Freyr - 01.11.2005, Blaðsíða 31

Hlunnindi
Alls voru veiddir 435 selir árið 2004.
Rekaviðurinn keppir við ódýran innflutning en áætlað verðmæti rekaviðarins var á bilinu
20-40 milljónir árið 2004.
ÆÐARRÆKT
Vorið 2004 var æðarfugli yfirleitt afar hag-
stætt. Hægviðrasamt og milt veðurfar var
einkennandi um allt land nema á stöku stað
á Norðausturlandi. Æðarvarp gekk því víð-
ast hvar mjög vel. Dúnnýting var því með
besta móti hjá flestum.
Undanfarin vor hafa æðarbændur víða
um land tekið eftir því að fugl virtist ekki
hafa nægjanleg æti. Á liðnu vori varð þó
einhver breyting til hins betra í sumum
landshlutum. Þó virðist vera skortur á æti
hjá æðarfugli á Norðausturlandi og þar
hefur æðarvarp minnkað undanfarin ár.
Víða jókst varp því frá vorinu 2003, nema
á Norðausturlandi. Dúntekja var því talin í
meðallagi, þrátt fyrir lágar tölur um út-
flutning.
Æðarbændur velta því fyrir sér hvort stór-
felldar loðnu- og grásleppuveiðar hafi áhrif
á möguleika æðarfugls til að afla sér ætis.
Skráð dúntekja var með minna móti árið
2004, eða 2.160 kg. Efasemdir eru um að
skráð magn sé rétt og talið að raunveruleg
dúntekja hafi verið eitthvað meiri. Verð á
æðardúni var allgott allt árið. Alls voru flutt
út 2.160 kg og var meðal fob-verð um
73.954 kr./kg. Tekjur af dúnræktinni námu
tæplega 160 milljónum króna árið 2004.
Tafla 1 sýnir útflutt magn og fob-útflutn-
ingsverð á kg æðardúns árin 1999-2004.
Vargur, sem herjar á æðarfugl og aðra
fugla, virðist vera eilífðarvandamál. Mestum
áhyggjum veldur þó að tófu og villimink
fjölgar, enda þarf sífellt að leggja meiri
vinnu í að verjast auknum ágangi þeirra.
Víða næst góður árangur en annars staðar
liggur æðarvarp undir auknu álagi af völd-
um þessara dýra.
Útflutningur á æðardúni 1999-2004
Tonn Þús. kr./kg
1999 2,0 39
2000 3,9 48
2001 3,0 65
2002 3,0 66
2003 2,4 63
2004 2,2 74
SELVEIÐI
Selveiði hefur minnkað talsvert á síðustu
árum. Alls voru veiddir 435 selir árið 2004.
Þar af voru haustkópar 96, vorkópar 140 og
fullorðnir útselir 199. Leðursútun á útsels-
kópaskinnum fór fram hjá Skinnaiðnaði á
Akureyri. Greiðslur Hringormanefndar
vegna haustkópaselskinna voru óbreyttar
frá fyrra ári en skinnin eru leðursútuð fyrir
innanlandsmarkað. Hluti af vorkópaskinn-
unum varfluttur út, en Eggert feldskeri not-
ar árlega talsvert af vorkópaskinnum í káp-
ur og aðrar flíkur. Áætla má að heildarverð-
mæti selaafurða hafi verið um 3-5 milljónir
króna árið 2004.
REKI
Nýting reka er með sama hætti og áður,
þótt reki sé minni en oft áður. Rekabændur
nýta reka sinn að talsverðu leyti til timbur-
framleiðslu. Auk þeirra bænda, sem vinna
reka fyrir sig og aðra, starfaði færanleg sög-
unarsamstæða Háareka ehf. eins og áður.
Þótt mál hafi þróast í rétta átt í þessum efn-
um, er rekinn ekki fullnýttur. Sem fyrr veld-
ur því fyrst og fremst erfið samkeppni við
ódýrt, innflutt timbur. Framleiðsla á girðing-
arstaurum í hefðbundnum stíl var allnokkur,
þótt bændur kvarti undan samkeppni við
ódýra, innflutta staura. Verð til bónda hélst
svipað, eða um 200 kr. á staur án VSK og
flutnings. Áætlað verðmæti rekaviðar árið
2004 var á bilinu 20-40 milljónir króna.
ÖNNUR HLUNNINDI
Nýting og sala sölva var með sama sniði
og undanfarin ár. Allmargir bændur tfna,
verka og selja söl og hafa gert um árabil.
Verð hélst gott og eftirspurn er það mikil
að söl vantar á innlendan markað á vissum
árstíma.
Nýting fjallagrasa hefur komist í nokkuð
fastar skorður, bæði til útflutnings, sem
hráefni til innlendrar framleiðslu og sem
söluvara í verslunum. Nokkur hópur fólks
hefur tekjur af tínslu fjallagrasa og ekki er
annað að sjá en að á þessu sviði séu enn
ónýttir möguleikar, bæði varðandi markað
og öflun.
FREYR 11 2005