Fréttablaðið - 04.10.2017, Blaðsíða 11

Stundum er það kýrskýrt að við sem þjóð meinum ekki endi-lega það sem við segjum í þeim
lögum og reglum sem við notum til
þess að stjórna samfélaginu eða að
okkur er í það minnsta þvert um
geð að fylgja þeim. Hér á ég ekki
við þá augljósu staðreynd að það
koma augnablik í lífi flestra að
þeim finnst eins og það væri hent-
ugt að reglurnar giltu um hegðun
allra annarra en þeirra sjálfra. Ég er
að tala um sögulegar stundir þegar
sá samnefnari sem við köllum þjóð
á erfitt með að sætta sig við reglur
sem hún hefur sett sér sjálf.
Gott dæmi um þetta má finna í
nýlegri umræðu um barnaníðinga
tvo og æruleysi þeirra sem leiddi
til þess að ríkisstjórn Lýðveldisins
hrökklaðist frá völdum. Umræðan
sýnir fram á svo ekki verður um
villst að þjóðinni finnst ósann-
gjarnt að refsingu þeirra hafi verið
lokið þegar þeim var sleppt úr fang-
elsi. Það sem meira er, henni finnst
eins og þeir sem hafa léð nafn sitt
við þá skoðun hafi með því framið
glæp sem jafnist næstum á við þá
sem framdir voru af níðingunum
sjálfum.
Eitt af því sem gerir þessa
umræðu athyglisverða er að þeir
sem gjarnan tjá sig sem fulltrúar
frjálsræðis, umburðarlyndis og
mildi í samfélaginu eru þeir sem
virðist mest í mun að láta skúrkana
tvo brenna í helvíti áframhaldandi
refsingar. Það liggur við að það
megi lesa út úr orðum þeirra að
þeim hefði fundist dauðarefsing
við hæfi í málum níðinganna. Ég
verð líka að viðurkenna að þegar ég
velti því fyrir mér um daginn hvað
ég hefði gert ef níðingarnir hefðu
veist að afkomanda mínum þá var
ég handviss um að ég hefði drepið
þá með berum höndunum. Glæpir
þessara manna eru svo ólýsan-
legir, óásættanlegir, ógeðslegir og
framdir gegn því sem við eigum
fallegast, saklausast og dýrmætast
á jörðu hér, börnum. Glæpir þeirra
eru þess eðlis að þeir æra ekki bara
óstöðuga, þeir æra okkur öll.
Ég held að okkur standi ekki
annað til boða en að breyta lögum
og reglum sem lúta að því hvernig
við sem þjóð förum með barnaníð-
inga. Núgildandi reglur senda röng
skilaboð í allar áttir. Þær gefa það
í skyn að samfélagið geti að vissu
leyti fyrirgefið níðingunum eftir að
þeir eru búnir að afplána skamma
fangelsisvist. Er nema von að sóma-
kært fólk hafi stutt með bréfum
þá tillögu að einstakir meðlimir
í stéttarfélagi barnaníðinga gætu
endurheimt ákveðin mannrétt-
indi. Lög og reglur og hefð gáfu
þeim fulla ástæðu til þess að ætla
að þjóðin væri reiðubúin til þess
að fyrirgefa þessum óþverrum og
það er óheppilegt að pólitískir hug-
sjónamenn skuli eyða púðri í að
áfellast það fyrir þetta vegna þess
að það dregur athyglina frá aðalat-
riðinu sem eru fórnarlömb níðing-
anna sem þarf að hlúa að og börn
almennt sem þarf að verja fyrir
þeim. Ekkert annað skiptir raun-
verulega máli. Það er líka alrangt að
það hafi verið gerð sérstök tilraun
til þess að leyna nöfnum þeirra sem
studdu til mannréttinda níðingana
tvo sem hafa verið í umræðunni
upp á síðkastið. Það var farið með
þeirra mál á þann máta sem tíðkast
hefur um langan tíma. Sá máti er að
vísu ekkert sérstaklega viðeigandi.
