Dagblaðið Vísir - DV - 29.04.2016, Blaðsíða 52

Helgarblað 29. apríl–2. maí 201644 Menning
stóðu fyrir það og verkin báru nafn
efnanna. Þetta voru myndir af ein-
hverju ákveðnu og voru þar af leið-
andi ekki langt frá ljósmynd af hlut.
Ég skissaði málverkin líka gjarnan
í tölvu til að sjá hvernig þau kæmu
út á veggnum. Þá fann ég að það
var ekki mikill munur á því að mála
lit einhvers hlutar á vegg og því að
teygja ljósmynd af hlutnum yfir
vegginn,“ segir hann og víkur tali
sínu aftur að fjölskyldumyndinni.
„Í þessu tilviki ákvað ég að nota
eitthvað einfalt og klassískt eins og
mynd af fjölskyldu. Eins og ég hafði
látið einn lit standa fyrir ákveðinn
hlut, ákvað ég að láta einn hluta úr
hverju andliti standa fyrir heildina.
Þannig tók ég mynd af auga dóttur
minnar, eyra sonar míns, munni
konunnar og nefinu mínu. Saman
byggir þetta svo eiginlega upp and-
lit – nema það er bara eitt auga og
eitt eyra.“
Það hefur verið svolítið áberandi
að undanförnu að lögð sé áhersla á
ferlið í listsköpuninni frekar en list-
hlutinn sjálfan eða niðurstöðuna.
Það hljómar hins vegar eins og að-
ferðin sem þú notar í ferlinu, hvort
þú gerir málverk á vegg eða prent-
ar bara ljósmynd á hann, skipti þig
ekki höfuðmáli.
„Ég held að hjá mér sé niður-
staðan mikilvægari. Það er auðvitað
alltaf einhver „prósess“ en ég held
að maður sjái ferlið yfirleitt í niður-
stöðunni. Reyndar eru verkin mín
oft þannig að það er hægt að breyta
þeim og ég þarf að laga þau að nýj-
um aðstæðum í hvert skipti. Alltaf
þegar ég sýni ljósmyndaverkin mín
þarf ég að breyta þeim til að láta
þau passa á vegginn. Niðurstað-
an er því alltaf dálítið fljótandi. Það
er ákveðið ferli í því sem er opið,
niðurstaðan er ekki fastnegld og
óbreytanleg, heldur opin fyrir sýn-
ingarstaðnum.“
Húmor og hversdagsleiki
Maður tekur eftir að í verkunum þín-
um er hversdagslegum hlutum – sem
einhverjir gætu sagt vera „banal“ –
oft umbreytt og þeir notaðir í lista-
verkin. Gulur sími, rauður blýantur
eða grænt neyðarútgangsskilti er
teygt yfir heilan vegg.
„Kannski er það „banal“ en
það er einmitt það sem mér finnst
skemmtilegt. Ég nota þessa hvers-
dagslegu hluti hins vegar til að
segja eitthvað sem er ekki endi-
lega hversdaglegt. Það sem ég geri
við þá er það sem skiptir máli. Til
þess að það sem ég geri við hlutina
komi skýrt fram – og það er kannski
aðalmálið í verkinu – er líka betra
að þetta séu hversdagslegir hlutir,
frekar en hlutir sem hafa mjög
sterka merkingu í sjálfu sér. Ég nota
bara það sem er hendi næst, það er
óþarfi að leita langt yfir skammt. En
kannski er önnur ástæða, sem er að
mér finnst ekki gaman að setja hluti
á stall eða gera þá eitthvað merki-
lega. Mér leiðist svoleiðis hátíð-
leiki.“
Kannski er þetta ein ástæða þess
að verkin þín eru oftar en ekki frekar
kómísk, það liggur oft sterkur húmor
undir í þeim.
„Já, húmorinn er mjög mikil-
vægur, en ég geri verkin ekki til
þess að vera fyndinn. Þetta eru
ekki brandarar! Það kemur bara af
sjálfu sér af því að ég hugsa þannig,
húmorinn er bara hluti af mér. Verk
sem eru byggð á húmorísku viðhorfi
finnst mér oft áhrifameiri en þau
sem eru dramatísk og ofuralvarleg.
Mér finnst það góð leið til að koma
einhverju á framfæri, en ég legg mig
samt ekkert sértaklega fram við að
vera fyndinn,“ útskýrir Tumi.
Hvað álítur þú gildi myndlistar-
innar vera í samtímanum?
