alls ekki að
veita því athygli; það er bara til-
raun hennar með vopnið og skað-
ar ekki aðra – langflest börn prófa
þetta á einhverjum tíma.
Afleiðingar virka
Það sem virkar
best, er tvennt.
Annars vegar
verða þau að
finna og sjá þær
afleiðingar sem
bitið hefur
og þá er ég að tala um sterk og
heiðarleg viðbrögð. Því skil ég
vel að þú hafir misst stjórn á þér
og slegið til hennar með tilheyr-
andi gráti ykkar beggja. Þar fann
hún tilfinningaþrungin viðbrögð
sem afleiðingu og slíkt skilur hún.
Vissulega er ég ekki að mæla með
að fullorðnir slái til barna en
áþreifanleg viðbrögð eru nauðsyn-
leg. Það má hrópa og gráta til að
sýna sársauka, sumir láta barnið
strax bíta í sápu til að það fái ær-
legt óbragð í munninn og fleira
sem foreldrar grípa til.
Ég sjálf mæli með að grípa
verulega fast um kinnar barnsins
þannig að það verki sárt undan
eigin tönnum og segja hvasst og
mjög ákveðið STOPP um leið og bit
hefur átt sér stað. Afleiðingarnar
verða sem sagt að vera tilkomu-
miklar og framkvæmdar án hiks
til að barnið trúi að hinum full-
orðnu sé rammasta alvara, ella
virkar það ekki.
Nánd og skilningur
Hins vegar verðum við alltaf að
muna að barnið er að bregðast við
einhverju, þegar það bítur. Dóttir
þín vill ekki að stóri bróðir hætti
að leika og hún vill meiri athygli
frá mömmu og pabba og hún vill
að afi lesi núna eða amma hætti
að troða henni í útifötin. Þarna er
tíminn til að taka hana í fangið,
spjalla blíðlega og hlusta á hana
og óskir hennar til að henni gangi
betur með skapið sitt. Á þessum
góðu stundum sem og öðrum er
svo kjörið að strjúka henni hlý-
lega um kinnarnar, hrósa henni
fyrir að vera ekki að bíta og hjálpa
henni að æfa orðin sín.
Gangi þér og ykkur allt í haginn,
ykkar Magga Pála
Sæl vertu, Magga Pála. Ég leita til þín því ég er eiginlega orðin ráð-
þrota. Dóttir mín bítur mig og mér finnst ekkert virka ... Hún er að
verða 19 mánaða og ég er ekki alveg viss um hvað er langt síðan hún
byrjaði á þessu, sennilega svona 3-4 mánuðir. Mér finnst ég hafa reynt
allt til að fá hana til að hætta. Ég hef reynt að útskýra fyrir henni rólega
að þetta sé vont, ég hef sett hana frá mér og labbað í burtu, ég hef sett
hana á stól og látið hana sitja þar í 1 mínútu, ég hef orðið reið og um
daginn brá mér svo mikið þegar hún beit mig því það var svo hrikalega
vont, að ég sló til hennar. Ekki fast en ég veit eiginlega ekki hvort tárin
láku hraðar hjá mér eða henni í það skiptið. Eina sem ég hef ekki gert er
að láta eins og ekkert sé og ekki sýna nein viðbrögð. Í gær beit hún mig
svo fast að það sér á mér.
Mér finnst ég ekki geta fundið neitt mynstur í þessu hjá henni nema
að það er fyrst og fremst ég sem hún bítur. Hún hefur tvisvar sinnum
bitið bróður sinn sem er mun eldri en hún, ömmu sína einu sinni og einu
sinni reynt að bíta pabba sinn. Hún gerir þetta bæði ef hún er glöð í leik
og ef hún er pirruð ... Það sem ég hef enn meiri áhyggjur af er að hún
hefur tvisvar sinnum bitið sjálfa sig þannig að tannaförin eru greinileg
í smá tíma á eftir ... Hún er ekki byrjuð í leikskóla og hefur bara verið í
pössun hjá ömmu sinni og afa þannig að ekki hefur hún lært þetta af
öðrum börnum ...
Uppeldisáhöldin
„Verða sjá
afleiðingar bitsins“
Sendið Möggu Pálu spurningar á
maggapala@frettatiminn.is og
hún mun svara í næstu blöðum.
Sólrún Lilja Ragnarsdóttir
solrunlilja@amk.is
Þar sem við feðgarnir (Úlfur Kalman 4 ára og Baltasar Bragi 2 ára) erum ekki á bíl þá erum við duglegir að
nýta það sem nærumhverfi okk-
ar í Vesturbænum býður upp á,“
segir Markús Már Efraím, ritlist-
arkennari og fjölskyldufaðir með
meiru. Að hans sögn er ýmislegt
hægt að bralla vestur í bæ.
„Við förum í göngutúra um
hverfið og niður á höfn, heimsækj-
um bókasafnið, kíkjum í fjöruna
við Ægisíðuna og flökkum á milli
allra földu rólóvallanna á Högun-
um. Þegar eitthvað sérstakt er í
boði eins og nýleg Vatnsmýrarhá-
tíð og sjómannadagurinn, þá
sækjum við gjarnan þangað. Ef
maður er duglegur að fylgjast með
á Facebook eða vefsíðum, eins og
Úllendúllen, þá er nánast alltaf
hægt að ramba á einhverja við-
burði. Svo er alltaf gott að breyta
til með því að taka strætó í Laugar-
dalinn, rölta um Grasagarðinn og
heimsækja Fjölskyldu- og húsdýra-
garðinn. “
Markúsi finnst þó alls ekki
nauðsynlegt að vera alltaf með
skipulagða dagskrá fyrir börn-
in. „Þetta hljómar kannski illa en
ég er með hálfgert „laissez-faire“
viðmót til útiverunnar og leyfi
strákunum oft að stjórna ferðinni.
Ef þeir eru hamingjusamir með að
leika sér í sömu rólunni í klukku-
tíma þá er það bara best í heimi þá
stundina og við reynum, a.m.k.,
að njóta þess að vera í núinu held-
ur en að stressa okkur á að halda í
skipulagða dagskrá.“
Þeir feðgarnir reyna að eiga góð-
ar samverustundir alla daga, ekki
bara um helgar. Þá heimsækja þeir
gjarnan uppáhalds staðinn sinn,
Vesturbæjarlaugina.
„Alla jafnan förum við á hverj-
um degi í sund eftir leikskóla og
þó okkur líði hvergi betur en í
Vesturbæjarlauginni þá notum við
stundum rýmri tímarammann um
helgar til þess að heimsækja aðrar
sundlaugar á höfuðborgarsvæð-
inu.“
Leyfir strákunum
að stjórna ferðinni
Markús Már vill frekar njóta þess að vera í núinu með sonum sínum
heldur en að stressa sig á skipulagðri dagskrá
Fá að ráða Ef strákarnir eru hamingjusamir með að leika sér í sömu rólunni í klukkutíma þá
fá þeir að gera það.
…fjölskyldan 6 | amk… FÖSTUDAGUR 10. JÚNÍ 2016

Erlendur fyrirlesari:
Vikki G. Brock, PhD, MCC
höfundur ” Sourcebook ofCoaching History“