Leyndarhyggjan sem skiptir máli
er sú sem umlykur sakaskrána sem
er ekki lengur opinbert plagg sem
við getum notað til þess að taka
ákvörðun um það hvort við eða
börnin okkar umgöngumst þá sem
hafa brotið gegn öðrum börnum,
barið fólk og limlest eða hagað sér
á annan þann máta að það er ekki
á þá hundum sigandi.
Þegar við breytum lögum og
reglum sem lúta að barnaníðingum
er vert að hafa eftirfarandi í huga:
Rannsóknir sýna að fórnarlömb
barnaníðinga eru 25 sinnum lík-
legri til þess að þjást af alvarlegu
þunglyndi um ævi sína alla en
þeir sem hafa ekki lent í klónum
á þessum óþverrum. Þau eru því
margfalt líklegri til þess að finnast
líf sitt ekki þess virði að lifa því og
fremja sjálfsmorð. Það er því harla
lítið réttlæti í því fyrir fórnarlömb-
in að dæma níðinga í fjögurra ára
fangelsi, sleppa þeim síðan út eftir
tvö ár vegna þess að þeir hafi hagað
sér svo vel innan veggja þar sem eru
engin börn.
Rannsóknir sýna líka að þeir sem
þjást af fíkn í börn læknast ekki,
aldrei. Börnum stafar því alltaf
hætta af þeim sem hafa leitað á
börn. Það verður því að hafa í huga
að þegar níðingunum er sleppt
úr haldi er verið að taka áhættu á
kostnað barna og við verðum að
gera allt sem í okkar valdi stendur
til þess að sú hætta verði ekki að
lífstíðarlemstrun á saklausri barns-
sál.
Glæpur barnaníðingsins er ekki
bara glæpur gegn einstöku fórnar-
lambi þótt hann sé stærstur þar,
hann er líka glæpur gegn okkur
sem samfélagi og hefur áhrif á
afstöðu okkar til miklvægra þátta í
mannlegu eðli eins og fyrirgefning-
arinnar. Það er vont að sitja uppi
með þá vissu að það sé ekki alltaf
hægt að fyrirgefa en ég fæ hreinlega
ekki séð ástæðu til þess að fyrirgefa
níðingnum, nokkurn tíma.
Mér fyndist í samræmi við þá
afstöðu sem þjóðin hefur tjáð upp
á síðkastið að barnaníðingar yrðu
aldrei dæmdir til skemmri fangels-
isvistar en sextán ára og að henni
lokinni yrðu þeir skyldaðir til þess
að ganga um þannig merktir að það
færi ekki fram hjá nokkru barni.
Það er að vísu bæði frumstætt og
ljótt að brennimerkja menn en
það vegur ekki þungt í mínum
huga miðað við hættuna á frekari
glæpum þeirra gegn börnum. Í því
sambandi ber að hafa í huga að
níðingurinn gerir gjarnan ýmis-
legt til þess að villa á sér heimildir
að fangelsisvist lokinni eins og að
breyta um nafn.
Umræðan um níðingana tvo
hefur ekki að öllu leyti verið
slæm vegna þess að í henni hefur
birst væntumþykja fyrir barninu í
þjóðinni allri, barninu sem er og
barninu sem var. Umræðan ætti
líka að vera okkur tækifæri til þess
að beina sjónum að öðru því sem
bjátar á hjá börnum á Íslandi og
við höfum tækifæri til þess að laga.
Okkur er sagt að það búi sex þús-
und börn á Íslandi undir fátæktar-
mörkum. Rétt handan við hornið
eru þingkosningar og hlutverk
okkar kjósenda er að krefjast þess
að betur verði hlúð að leikskólum
og gunnskólum landsins til þess að
þeir geti staðið sig sómasamlega í
að veita þeim fátæku tækifæri til
jafns á við önnur börn. Æran okkar
allra er að veði.
Ekkert annað skiptir raunverulega máli
Kári
Stefánsson
forstjóri
Íslenskrar
erfðagreiningar Glæpir þessara manna eru
svo ólýsanlegir, óásættanleg-
ir, ógeðslegir og framdir gegn
því sem við eigum fallegast,
saklausast og dýrmætast á
jörðu hér, börnum.
