Fréttablaðið - 19.08.2017, Blaðsíða 30

Fyrir ári ákvað Hanna Styrmisdóttir að sækjast ekki eftir því að halda áfram sem stjórnandi Listahátíðar í Reykjavík þrátt fyrir fjögur farsæl ár
í starfi og mikla ástríðu fyrir menn-
ingu og listum. Hún hefur þó fullan
hug á því að starfa áfram að fram-
gangi listarinnar en baklandið er
stórpólitískt þar sem hún er dóttir
Styrmis Gunnarssonar, fyrrverandi
ritstjóra Morgunblaðsins, og Sigrún-
ar Finnbogadóttur. „Já, ég er fædd á
milli pólitískra póla,“ segir Hanna
og hlær. „Móðurafi minn, Finnbogi
Rútur Valdimarsson, var sósíalisti
og krati og bróðir Hannibals Valdi-
marssonar og móðuramma mín,
Hulda Dóra Jakobsdóttir, var á
sama stað í pólitík og afi. Þetta er
umhverfið sem mamma kemur úr
en pabbi hins vegar er alinn upp á
hægri væng stjórnmálanna.
Skoðanaskipti en ekki rætni
Hanna segir að foreldrar hennar
hafi vissulega tekist á um pólitík og
að hún hafi verið alin upp við mjög
líflegar pólitískar umræður. „Þetta
er eitthvað sem synir okkar systra
hafa líka alist upp við, að mynda sér
sjálfstæða skoðun og færa rök fyrir
henni. Mér finnst þess vegna eðli-
legt að fólk takist á um hlutina en
líka að það skipti um skoðun. Ég á
kannski erfiðara með að skilja þegar
fólk skiptir aldrei um skoðun. “
Hanna segist ekki geta neitað því
að hún hafi stundum upplifað að á
hana væri settur pólitískur stimpill
vegna skoðana og starfa föður henn-
ar. „Ég var ekki fyrr komin á þann
aldur að fara út að skemmta mér í
bænum en fólk var farið að setjast
um mig og skamma mig fyrir skoð-
anir pabba. En mín pólitík er ekki
endurómun á hans pólitík.
Mér fannst ekki alltaf auðvelt að
fylgjast með umræðunni um Styrmi
Gunnarsson en smám saman hætti
það að snerta mig jafn mikið. Fólk
hefur sínar skoðanir og tjáir þær og
það er óhjákvæmilegt þegar einhver
er í stöðu eins og hann að því fylgi
átök um manninn og störf hans.
Þegar ég fór að vinna sem stjórn-
andi Listahátíðar áttaði ég mig á
að það sama á við um menningar-
sviðið og að menningarpólitíkin
getur verið erfið líka. Stundum geta
þau átök jafnvel verið harðari en á
hinu pólitíska sviði. En það er mikil-
vægt að greina á milli málefnalegra
skoðanaskipta og pólitískra átaka
annars vegar og persónulegrar rætni
hins vegar.“
Mamma og veikindin
Þrátt fyrir allt þetta pólitíska bak-
land valdi Hanna listina sem var
ekki síður stór hluti af æsku hennar
og uppvexti. „Það var mikið um
listamenn í kringum báðar fjöl-
skyldur mínar og ég var sjálf
síteiknandi, aðallega myndasögur
um mömmur og stelpurnar þeirra.“
Snerist það um veikindi móður
þinnar? grípur blaðamaður fram
í og virðist ekki kunna mannasiði
en Hanna svarar hin rólegasta:
„Nei, ég var ekki að teikna um það,
a.m.k. var ég ekki meðvituð um það
á þeim tíma. Ég var bara nýfædd
þegar mamma veiktist og í raun og
veru tók mig langan tíma að skilja
að þetta var ekki alveg venjulegt
ástand. Veikindi hennar byrjuðu
sem fæðingarþunglyndi sem var
reyndar sérstaklega erfitt í hennar
tilfelli. Ég fæddist með skarð í góm
og vör sem var foreldrum mínum
mikið áfall. Fyrst var þeim sagt að
það yrði ekki hægt að laga það en
svo fór ég í aðgerð þegar ég var sex
mánaða og þetta reyndist ekki svo
alvarlegt mál. Hugsanlega hefði
mamma veikst þó að þetta hefði
ekki komið til en það er ekki hægt
að vita það fyrir víst. Þegar ég var
fjögurra mánaða var hún greind
með geðklofa. Þá var hún orðin
mjög veik og það hafði gerst mjög
hratt. Síðar var hún greind með geð-
hvarfasýki.“
Hanna gefur sér góðan tíma til
þess að hugsa næstu hugsun. „Við
vorum mjög nánar og mjög líkar en
samband okkar var alltaf erfitt líka.
Ég var á fullorðinsárum ekki sátt við
að finnast ég á einhvern hátt bera
ábyrgð á því að hún hefði veikst.
Það er alþekkt að börn kenna sér
um ef eitthvað er að hjá foreldrum
