Fréttablaðið - 19.07.2017, Blaðsíða 23

Fyrirtæki
og fjárfestar
Upphæðir
í milljónum
króna
Íslensk erfða-
greining / Kári
Stefánsson 9.267
Bakkavararbræður 5.150
Jón S. von
Tetzchner 4.809
Actavis 3.201
Samherji 2.423
Arius ehf. /
Ólafur Ólafsson 1.990
Elkem 1.794
Norðurál 1.506
Húsasmiðjan 1.421
Arnar Þórisson
og Þórir Kjartans-
son 962
Eimskip 760
Iceland Incoming
ferðir / Benedikt
Kristinsson 718
Nitur ehf. / Hilmar
Þór Kristinsson 661
Skúli Mogensen 655
Hjörleifur
Jakobsson 613
Fyrirtæki
og fjárfestar
Upphæðir
í milljónum
króna
Iceland ProTravel
/ Guðmundur
Kjartansson 554
Jón Ólafsson 507
Róbert
Guðfinnsson 473
Kjartan Þór
Þórðarson
(Saga Film) 408
Jabb á Íslandi 387
Kristinn
Aðalsteinsson 369
Pétur Stefánsson
útgerðarmaður 322
Bjarni
Ármannsson 300
Sigurður
Arngrímsson 290
Aztiq Pharma /
Róbert Wessman 255
Karl Wernersson 240
Þorsteinn
Sverrisson 215
Heiðar
Guðjónsson 209
Auðun Már
Guðmundsson 190
Fyrirtæki
og fjárfestar
Upphæðir
í milljónum
króna
Jónas Hagan
Guðmundsson 187
Rudolph
Lamprecht /
Friðrik Pálsson 183
PWC 173
Björgvin S.
Friðriksson 161
Iceland /
Jóhannes í Bónus 160
Stafnar Invest /
Ólafur Björn
Ólafsson 150
Ármann Þor-
valdsson 141
Jón Helgi í Byko 139
Guðmundur
Ásgeirsson
í Nesskip 139
Pétur Björnsson 121
Algalíf 111
Reykjavík
Geothermal ehf. 107
Samtals
42.421
Fyrirtæki og fjárfestar sem tóku þátt í fjárfestingarleiðinni
Með fjárfestingarleiðinni gátu eigendur erlends gjaldeyris fengið að kaupa krónur fyrir evrur á að jafnaði um
tuttugu prósenta betra verði en hið opinbera gengi Seðlabanka Íslands sagði til um. Með leiðinni var reynt að
laða erlent fjármagn inn í landið og hleypa um leið þeim eigendum aflandskróna sem vildu af landi brott.
að kaupa hlut í Hampiðjunni og
Öryggis miðstöðinni, Karl Wern­
ersson, sem flutti 240 milljónir
til landsins til þess að kaupa fast­
eignir og auka hlutafé í Lyf og heilsu,
Heiðar Guðjónsson, sem kom með
209 milljónir til þess að fjármagna
ýmsar innviðafjárfestingar, og Skúli
Mogensen, sem flutti hingað til lands
303 milljónir til þess að fjármagna
auknar fjárfestingar sínar í meðal
annars MP banka og WOW air.
31 milljarðs afsláttur
Fram kom í svari Benedikts Jó­
hannes sonar, fjármála­ og efnahags­
ráðherra, við fyrirspurn Björns Levís
Gunnarssonar, þingmanns Pírata,
frá því fyrr í sumar að alls hafi 1.100
milljónir evra komið til landsins á
grundvelli fjárfestingarleiðarinnar
frá febrúar 2012 til febrúar 2015,
þegar síðasta útboðið fór fram. Ef
miðað er við núverandi gengi er
gengishagnaður vegna umræddra
fjárfestinga alls 75,7 milljarðar
króna. Nemur gengismunurinn
rúmum 638 milljónum evra. Þátt­
takendur í útboðunum fengu sam­
tals um 31 milljarði króna hærra
verð fyrir erlenda gjaldeyrinn en
það verð sem öðrum bauðst.
Um 47 prósent af fjármagnsinn­
streyminu, vegna fjárfestingar­
leiðarinnar, rann til kaupa á skulda­
bréfum, um 40 prósent til kaupa á
hlutabréfum, 12 prósent til kaupa á
fasteignum og tæplega eitt prósent
til kaupa á hlutdeildarskírteinum í
verðbréfasjóðum.