H
V
ÍT
A
H
Ú
S
IÐ
/S
ÍA
-
1
7
-5
2
2
9
SVEITABITI
á tilboði
Ég hef lesið margar greinar á ákveðnum hægrisíðum þar sem kerfinu er bölvað. Í greinunum
kemur fyrir vondur embættismaður
sem, umboðslaus, stöðvar allar fram-
farir og gerir venjulegu fólki lífið
leitt. Embættismaður á Samgöngu-
stofu neitar bátum um leyfi til að
flytja fólk á Þjóðhátíð. Skriffinnar hjá
Umhverfisstofnun tefja einhverjar
atvinnuskapandi framkvæmdir.
Jafnréttisstofa ofsækir heiðvirð fyrir-
tæki og Samkeppnisstofnun leggst
gegn sjálfsagðri hagræðingu í rekstri.
Kerfið að henda skrúfjárni í gangverk
framfara. Vonda kerfið!
„Faglegar ráðningar“ eru helst ekki
nefndar nema innan gæsalappa.
Þegar kerfið leggur til dómara að
loknu ákveðnu ferli þá má ekki eftir-
láta kerfinu einu það vald. Nei, stjórn-
málamaðurinn hefur umboðið. Hann
hefur ábyrgðina og þar með valdið.
Það er eðlilegt að hann ráði þessu.
Því að við vitum að „fagmenn“ eru
innst inni bara fólk. Það þýðir ekki
að treysta í blindni á kerfið.
En í einum málaflokki er kerfið
frábært. Það eru útlendingamálin.
Þar verður kerfið að fá að stjórna. Ef
menn draga niðurstöður kerfisins í
efa þá eru menn að ráðast á fagfólkið.
Ef menn vilja breyta þeim reglum
sem kerfið starfar eftir þá eru menn
að ráðast á kerfið. Ef menn fylgja ekki
ráðleggingum embættismanna þá eru
menn í afneitun. Ef menn bregðast
við fréttaflutningi og vilja kafa ofan
í einstök mál þá eru menn að grafa
undan kerfinu.
Tilraunir til að setja sig á móti nið-
urstöðum kerfisins, útlendingakerf-
isins, eru uppnefndar sem geðþótta-
ákvarðanir. Geðþóttaákvarðanir sem
drifnar eru áfram á tilfinningum og
barnslegri linkind. Tilraunum til að
hnekkja á niðurstöðum annarra kerfa
er aldrei andmælt með þessum hætti.
Að lokum, eitt dæmi um þessa kerf-
isdýrkun: Í dag fá flestir ríkisborgara-
rétt gegnum Útlendingastofnum. Enn
er þó er glufa sem heimilar Alþingi að
veita íslenskan ríkisborgararétt þeim
sem uppfylla ekki skilyrði laganna.
Þetta er heimild sem er nýtt í undan-
tekningartilfellum. Þessari glufu vill
sumt fólk loka. Því í þessum mála-
flokki þá verða lögin bara að gilda,
punktur. Í þessum málaflokki vita
fagmennirnir best. Í þessum mála-
flokki verður allt vald að vera hjá
kerfinu.
Eina kerfið sem veit best
Pawel
Bartoszek
alþingismaður
En í einum málaflokki er
kerfið frábært. Það eru út-
lendingamálin. Þar verður
kerfið að fá að stjórna. Ef
menn draga niðurstöður
kerfisins í efa þá eru menn að
ráðast á fagfólkið. Ef menn
vilja breyta þeim reglum sem
kerfið starfar eftir þá eru
menn að ráðast á kerfið.
Ábendingahnappinn má
finna á www.barnaheill.is
S k o ð u n ∙ F R É T T A B L A ð i ð 11M i ð V i k u D A G u R 4 . o k T ó B e R 2 0 1 7
0
4
-1
0
-2
0
1
7
0
4
:2
8
F
B
0
4
8
s
_
P
0
4
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
3
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
0
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
1
1
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
D
E
6
-F
B
3
C
1
D
E
6
-F
A
0
0
1
D
E
6
-F
8
C
4
1
D
E
6
-F
7
8
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
1
B

F
B
0
4
8
s
_
3
_
1
0
_
2
0
1
7
C
M
Y
K