Fregnir - 01.10.2009, Blaðsíða 16

FREGNIR. Fréttabréf Upplýsingar - Félag bókasafns- og upplýsingafræða
34. árg. - 2. tbl. 2009 1
Landskerfi bókasafna hf.
pistill í lok sumars
Flaggskip Landskerfis bókasafna er bókasafnskerfið Gegnir, sem byggir á Aleph 500 frá hugbúnaðar
framleiðandanum Ex Libris. Frá árinu 2008 hefur útgáfa 18 af Gegni verið í notkun. Einnig rekur
fyrirtækið tenglakerfið SFX fyrir rafrænar greinar og tímarit, en kerfið kemur frá sama framleiðanda
og Gegnir.
Á umliðnum mánuðum hefur Landskerfi bókasafna beint kröftum sínum í að halda áfram að
þróa Gegni og SFX til hagsbóta fyrir notendur, auk þess að fylgjast með nýjungum í umhverfi
upplýsingatæknilausna fyrir bókasöfn. Þetta er gert í þeim tilgangi að veita viðskiptavinum sem besta
þjónustu, bæði í nútíð og framtíð.
Nýjungar og viðbætur við Gegni
Gegnir hefur verið efldur með margvíslegum hætti á undanförnum mánuðum.
Í fyrsta lagi voru teknir upp þrír þjónustupakkar fyrir útgáfu 18 á vordögum. Í kjölfarið fylgdu
margvíslegar umbætur á nafnmyndastjórn ásamt breytingum á vinnulagi við skráningu og efnisorðagjöf
í Gegni, sem kynntar voru á fræðslufundi skrásetjara í apríl. Auk þessa urðu smávægilegar breytingar
á kerfisþáttum s.s. aðfanga- og tímaritaþætti, og millisafnalánaþætti. Í öðru lagi má nefna breytingar
á indexum í bókfræðigrunni Gegnis. Þær breytingar þjóna einkum þeim tilgangi að auðvelda og
gera leitir í gegnir.is skilvirkari. Nýr orðaleitarindex á forsíðu gegnir.is afmarkar leitarniðurstöður
betur en áður var. Einnig gera nýir indexar nú kleift að afmarka við frummál þýðinga og útgáfuland
í skipanaleit gegnir.is og starfsmannaaðgangi. Fjölmargar viðbætur og breytingar á notendaaðgengi
var þriðja viðfangsefnið. Útbúinn var leitargluggi sem bókasöfn geta sett upp á heimasíðu sína. Hann
er hugsaður fyrir söfn sem vilja bjóða upp á leit í Gegni beint af heimasíðu sinni. Efnisorð í Gegni
voru gerð sýnilegri með því að virkja tilvísanir í tengd efnisorð. Sjá í þessu samhengi “meira?” í
“Efnislisti A-Ö” í gegnir.is. Síðast en ekki síst, hefur verið unnið að því að gera rafrænt efni, og efni
án eintaka, sýnilegra og gera kleift að afmarka það eftir söfnum í gegnir.is. Verður niðurstaða kynnt
nánar síðar þegar vinnunni lýkur.
Í fjórða lagi var unnið að því að auka við úrvinnslu á gögnum í gagnagrunni Gegnis. Um nokkurt
skeið hafa verið útbúnar tölfræðilegar upplýsingar sem taka til eintaka, titla, lánþega og útlána skráð í
Gegni á tilteknu tímabili, flokkað eftir söfnum. Það er hins vegar ekki fyrr en nú sem ráðist hefur verið
í að vinna tölulegar upplýsingar sem byggja á formati og kóðum í markfærslum Gegnis. Fyrsta áfanga
þessarrar vinnu lauk í sumar og hefur skýrslan, Tölur úr bókfræðigrunni Gegnis – Greinargerð um
söfnun og úrvinnslu tölulegra upplýsinga, verið gerð aðgengileg á heimasíðu Landskerfis bókasafna.
Ýmsar athyglisverðar niðurstöður koma í ljós þegar tölfræðin er túlkuð. Til að mynda sést að aðeins
ríflega þriðjungur af gögnum í Gegni er gefinn út hérlendis. Vægi gagna á ensku í Gegni fer vaxandi,
en Norðurlandamálin önnur en íslenska hafa látið undan síga. Annað verkefni, sem einnig byggðist
á gagnaúrvinnslu úr Gegni, var unnið fyrir Unesco sem heldur til haga alþjóðlegum bókfræðigrunni,
Index Translationum, um þýdd rit í aðildarlöndum samtakanna. Dregnar voru út rúmlega 3000
bókfræðifærslur fyrir þýdd rit útgefin á Íslandi undanfarin ár og mun Unesco bæta þessum færslum í
Index Translationum á næstunni.
Í fimmta lagi má nefna beinar viðbætur við Gegni, kerfiseiningarnar námsbókasafnsþátt (Course
Reading and Reserves) og eignatalningarþátt (Inventory Management). Borgarbókasafn Reykjavíkur
hefur í sumar notað síðarnefnda þáttinn við eignatalningu á söfnum sínum. Öll aðildarsöfn Gegnis