Innlendir fjárfestar voru nokkuð
áberandi í fjárfestingarleiðinni.
Þeir stóðu til dæmis að baki 43 pró­
sentum þeirrar fjárhæðar sem kom
til landsins árið 2012 en erlendir
fjárfestar 57 prósentum. Eru þá
erlend félög í eigu innlendra aðila
talin sem innlendir fjárfestar. Það
er nokkuð á skjön við upphaflegan
tilgang leiðarinnar, eins og hann
var tíundaður í afnámsáætlun
Seðlabanka Íslands frá því í mars­
mánuði árið 2011. Þar var mark­
hópur leiðarinnar skilgreindur sem
„erlendir aðilar sem hafa áform um
fjárfestingu í íslensku atvinnulífi og
vilja kaupa aflandskrónur til þess að
auka arðsemi hennar“.
Umdeild fjárfestingarleið
Eitt helsta bitbeinið í umræðum um
fjárfestingarleiðina var hvort hún
hvetti í raun og veru til aukinnar
erlendrar fjárfestingar hér á landi eða
hvort hún veitti aðeins fjárfestum,
sem hefðu hvort sem er komið með
fjármuni til landsins, ósanngjarnt
forskot umfram keppinauta þeirra.
Óumdeilt er að fjárfestingarleiðin
skapaði aðstöðumun á milli fjárfesta.
Eigendur erlends gjaldeyris gátu enda
skipt honum í krónur á ríflegum
afslætti og yfirboðið með þeim hætti
í þær eignir sem voru til sölu.
Í þessu sambandi er þó mikilvægt
að hafa í huga að það var ekki Seðla­
bankinn sem veitti umræddum
fjárfestum afslátt af krónukaupum.
Bankinn hafði eingöngu milligöngu
í viðskiptum á milli fjárfestanna og
þeirra aflandskrónueigenda sem
voru reiðubúnir til þess að selja
krónurnar sínar á afslætti og komast
þannig af landi brott með gjaldeyri.
Það voru því eigendur aflandskrón­
anna sem veittu afslátt á krónum,
en hins vegar var það Seðlabankinn
sem annaðist gjaldeyrisútboðin og
átti heiðurinn af sjálfri leiðinni, ef
svo má segja.
Á meðal þeirra kvaða sem fjárfest­
ar þurftu að gangast undir var, eins
og áður sagði, að fjárfesting þeirra
yrði bundin hérlendis í fimm ár.
Var það gert í því skyni að draga úr
líkum á því að „spákaupmenn tækju
15
.2
.2
01
2
28
.3
.2
01
2
9.
5.
20
12
20
.6
.2
01
2
29
.8
.2
01
2
3.
10
.2
01
2
7.
11
.2
01
2
18
.1
2.
20
12
5.
2.
20
13
19
.3
.2
01
3
30
.4
.2
01
3
11
.6
.2
01
3
3.
9.
20
13
15
.1
0.
20
13
3.
12
.2
01
3
4.
2.
20
14
14
.5
.2
01
4
24
.6
.2
01
4
2.
9.
20
14
10
.2
.2
01
5
120
100
80
60
40
20
0
Alls komu um 1.100 milljónir evra til landsins á grundvelli fjárfestingarleiðar Seðlabankans
n Fjármagn á grundvelli fjarfestingarleiðarinnar í milljónum evra
11
8,
2
41
,4
29
,8
20
33
,6
52
,8
44
,4
33
49
66
55
,8
11
7Íslensk erfða-greining kemur
með 5.130
milljónir á
genginu 240
Bakkavarar-
bræður koma
með 4.596
milljónir á
genginu 238,8
Hjörleifur
Jakobsson
kemur
með 399
milljónir á
genginu 235
Jónas Hagan
Guðmunds-
son kemur
með 187
milljónir á
genginu 210
Ármann Þorvalds-
son kemur með
141 milljón á
genginu 210
34
,2
68
,2
53
78
,6
Félag Ólafs og Hjörleifs kom með tvo milljarða
Dótturfélag SMT Partners B.V., sem
er í áttatíu prósenta eigu Ólafs
Ólafssonar, aðaleiganda Samskipa,
og tuttugu prósenta eigu Hjörleifs
Jakobssonar fjárfestis, kom með
tæplega tvo milljarða króna til
landsins í gegnum fjárfestingarleið
Seðlabanka Íslands í desember
árið 2012. Fjármunirnir voru
einkum nýttir til fjár-
festinga í Samskipum og
fasteignafélaginu Festingu,
samkvæmt upplýsingum
sem fengust frá Ólafi.
