Dagblaðið Vísir - DV - 11.10.2016, Blaðsíða 12

Vikublað 11.–13. október 201612 Fréttir
V
ið erum þannig fólk að við
höfum unnið mikið og alltaf
átt fyrir því sem okkur hefur
langað til. Við höfum ekki
lifað hátt né skuldsett okkur
umfram efni. Þegar hins vegar kom
að fæðingarorlofinu þá reyndi á allar
lánalínur sem til eru. Við reyndum að
frysta lán en það gekk ekki, á endan­
um neitaði bankinn okkur um frekari
yfirdrátt og við stóðum frammi fyrir
því að þurfa að velja og forgangsraða
á þann hátt sem enginn á að þurfa að
gera í þessari stöðu,“ segja þau Oddný
Arnarsdóttir og Rögnvaldur Bjarna­
son sem eignuðust sitt fyrsta barn
fyrir þremur árum en rétt eins og svo
margir aðrir, segja þau farir sínar ekki
sléttar af íslenska fæðingarorlofskerf­
inu. Ef ekki hefði verið fyrir arf sem
þeim hlotnaðist telja þau fullvíst að
þau væru enn föst í viðjum skulda.
Fimmtungur feðra nýtir ekki
réttinn
Fjölmargir foreldrar hafa gripið tæki­
færið undanfarnar vikur og deilt
neikvæðri reynslu sinni af íslenska
fæðingarorlofskerfinu í tengslum við
átakið Betra Fæðingarorlof á vegum
ASÍ og BSRB.
Með átakinu eru stjórnvöld krafin
um breytingar á fæðingarorlofskerf­
inu en kröfurnar eru þær að greiðslur
verði óskertar upp að 300.000 krón­
um, hámarksgreiðslur verði 600.000
krónur og fæðingarorlof verði 12
mánuðir. Meðal þess sem kemur
fram í tilkynningu samtakanna er að
þátttaka feðra í fæðingarorlofi hafi
minnkað um 40 prósent frá því fyrir
hrun og þá sé fæðingartíðni í sögu­
legu lágmarki núna. Það sé því for­
gangsmál að endurbætur eigi sér
stað og horft sé til framtíðar.
Fram kemur í færslu á síðu átaks­
ins að hámarks greiðslur í fæð ing­
ar or lofi séu nú 370 þús und krón ur.
Núverandi réttur til fæðingarorlofs
er samtals níu mánuðir fyrir foreldra
sem skiptist þannig að hvort foreldri
um sig á sjálfstæðan rétt til þriggja
mánaða og sameiginlega eiga þau
þrjá mánuði. Greiðslur í fæðingar­
orlofi eru svo 80 prósent af meðal­
launum foreldra ár aftur í tímann
miðað við dagsetningu sem er sex
mánuðum fyrir settan fæðingardag.
Þá kemur fram að um einn fimmti
feðra nýtir ekkert af rétti sínum til
fæðingarorlofs. Ítrekað hefur kom­
ið fram að feður vilja taka fæðingar­
orlof en hafa ekki efni á því. Þá séu
það mun frekar mæður en feður sem
dreifa fæðingarorlofinu yfir á lengri
tíma, minnka starfshlutfall sitt eða
krefjast aukins sveigjanleika vegna
ungbarnsins með tilheyrandi tekju­
tapi og lækka þar með enn meira
tekjur sínar. Það hefur áhrif á jafnrétti
á vinnumarkaði.
Nýleg hækkun ágætis byrjun
Samþykkt var á ríkisstjórnarfundi
þann 7. október síðastliðinn, að til­
lögu Eyglóar Harð ar dóttur, félags­
og hús næð is mála ráð herra, að fæð­
ing ar or lofs greiðslur yrðu hækk aðar
í 500 þús und krónur frá og með 15.
októ ber næst kom andi, og þá muni
fæðingarstyrkur og lágmarksgreiðsl­
ur í fæðingarorlofi hækka sömuleiðis.
„Kröfur okkar eru óbreyttar þrátt
fyrir að ráðherra hafi boðað hækkun
upp í 500 þúsund á hámarksgreiðsl­
um í fæðingarorlofi,“ segir Sonja Ýr
Þorbergsdóttir, lögfræðingur BSRB,
í samtali við blaðamann en bætir
við að hækkunin sé ágætis byrjun
sem beri að fagna. „Þetta kemur ekki
nema að hluta til móts við kröfur
BSRB og ASÍ.“
Í tengslum við átakið Betra
fæðingarorlof hefur verið komið á
laggirnar Facebook­síðu þar sem
einstaklingar eiga þess
kost á að deila frásögn­
um af reynslu sinni af
fæðingarorlofskerfinu.
