Fréttablaðið - 19.07.2017, Blaðsíða 18

Fjárfestar komu inn í landið með 245 milljónir evra, eða sem jafngildir fimmtíu milljörðum króna miðað við vegið útboðsgengi, í fyrstu fjórum útboðum fjárfestingarleiðarinnar á fyrri helmingi 2012.
Fréttablaðið/anton brink
Þeir fjárfestar sem komu með evrur hingað til lands í gegnum fjárfest­ingarleið Seðlabanka Íslands á fyrri helmingi ársins 2012 geta nú inn­
leyst rúma tuttugu milljarða króna
í gengishagnað, samkvæmt útreikn­
ingum Markaðarins. Ávöxtunin á
þessu fimm ára tímabili nemur fjór­
tán prósentum á ársgrundvelli. Til
viðbótar við gengishagnaðinn
bætist síðan ávöxtun af fjárfesting­
unni sjálfri, en ætla má að hún hafi
almennt verið afar ríkuleg á undan­
förnum árum. Þannig gæti fjárfestir
sem kom með evrur til landsins í
fyrsta útboði fjárfestingarleiðarinn­
ar, í febrúar árið 2012, og keypti sér
fimmtíu milljóna fasteign í miðbæ
Reykjavíkur nú innleyst tæplega
58 milljóna hagnað. Árleg ávöxtun
nemur í því tilviki 38,9 prósentum.
Fjölmargir fjárfestar og fyrirtæki
nýttu sér fjárfestingarleið Seðla­
bankans á árunum 2012 til 2015
til þess að koma með gjaldeyri og
fjárfesta hér á landi. Bandarískir
eigendur Íslenskrar erfðagreiningar
voru hvað stórtækastir, en alls komu
þeir með 9,3 milljarða króna til
landsins á grundvelli fjárfestingar­
leiðarinnar til þess að fjármagna
innlendan rekstur og fjárfestingar
fyrirtækisins. Félag í áttatíu pró­
senta eigu Ólafs Ólafssonar, aðaleig­
anda Samskipa, og tuttugu prósenta
eigu Hjörleifs Þórs Jakobssonar fjár­
festis kom jafnframt með tæpa tvo
milljarða króna  hingað til lands
í desember 2012,  en fjármunirn­
ir verða lausir til ráðstöfunar í lok
þessa árs.
Með leiðinni, sem var hugsuð sem
skref í losun gjaldeyrishafta, var
reynt að laða erlent fjármagn inn í
landið og hleypa um leið aflands­
krónum úr landinu. Eigendum
erlends gjaldeyris var gert kleift að
kaupa krónur á betra verði en opin­
bert gengi Seðlabankans sagði til
um, en krónuafslátturinn umræddi
var að meðaltali í kringum tuttugu
prósent. Hann var allt að þrjátíu
prósent í fyrstu útboðunum en fór
lækkandi eftir því sem á leið og í
byrjun árs 2015 náði hann vart tíu
prósentum. Á meðal þeirra kvaða
sem fjárfestar þurftu að gangast
undir var að binda fjárfestingu sína
hér á landi í fimm ár.
Fyrstu fjögur útboðin á grund­
velli fjárfestingarleiðarinnar fóru
fram á fyrri helmingi árs 2012. Þeir
sem tóku þátt í útboðunum geta
því nú, fimm árum síðar, selt fjár­
festingar sínar, skipt krónunum í
evrur og flutt þær úr landi, kjósi þeir
svo. Krónuafslátturinn og veruleg
gengisstyrking krónunnar á undan­
förnum árum, en gengi krónunnar
hefur styrkst um 34 prósent á und­
anförnum fimm árum samkvæmt
gengisvísitölu, hefur gert það að
verkum að þátttakendur í þessum
fyrstu fjórum útboðum geta nú
innleyst verulegan gengishagnað,
um 20,3 milljarða króna.
Fjögur útboð til viðbótar voru
haldin á árinu 2012. Alls komu 381,4
milljónir evra til landsins í gegnum
öll átta útboðin. Ef allri fjárhæðinni
yrði nú skipt í krónur myndi hreinn
gengishagnaður nema 31,2 millj­
örðum króna miðað við núverandi
gengi. Ávöxtun fjárfestanna á þessu
fimm ára tímabili var því 13,8 pró­
sent á ársgrundvelli. Fjárfestir
sem kom með eina milljón evra til
Íslands í fyrsta útboði fjárfestingar­
leiðarinnar gæti, svo eitt dæmi sé
tekið, innleyst 82,5 milljónir króna í
gengishagnað. Þá er auðvitað ótalin
ávöxtun af sjálfri fjárfestingunni.
Féð oft nýtt í rekstur
Taka skal fram að í mörgum til­
fellum var um að ræða fjármuni
sem nýttir voru til þess að fjármagna
rekstur fyrirtækja hér á landi. Ekki
er því hætta á að fjármunirnir fari úr
landi nú að fimm ára binditímanum
liðnum. Actavis kom til dæmis með
988 milljónir króna í gegnum fjár­
festingarleiðina árið 2012 í því skyni
að fjárfesta í tækjabúnaði fyrir lyfja­
þróun og endurfjármagna lán vegna
stækkunar lyfjaverksmiðju félagsins
í Hafnarfirði. Leiða má að því líkur
að félagið hafi ekki þurft neina gul­
rót í formi afsláttar á krónum. Fjár­
munirnir hefðu hvort eð er komið til
landsins, óháð afslættinum.
Markaðurinn hefur heimildir
fyrir því að hluti þeirra fjárfesta, sem
nýttu sér fjárfestingarleiðina á fyrri
hluta árs 2012, hafi selt fjárfestingar
sínar og flutt gjaldeyrinn úr landi.