Miðað við núverandi
gengi gæti félagið
umrædda, Arius
ehf., innleyst um
809 milljónir
í gengishagnað, samkvæmt út-
reikningum Markaðarins, en fjár-
munirnir verða lausir til ráðstöf-
unar í desember á þessu ári. Árleg
ávöxtun á þessu fimm ára tímabili
yrði þá 13,7 prósent.
Um er að ræða eina hæstu ein-
stöku fjárhæðina sem íslenskur
fjárfestir kom með í einu lagi í
gegnum fjárfestingarleiðina.
Samkvæmt upplýsingum
frá fyrirtækjaskrá situr Róbert
Aron Róbertsson í stjórn Arius
og Heimir Sigurðsson í vara-
stjórn félagsins, en þeir eru
báðir nánir samstarfs-
menn Ólafs og sitja í
stjórnum fjölmargra
félaga í hans eigu.
51
,4
47
,8
35
,8
Bjarni Ármanns-
son kemur
með 300
milljónir á
genginu 186
Finnur Ingólfs-
son kemur
með 60
milljónir
á genginu
195
69
,2
þátt í útboðunum“, líkt og það var
orðað í svari fjármálaráðherra, en
slíkt hefði komið í veg fyrir að mark­
mið stjórnvalda um aukinn stöðug­
leika næðist. Fjárfestarnir þurftu
enn fremur að koma með jafn mikið
af erlendum gjaldeyri og þeir skiptu
á útboðsgengi í gegnum gjaldeyris­
markaðinn. Fengu þeir engan afslátt
af þeirri fjárhæð. Þetta þýðir með
öðrum orðum að helmingur þeirrar
fjárhæðar sem þeir komu með til
landsins var seldur á álandsgengi
– opinbera genginu – og hinn helm­
ingurinn á afsláttargenginu.
Skatturinn rannsakar
Í svari fjármálaráðherra kom jafn­
framt fram að þátttakendur í útboð­
um fjárfestingarleiðarinnar hafi
að meginhluta komið frá aðildar­
ríkjum OECD. Hins vegar tóku sjö
félög, í meirihlutaeigu Íslendinga,
frá svæðum sem skilgreind eru sem
lágskattasvæði þátt í einhverju af
útboðunum. Komu þau félög með
samtals 26 milljónir evra til lands­
ins. Auk þess var greint frá því í
svarinu að frá Lúxemborg, Kýpur og
Möltu hafi tólf félög í meirihlutaeigu
Íslendinga tekið þátt í fjárfestingar­
leiðinni með 82 milljónir evra.
Fram kom í fréttum Ríkis­
útvarpsins um síðustu helgi að
21 Íslendingur, sem nefndur er í
Panamaskjölunum sem stjórn­
völd keyptu fyrir tveimur árum,
hafi nýtt sér fjárfestingarleiðina.
Skattrannsóknarstjóri kallaði eftir
upplýsingum frá Seðlabankanum
um hverjir hefðu tekið þátt í fjár­
festingarleiðinni, en með því að
keyra þær upplýsingar saman við
keyptu Panamaskjölin mátti finna
nöfn 21 Íslendings.
Þá staðfesti ríkiskattstjóri að
fjögur skattsvikamál, sem tengjast
þeim sem fluttu fé til landsins í
gegnum fjárfestingarleiðina, væru
til sérstakrar skoðunar hjá emb­
ættinu. Málin hafa ekki enn verið
til lykta leidd.
47%
40%
12%
1%
n Skuldabréf
n Hlutabréf
n Fasteignir
n Verðbréfasjóðir
Í hvað fóru
peningarnir?
markaðurinn 5M I Ð V I K U D A G U R 1 9 . j ú l Í 2 0 1 7
1
9
-0
7
-2
0
1
7

0
4
:5
3
F
B
0
4
0
s
_
P
0
2
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
2
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
1
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
1
8
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
D
5
7
-2
4
9
8
1
D
5
7
-2
3
5
C
1
D
5
7
-2
2
2
0
1
D
5
7
-2
0
E
4
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
6
A

F
B
0
4
0
s
_
1
8
_
7
_
2
0
1
7
C
M
Y
K