Fréttablaðið - 08.03.2017, Blaðsíða 40

Leiðréttu klúður
Þrír stjórnarmenn í Lífeyrissjóði versl-
unarmanna (LV) og Birtu lífeyrissjóði,
sem voru skipaðir í
stjórnir sjóðanna
sem fulltrúar
SA, hafa sagt
sig úr stjórnum
lífeyrissjóðanna.
Sú ákvörðun kom
eftir að Fréttablaðið
hafði greint frá því að stjórnarseta
Úlfars Steindórssonar í Icelandair
væri ekki í samræmi við nýjar reglur
SA um að fulltrúar samtakanna í
stjórnum sjóðanna sitji ekki einnig í
stjórnum skráðra félaga. Úlfar, sem er
varaformaður Icelandair, sagðist ekki
hafa vitað af þessum nýju reglum. Í
tilkynningu frá SA viðurkenna sam-
tökin að betur hefði mátt standa að
kynningu á umræddum breytingum
og báðu hlutaðeigandi afsökunar.
Lars Christensen
alþjóðahagfræðingur
Stígur til hliðar Skotsilfur
Björgólfur Jóhannsson, forstjóri Icelandair Group, hefur ákveðið að gefa ekki kost á sér til áframhaldandi formennsku Samtaka atvinnulífsins.
Í frétt á vef SA sagði Björgólfur tíma til kominn að einhver annar tæki við keflinu en hann hefur verið formaður SA í fjögur ár. Eyjólfur Árni
Rafnsson, fyrrverandi forstjóri Mannvits, tilkynnti í gær að hann gæfi kost á sér í formannssætið. Fréttablaðið/Hanna
Í dag er alþjóðlegur baráttudagur
kvenna. Ráðstefnan „Öll störf eru
kvennastörf“ hvetur til uppbrots
hins kynskipta vinnumarkaðar.
Íslenskur vinnumarkaður er talinn
mjög kynskiptur. Lægri laun tíðkast
í kvennastéttum. Kynbundið náms-
og starfsval er talið viðhalda slíkum
launamun kynjanna.
Hvað er kvennastarf?
Stjórnunarstörf eru líka kvenna-
störf. Fjöldi kvenna í stjórnunar- og
stjórnar stöðum hér á landi endur-
speglar ekki fjölda kvenna með
menntun í hagfræði, viðskiptafræði
og lögfræði sem er menntun sem
stjórnendur hafa oftast.
Samkvæmt lögum um kynjakvóta
sem tóku gildi 2013 skal tryggja að
í stjórnum fyrirtækja með fleiri en
50 starfsmenn sé hlutfall hvors kyns
ekki lægra en 40%. Lögin gilda um yfir
300 fyrirtæki og höfðu strax þau áhrif
að konum í stjórnum fyrirtækjanna
fjölgaði úr 23% 2012 í u.þ.b. 33% 2015.
Nýleg könnun Creditinfo bendir til
þess að sambærileg þróun hafi ekki
orðið hjá öðrum fyrirtækjum. Ekki
hafi heldur fjölgað konum í hópi
stjórnenda eða stjórnarformanna.
Öðruvísi stjórnarhættir
Konur og karlar í stjórnunarstöðum
hjá stórum fyrirtækjum eru sam-
mála um að konur eru jafn hæfar
körlum til að stjórna fyrirtækjum
(Skýrsla félagsvísindasviðs HÍ 2015).
Athyglisvert er að fleiri konur (57%)
en karlar (43%) telja að miklu leyti
mögulegt að samræma starf sitt
höfuðábyrgð á fjölskyldu og börn-
um. Meirihluti kvenna í stjórnunar-
stöðum telur að sem jafnast hlut-
fall stuðli að betri áhættustjórnun
og fjárhagslegri afkomu fyrirtækis.
Minnihluti karla telur svo vera.
Erlendar rannsóknir sýna að góðir
stjórnarhættir tengjast fjölda
kvenna í stjórn og að skýr tengsl
eru milli fjölda kvenna og góðrar
afkomu fyrirtækja. Sally Krawcheck,
sem var hjá bandarísku bönkunum
Merill Lynch og Citi Group, segir að
versta ráð sem hún hafi fengið í starfi
hafi verið að hún ætti að haga sér
eins og karlmaður. Þó það auðveldi
stjórnendum að hafa einsleitan hóp
sé ávinningur til lengri tíma að hafa
meiri fjölbreytni.
Miðað við þetta ætti val á
stjórnar manni að vera auðvelt. Það
á ekki að kjósa konu í stjórn af því að
hún er kona. Konur nálgast stjórnun
almennt á annan hátt en karlar. Það
er skynsamlegt að tryggja slíka fjöl-
breytni.
Áfram stelpur
Hin hliðin
bjarnveig
Eiríksdóttir
hdl. LL.M., og
FKA-félagskona.
Nokia var áður fyrr Apple dagsins. Nú eiga allir iPhone-síma en á 10. áratugnum og í upp-hafi þessarar aldar
áttu allir Nokia-farsíma. Ég sakna
stundum enn gamla áreiðanlega
Nokia-símans míns – ég hef átt þá
nokkra.
Á síðustu tíu árum hefur hins vegar
orðið breyting. Nokia hefur ekki leng-
ur tæknilega yfirburði eins og áður.
Það er í raun ekkert óvenjulegt við
sögu Nokia að því leyti að fyrirtæki
koma og fara. En það sem er óvenju-
legt er hve mikilvægt Nokia varð á 10.