þeirra og mögulega ýtti mamma
stundum undir það í veikindum
sínum. Ég var líka hörð í þeirri
afstöðu að hlífa henni ekki vegna
veikindanna. Þetta var mamma
mín og hún var svona. Við tókumst
mikið á en vorum líka mjög góðar
hvor við aðra. Þetta var mjög líflegt
samband og mamma var óvenjuleg
og heillandi manneskja. Og yndis-
leg. Ég sakna hennar mjög mikið.“
Hanna fær sér sopa af kaffinu og
bætir svo við að fólk átti sig ekki
alltaf á því hvað svona veikindi eru
mikið áfall, bæði fyrir aðstandendur
og þann sem veikist. „Mamma var
24 ára þegar hún veiktist og þurfti
að horfast í augu við að lífið sem
hún hafði séð fyrir sér myndi ekki
verða. Þetta er sjúkdómur sem
getur komið upp hvenær sem er
og maður veit aldrei hvað er fram
undan. Á milli veikindatímabila
ríkir ákveðið áfallsástand og mikil
sorg. Í raun held ég að við höfum
öll fjölskyldan þjáðst af krónískri
áfallastreituröskun. En það voru
líka yndislegir tímar og seinna varð
mamma mjög mikilvægur aðili í
uppeldi strákanna okkar Huldu
systur minnar.“
Þetta gerðist bara
Hanna stundaði tungumálanám á
unglingsárum og eftir það lá leiðin
meðal annars til Parísar og New
York í myndlistarnám við Parsons
School of Design og í kjölfarið var
hún víðar við nám og störf. Það fór
þó svo að hún fór að starfa í menn-
ingarheiminum heima á Íslandi.
„Þórunn Sigurðardóttir réð mig í
fyrsta stóra verkefnið mitt á þessum
vettvangi en þá var hún stjórnandi
Menningarborgarinnar. Ég var ekki
fyrr búin að taka við verkefninu en
ég komst að því að ég væri ólétt og
var dauðhrædd þegar ég fór að segja
Þórunni frá því. Hún tók því mjög
vel, samgladdist mér bara og fannst
þetta nú ekki mikið mál.
Ég fann fljótlega að það hentaði
mér vel að breyta nálgun minni að
listinni. Ég á auðvelt með að skrifa
og tjá mig og hafa yfirsýn yfir stór og
flókin verkefni. Þetta er ekki hefð-
bundinn ferill og hann þróaðist
án þess að ég væri með einhverja
endastöð í huga. Fljótlega fór ég
að vinna við fræðslu í Listasafni
Reykjavíkur og síðan við sýningar-
stjórn, kennslu, fjölmiðlatengsl og
ýmis önnur fjölbreytt verkefni.“
Hanna lagði eigin listsköpun
á hilluna og hún segir að tvennt
hafi komið til. „Annars vegar var
það egóið, ég segi egó því þegar ég
var nokkrum árum síðar að læra
gagnrýnin fræði við Listaháskól-
ann í Malmö þá sagði Gertrude
Sandqvist, rektor skólans og leið-
beinandi minn, við mig: „Hanna,
þú hefur ekki nógu stórt egó.““
Hanna hlær við tilhugsunina og
viðurkennir að hún hafði aldrei
velt þessu fyrir sér á þann hátt. „ Ég
Hanna Styrmisdóttir, fyrrverandi stjórnandi Listahátíðar, segir að ef við ætlum að byggja hér upp menningarferðamennsku þá þurfum við að auka fjárframlög til menningar. FréttabLaðið/Ernir
Magnús
Guðmundsson
magnus@frettabladid.is
Í raun held ég að við
höfum öll fjölskyldan
þjáðst af krónÍskri
áfallastreituröskun.
en það voru lÍka yndis-
legir tÍmar og seinna
varð mamma mjög
mikilvægur aðili Í upp-
eldi strákanna okkar
huldu systur minnar.
Útilokar ekki pólitíkina
hanna styrmisdóttir var vakin og sofin yfir Listahátíð í fjögur ár en ákvað að sækjast ekki áfram eftir starfinu.
Hún hefur þó mjög sterkar skoðanir á málefnum lista og menningar og ætlar áfram að starfa á þeim vettvangi.
1 9 . á g ú s t 2 0 1 7 L A U g A R D A g U R30 H e L g i n ∙ F R É t t A B L A ð i ð
1
9
-0
8
-2
0
1
7

0
4
:2
6
F
B
1
1
2
s
_
P
0
9
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
0
8
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
0
1
9
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
0
3
0
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
D
8
3
-E
F
F
0
1
D
8
3
-E
E
B
4
1
D
8
3
-E
D
7
8
1
D
8
3
-E
C
3
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
4
A

F
B
1
1
2
s
_
1
8
_
8
_
2
0
1
7
C
M
Y
K