„Mér finnst myndlistin hafa mjög
mikið gildi. Í henni felst viðhorf
listamannsins, sem reynir að losa
sig úr viðjum hefðbundinnar hugs-
unar. Listamaðurinn reynir stöðugt
að sjá hlutina á ferskan og nýjan
hátt. Þar koma því fram viðhorf sem
eru ólík hinu vanabundna – og það
er mjög mikilvægt fyrir þjóðfélag-
ið. Þó að myndlistin hafi ekki alltaf
ákveðið pólitískt „statement“ er
þetta utanfrá-viðhorf engu að síð-
ur mjög pólitískt. Þannig að þó ég
hugsi listina mína yfirleitt ekki sem
pólitíska þá er hún það eflaust á
þennan hátt.“
Teygja, þenja, strekkja
Verkin á sýningunni eiga það sam-
eiginlegt að vinna öll með teygju,
þenslu eða strekkingu á hlutum,
bæði í tíma og rúmi. Af hverju finnst
þér áhugavert að beita þessari að-
gerð á heiminn?
„Að einhverju leyti leiðist mér
bara að hengja myndir á veggi á
sama hátt og þær eru alltaf hengd-
ar upp í sýningarrýmum. Mér finnst
gaman að vinna með formið á rým-
inu og ég vil gjarnan láta verkin birt-
ast á óvæntum stöðum,“ segir Tumi
og nefnir hauskúpuverkin sem
dæmi, en þau eru ýmist á gólfum
eða í lofti safnsins.
„Veggljósmyndirnar verða að
ná yfir heilan vegg, og þá vel ég oft
veggi sem eru sjaldan notaðir fyrir
myndir. Þá verður samruni. Rýmið
ákveður formið á verkinu, en verkið
breytir líka rýminu. Það verður
sjónhverfing sem breytir skynjun
manns á rýminu,“ útskýrir Tumi.
„En mér finnst þetta líka draga
fram að hlutirnir sem maður sér
í kringum sig hafa ekki neitt end-
anlegt form. Það er eitthvað sem á
eftir að breytast. Glasið sem ég er
að drekka úr verður hérna í mesta
lagi í nokkur ár en svo breytist það.
Efnið sem það er búið til úr verður
að einhverju öðru, það teygist og
umbreytist. Við erum hérna í stutta
stund í heiminum. Allt er hverfult
og háð sífelldum breytingum.“ n
www.graf.is - s: 663-0790
Við merkjum
allt mögulegt
Leður glasamottur með
persónulegri merkingu
Verð aðeins 3.900 kr.
Holbein
effektinn
Í verkinu Holbein frá 2011
kemur Tumi teygðum myndum
af ýmsum hauskúpuvarningi,
til dæmis leikfangi, lyklakippu
og strokleðri, fyrir á gólfi,
veggjum og þaki Listasafns-
ins. Verkin vísa augljóslega
í teygða hauskúpu í verkinu
Sendiherrarnir eftir Hans
Holbein. „Þetta verk kom ekki
„spontant“ eins og þau gera
oft – en ég sá að ég varð að
gera það. Ég hafði verið að
vinna ýmis verk sem voru teygð, bæði í allar áttir til að passa á veggflöt en líka verk
sem ég teygði bara á einn veg. Ég lét til dæmis veggmynd af blýanti ná upp í loft og
teygði hana svo þannig að hún þakti 11 metra breiðan vegg. Að framan sá maður bara
rauðan flöt, en frá hlið sá maður að það var blýantur. Þetta kallaði ég alltaf Holbein-
effektinn, því ég hafði alltaf verið hrifinn af Sendiherrunum og það var alltaf á bakvið í
þessum verkum. Mér fannst ég því verða að gera svoleiðis verk með hauskúpum líka, til
þess að vísa beint í Holbein, gera tilvitnunina skýrari.“
Holbein, 2011
Sendiherrarnir, 1533
„Alltaf þegar ég
sýni ljósmynda-
verkin mín þarf ég að
breyta þeim til að láta
þau passa á vegginn.
Niðurstaðan er því alltaf
dálítið fljótandi.
Fjölskyldumynd, 2000 Árið 2000 tók Tumi myndir af andlits-
hlutum fjölskyldumeðlima sinna og stækkaði til að fylla út í veggi.
Nú hefur verkið verið sett upp í Listasafni Íslands. Mynd SigTryggur Ari
umferð (sofandi), 2013 Í vídeóinnsetningunni sjáum
við sex bíla keyra fram og til baka í íslenskri náttúru í takt
við svefndrukkinn andardrátt. Mynd SigTryggur Ari