áratugnum fyrir finnskt efnahagslíf.
Ég man þegar Nokia var, fyrir 10-15
árum, næstum 90% af markaðsverð-
mæti finnska hlutabréfamarkaðarins.
Finnska hagkerfið var Nokia.
En á síðustu tíu árum hafa orðið
breytingar hjá Nokia. Fyrirtækið
hefur tapað í tæknilega kapphlaup-
inu á milli símafyrirtækja heimsins. Í
hagfræðinni er talað um neikvæðan
skell í heildarframleiðni (e. total fact-
or productivity).
Undir í samkeppninni
Ég lít á heildarframleiðni sem mæl-
ingu á því hve vel við tengjum saman
framleiðsluþættina sem við höfum
– vinnuafl, fjármagn og hráefni. Aug-
ljóslega framleiðir Nokia tæknilega
þróaðri farsíma í dag en fyrir 15 árum
en alþjóðlegir keppinautar hafa bara
þróast enn hraðar.
Ég legg áherslu á að hér er ég að
alhæfa mjög mikið – ég er hvorki
sérfræðingur í símaiðnaðinum né
í Nokia og tilgangurinn er ekki að
tala um Nokia sem fyrirtæki heldur
um þjóðhagfræðileg áhrif nei-
kvæða heildarframleiðni-skellsins
sem Nokia varð fyrir. Þannig varð
sá skellur fyrir Nokia neikvæður
heildar framleiðni-skellur fyrir allt
finnska hagkerfið.
Við getum litið á þann skell
finnska hagkerfisins sem neikvæðan
og varan legan framboðsskell fyrir
finnskt efnahagslíf, sem dregur úr
langtímavexti í hagkerfinu.
Ef Finnland hefði haft sinn eigin
gjaldmiðil hefði þetta örugglega þýtt
að finnska markið, eins og það var
kallað, hefði veikst. En Finnland er
núna á evrusvæðinu svo að „markið“
getur ekki rýrnað. Þess í stað hefur
finnska hagkerfið þurft að aðlagast
minni hagvaxtaraukningu með því
að aðlaga laun niður á við.
Hagkerfið enn í basli
Hins vegar er finnski vinnumark-
aðurinn mjög stífur og stjórnast af
almennum kjarasamningum sem
hafa gert launaaðlögun mun erfiðari
en annars staðar á Norðurlöndunum.
Afleiðingin er sú að Finnland hefur
farið verr út úr efnahagskreppunni
en til dæmis Ísland eða Svíþjóð. Eða
að minnsta kosti hefur kreppan varað
lengur þar. Svo á meðan sænska og
íslenska hagkerfið hefur verið á bata-
vegi í nokkurn tíma á finnska hag-
kerfið enn í basli.
En það gæti verið ljós við enda
ganganna þar sem Nokia er nú að
hefja á ný framleiðslu á hinum fræga
Nokia 3310 farsíma. Því miður verður
þetta hræódýr sími og það er vafa-
samt að þetta muni á nokkurn hátt
bjarga finnska hagkerfinu, en Nokia-
aðdáendur eins og ég geta allavega
fagnað því að fá aftur tækifæri til að
kaupa 3310.
Nokia og efnahagsvandræði
Finnlands
Afleiðingin er sú að
Finnland hefur farið
verr út úr efnahagskrepp-
unni en til dæmis Ísland eða
Svíþjóð.
Slagur um
formannsstól?
Ákvörðun
Björgólfs
Jóhannssonar,
fráfarandi for-
manns SA, að
bjóða sig ekki
fram á ný kom
fæstum á óvart enda
hefur hann verið undir þrýstingi að
einbeita sér að því að rétta við gengi
Icelandair. Eyjólfur Árni rafnsson,
fyrrverandi forstjóri Mannvits, hefur
þegar tilkynnt að hann hyggist gefa
kost á sér sem eftirmaður Björg-
ólfs. Leiðin í formannsstólinn ætti
að vera greið fyrir Eyjólf en eins og
áður hefur komið fram á þessum
vettvangi rennir Ari Edwald, forstjóri
Mjólkursamsölunnar, einnig hýru
auga til þess að verða formaður SA.
Sótt að Magnúsi
Samkvæmt frétt
í DV á dög-
unum er Magnús
Garðarsson,
stærsti eigandi
United Silicon á
Íslandi, grunaður
um að hafa með
vítaverðum akstri valdið umferðar-
slysi. Kannaðist hann sjálfur ekki við
að hafa verið handtekinn vegna þess
eða að hafa gist fangaklefa á meðan
á frumrannsókn stóð. Óháð því hvort
málið endi fyrir dómi er ljóst að lög-
menn Magnúsar og kísilversins munu
hafa í nógu að snúast. ÍAV stefndi
fyrirtækinu í fyrra og segir það skulda
verktakafyrirtækinu rúman milljarð
króna. Þá hefur stálinnflytjandi stefnt
fyrirtækinu og Umhverfisstofnun
hótar nú að loka því vegna tíðra
mengunaróhappa.
8 . m a r s 2 0 1 7 m I Ð V I K U D a G U r10 mArkAðurinn
0
8
-0
3
-2
0
1
7
0
4
:1
8
F
B
0
5
6
s
_
P
0
4
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
2
9
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
1
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
2
8
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
C
6
6
-F
9
9
C
1
C
6
6
-F
8
6
0
1
C
6
6
-F
7
2
4
1
C
6
6
-F
5
E
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
4
A

F
B
0
5
6
s
_
7
_
3
_
2
0
1
7
C
M
Y
K