Tímarit um endurskoðun og reikningshald - 01.02.1985, Page 25
beita. Einnig er þetta í samræmi viö þá
. staðhæfingu að viðskiptavild rýrni ekki að
verðgildi með tímanum.
Hér er ekki ætlunin að leggja mat á það
hvaða reglu beri að nota hér á landi. Val á
þeim reglum sem notaðar verða verður að
miðast við aðstæður í hverju tilfelli. Almennt
verður þó að telja óvarlegt að afskrifa ekki
viðskiptavild, því að oft mun vera um kaup á
viðskiptaaðstöðu að ræða sem eðlilegt er að
gjaldfæra á tilteknum tíma á hliðstæðan hátt
og stofnkostnað.
3.5. Niðurstöður.
> í þessum kafla hefur verið fjallað um þau
atriði varðandi reikningsskil hérlendis sem
frábrugðin eru erlendum reikningsskilavenj-
um og áhrif hafa á samstæðureikningsskil.
Ekki hafa verið tínd til öll þau atriði er máli
skipta, helduraðeinsþau mikilvægustu. Einn-
ig ber að hafa í huga að samstæðuársreikning-
ar hafa almennt ekki verið gerðir samkvæmt
íslenskum aðstæðum þannig að líklegt er að
fleiri vandamál komi í ljós þegar farið verður
að gera slíka ársreikninga. Hérlendis er hægt
að nota flestar þær erlendu aðferðir sem lýst
var í kafla 2, með þeim breytingum sem
nefndar hafa verið í þessum kafla. í næsta
kafla verður síðan sett fram tillaga að íslensk-
um aðferðum við gerð samstæðureiknings-
skila þar sem erlendum aðferðumn hefur
verið breytt til samræmis við íslenskar
aðstæður.
4. TILLAGA AÐ SAMSTÆÐU
REIKNINGSSKILUM SKV.
ÍSLENSKUM AÐSTÆÐUM
4.1. Inngangur.
í þessum kafla verður leitast við að skýra
með dæmum tillögu að samstæðureiknings-
skilum skv. íslenskum aðstæðum. Pað skal
tekið fram að hér er alls ekki um nýjar
aðferðir að ræða varðandi samstæðureikn-
» ingsskil, heldur hefur erlendum reglum að-
eins verið breytt og þær aðlagaðar íslenskum
aðstæðum. Hér á eftir verður tekið dæmi af
íslensku félagi sem kaupir hlutdeild í öðru
félagi. Fyrst verður lýst færslum við kaup og
síðan meðferð á rekstrarárangri dótturfélags-
ins í bókhaldi móðurfélgsins í 1 ár eftir kaup
og jafnframt verður gerður samstæðuárs-
reikningur í lok hvors tímabils. í þessu dæmi
verður ekki lögð mikil áhersla á milliviðskipti
milli félaganna þar sem þær reglur sem gilda
um þau viðskipti erlendis og lýst var í kafla
2.4. eiga jafnt við um íslenskar aðstæður. Hér
er því látið nægja að vísa í þann kafla til
frekari glöggvunar.
Hér á eftir fara ákveðnar tillögur varðandi
kaup félaga á öðrum félögum og eins um
meðferð eftir kaup. í hverju tilfelli er aðeins
sett fram ein tillaga þótt fleiri lausnir komi til
greina. Er þetta gert með það í huga að hafa
þessar reglur einfaldar og skýrar.
4.2. Samtenging félaga.
Hér er lagt til að þegar eitt félag eignast
hlutdeild í öðru verði notuð kaupaðferð
(purchase accounting) líkt og lýst var í kafla
2.1.
Til frekari skýringar verður kaupaðferðinni
við kaup lýst hér nánar með skýringardæmi:
Hinn 31. desember 19X1 keypti Morgunn
hf. 80% hlutafjár í Degi hf. greiddi fyrir það
kr. 550.000 í peningum. Efnahagsreikningar
félaganna hinn 31. desember 19X1 fyrir
samtengingu litu þannig út:
EIGNIR:
Sjóösreikningur ....
Birgöir ............
Aörir veltufjármunir
Fasteignir .........
Vélar og tæki ......
SKULDIR OG EIGIÐ FÉ:
Samþykktir víxlar ......
Ýmsar skammtímaskuldir
Langtímaskuldir ........
óskattlagt eigiö fé ....
Hlutafé ................
Endurmatsreikningur ....
Óráöstafað eigiö fé ....
Morgunn hf. Dagurhf.
590.000 150.000
720.000 600.000
. 300.000 260.000
. 3.000.000 1.500.000
. 400.000 80.000
5.010.000 2.590.000
.. 270.000 283.000
.. 390.000 754.000
.. 1.950.000 940.000
.. 120.000 92.000
.. 900.000 100.000
.. 750.000 85.000
.. 630.000 336.000
5.010.000 2.590.000
Hinn 31. desember 19X1 var gangverð
einstakra eigna og skulda Dags hf. talið hið
sama og bókfært verð að undanskildum
eftirfarandi eignum:
23