Verður hér gripið niður í
nokkrar þeirra.
Engin úrræði
Linda Heiðarsdóttir lýsir
því þannig að þegar níu
mánaða fæðingarorlofi
hennar lauk hafi engin
úrræði verið til staðar
varðandi dagvistun fyrir
dóttur hennar. Ekki sé
hlaupið að því að fá pláss
hjá dagmömmu.
„Ég talaði við dag­
mömmuna um leið og
ég varð ólétt. Ég fer að
vinna aftur í desember
þegar stelpan mín verð­
ur sex mánaða og satt
best að segja veit ég ekk­
ert hvernig þetta verður þá. Við eig­
um ennþá eftir að redda pössun fyrir
hádegi.
Við eigum vinafólk sem er í sama
pakka og við höfum rætt það að
hjálpast að. Maðurinn minn væri
þá með börnin eftir hádegi og vinur
okkar fyrir hádegi. Svo hafa ömmur
og langömmur hennar boðist til að
hlaupa undir bagga til að redda mál­
um þangað til að hún kemst að hjá
dagmömmunni. Börn komast alltaf
bara til dagmömmu að hausti því
þá fara elstu börnin þar yfir á leik­
skóla og þá verður til pláss fyrir fyrir
fleiri börn. Þá verður stelpan orðin 16
mánaða,“ segir Linda.
Geta nýtt orlof þar til barnið
verður 12 ára
Bergþóra Rúnarsdóttir og Gunnar
Sveinsson fluttust búferlum til Sví­
þjóðar fyrir nokkrum misserum. Lýsa
þau því þannig að þar sé möguleiki á
mun betri lífsgæðum fyrir foreldra í
fæðingarorlofi.
„Dóttir okkar fæddist í mars
2015 þegar sonur okkar var fjögurra
ára. Áður en hún fæddist vorum
við hjónin búin að ákveða að flytja
til Svíþjóðar. Ein af meginástæð­
unum fyrir flutningnum er sú stað­
reynd að betur er hlúð að barnafjöl­
skyldum í Svíþjóð en á Íslandi. Þegar
við fluttum var dóttir okkar þriggja
mánaða og við kláruðum íslenska
réttinn til fæðingarorlofs hér úti.
Við það að flytja lengdist réttur okk­
ar til fæðingarorlofs um nær helm­
ing. Þegar við kláruðum íslenska
fæðingarorlofið, 260 daga áttum við
enn eftir 210 daga í sænska kerfinu.
Þessa daga má nýta að vild þar til
barn verður 12 ára.
Ástæðan fyrir því hve lengi er
hægt að nýta fæðingarorlofið er m.a.
til að gera foreldrum auðveldara
fyrir að vera með börnum sínum og
taka frí frá vinnu vegna starfsdaga og
vetrarfrís í skólum. Þessu aldurstak­
marki var breytt fyrir börn fædd fyrir
2014, þannig að við verðum að full­
nýta réttinn okkar fyrir strákinn áður
en hann verður átta ára. Við höfum
þess vegna tvö ár til að nýta þessa 210
daga sem eftir eru með honum.“
„Við eigum
vinafólk
sem er í sama
pakka.
Fluttu til Svíþjóðar Bergþóra Rúnarsdóttir og
Gunnar Sveinsson segja að mun betur sé hlúð að
barnafjölskyldum í Svíþjóð.
Linda Heiðarsdóttir
Með fjölskyldunni.
Þurfa að velja
á milli barns og
skuldasöfnunar
n Fjölmargir skrifa reynslusögur í tengslum við
átakið Betra fæðingarorlof n Nýbakaður faðir
missti vinnuna þegar hann valdi að vera heima Treysta á aðra Oddný Arnarsdóttir og Rögnvaldur Bjarnason eignuðust sitt fyrsta barn fyrir þremur árum. Þau segja furðulegt vera fullorðin manneskja og þurfa að treysta á hjálp annarra til að reka heimili sitt.
Auður Ösp Guðmundsdóttir
audur@dv.is
Fjarlægir tannstein.
Vinnur gegn sýkingu í tannholdi.
Berst gegn andfýlu.
Náttúrulegt gæludýrafóður og umhirða
Pantanir og fyrirspurnir:
8626969 | 8996555
platinum@platinum.is | platinum.is
Ekki láta þetta ganga svona langt.
OralClean+Care
100 %
náttúrulegt