Ekki er vitað í hve miklum mæli
þeir hafa skipt krónum í gjaldeyri,
en ekki er talið að um verulegar fjár­
hæðir sé að ræða. Þó telja nokkrir
viðmælendur Markaðarins að gjald­
eyrisútflæði vegna umræddra fjár­
festa hafi mögulega átt einhvern þátt
í gengisveikingu krónunnar undan­
farnar vikur. Erfitt sé hins vegar að
slá því föstu með óyggjandi hætti.
auðmenn nýttu leiðina
Fjölmargir þekktir fjárfestar og
fyrirtæki nýttu sér fjárfestingar­
leiðina árið 2012. Ágúst og Lýður
Guðmundssynir, stofnendur Bakka­
varar, komu til dæmis með 5,1
milljarð króna til landsins í gegnum
leiðina, en féð nýttu þeir til þess að
sanka að sér hlutum í Bakkavör af
íslenskum lífeyrissjóðum. Voru þeir
í lok árs 2012 orðnir stærstu ein­
stöku eigendur félagsins.
Þá nýtti útgerðarfélagið Samherji
sér leiðina til þess að koma með
rúma 2,4 milljarða króna til lands­
ins – í gegnum félagið Kaldbak – til
þess að fjármagna kaup félagsins
á 37,5 prósenta hlut í olíufélaginu
Olís og hlut í Jarðborunum. Eins og
kunnugt er hefur félagið ákveðið að
selja allan hlut sinn í Olís til Haga,
en gert er ráð fyrir að salan gangi í
gegn fyrir lok ársins.
Breska verslunarkeðjan Iceland
kom einnig með fjármuni, nánar
tiltekið 160 milljónir króna, til
landsins í gegnum fjárfestingar­
leiðina til þess að fjármagna kaup á
37 prósenta hlut í íslensku Iceland­
versluninni.
Eigandi Húsasmiðjunnar, danska
byggingavörukeðjan Bygma, nýtti
sér jafnframt leiðina árið 2012 með
því að gefa út skuldabréf til tíu ára
fyrir um 1,4 milljarða króna. Voru
fjármunirnir nýttir til þess að skjóta
styrkari stoðum undir rekstur Húsa­
smiðjunnar.
Þá var fjárfestirinn Jón S. von
Tetzchner iðinn við að nýta sér fjár­
festingarleiðina. Hann kom með
1,1 milljarð til landsins árið 2012
og fjárfesti í ýmsum fasteignum og
félögum, svo sem OZ, netverslun­
inni Budin.is, fjarskiptafélaginu
Hringdu og SmartMedia, sem selur
og hýsir vefverslanir. Allt í allt kom
hann með 4,8 milljarða til landsins
í gegnum leiðina á árunum 2012 til
2015.
Fleiri þekktir fjárfestar fóru fjár­
festingarleiðina árið 2012, svo sem
Hjörleifur Þór Jakobsson, sem kom
með 501 milljón króna  til þess
Geta innleyst tuttugu milljarða hagnað
Fjárfestar sem tóku þátt
í fjárfestingarleið Seðla-
banka Íslands á fyrstu
sex mánuðum ársins
2012 geta nú selt fjár-
festingar sínar, skipt
krónunum í evrur og
farið af landi brott.
Gengishagnaðurinn
nemur rúmum tuttugu
milljörðum króna. Auk
krónuafsláttar og gengis-
hagnaðar njóta þeir góðs
af ríkulegri ávöxtun af
sjálfum fjárfestingunum.
39 prósenta
árleg ávöxtun af
fasteignakaupum
Fjárfestir sem kom með evrur
hingað til lands í fyrsta útboði
fjárfestingarleiðarinnar, í febrúar
árið 2012, og keypti sér fimmtíu
milljóna króna fasteign í miðbæ
Reykjavíkur getur nú innleyst
58 milljóna króna hagnað. Auk
krónuafsláttar og verulegs
gengishagnaður vegna gengis-
styrkingar krónunnar á um-
liðnum árum nýtur fjárfestirinn
góðs af stórhækkuðu fasteigna-
verði. Árleg ávöxtun – á þessu
fimm ára tímabili – nemur um
38,9 prósentum.
Meðalfermetraverð í mið-
bænum hefur hækkað um 74
prósent frá því í febrúar 2012.
Gengishagnaður umrædds
fjárfestis nam 20,5 milljónum
króna og hagnaður af fasteigna-
viðskiptunum var 37 milljónir.
Samanlagður hagnaður hans var
því 57,5 milljónir króna.
Taka skal fram að þetta er ein-
ungis tilbúið dæmi. Hins vegar
er vitað að margir sem nýttu sér
fjárfestingarleiðina festu kaup á
fasteignum, sér í lagi miðsvæðis
í höfuðborginni, en tólf pró-
sent af fjármagns innstreyminu
vegna leiðarinnar fór til kaupa á
fasteignum.
14%
er árleg ávöxtun þeirra
sem tóku þátt í fyrstu
fjórum útboðum fjárfest-
ingarleiðarinnar.
Kristinn Ingi Jónsson
kristinningi@frettabladid.is
Hörður Ægisson
hordur@frettabladid.is
1 9 . j ú l í 2 0 1 7 M I Ð V I K U D A G U R4 markaðurinn
1
9
-0
7
-2
0
1
7

0
4
:5
3
F
B
0
4
0
s
_
P
0
2
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
2
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
1
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
1
8
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
D
5
7
-2
4
9
8
1
D
5
7
-2
3
5
C
1
D
5
7
-2
2
2
0
1
D
5
7
-2
0
E
4
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
6
A

F
B
0
4
0
s
_
1
8
_
7
_
2
0
1
7
C
M
Y
K