Fréttatíminn - 11.03.2017, Blaðsíða 8

SKÓLARNIR
RÉÐU EKKI
VIÐ EINELTIÐ
EINELTI
VANDAMÁL
SAMFÉLAGSINS
8 | FRÉTTATÍMINN | LAUGARDAGUR 11. MARS 2017
Munndreifitöflur
250 mg
Pinex®
Smelt
H
V
ÍT
A
H
Ú
S
IÐ
/
A
ct
av
is
5
1
1
0
7
2
Inga Heiða var dregin eftir
göngum skólans og útilokuð úr
vinahópnum án þess að gripið
væri í taumana
Ingibjörg Aðalheiður Gestsdóttir,
alltaf kölluð Inga Heiða, varð fyrir
einelti alla grunnskólagöngu sína.
Það var misslæmt eftir tímabilum
en verst á unglingsárunum. Ein-
eltið byrjaði sem stríðni skólafé-
laga sem henni var einfaldlega
sagt að leiða hjá sér. „Lausnin á
vandamálinu var að segja mér að
taka ekki mark á þeim og hlusta
ekki. Þegar ég þóttist ekki kippa
mér upp við þetta, þá var ég til
dæmis dregin á fótunum um allan
skólann. Það var enginn full-
orðinn sem greip inn í.“
Á unglingárunum var Inga
Heiða trekað útilokuð og áreitt af
vinahópnum sem hún hafði verið
hluti af og var hætt að vilja mæta
í skólann. „Ég sótti samt alltaf aft-
ur í þennan hóp, ég var alltaf að
leita eftir vinum og þekkti ekkert
annað. Ég skildi ekki af hverju
þær vildu allt í einu ekki vera með
mér. Kennarinn vissi alveg hvað
þær voru leiðinlegar við mig en
hann talaði aldrei um þetta við
mig eða þær. Kennarar þurfa að
vera með opnari augu með þetta
því eins og í mínu tilviki þá átt-
uðu þau sig ekki á því hvað þetta
var orðið slæmt, kennarar eru
með okkur alla daga og ættu að
þekkja nemendur sína það vel að
þau ættu að taka eftir ef hegðun
eða einhverjar breytingar eiga sér
stað.“
Inga Heiða segir í raun ekkert
hafa verið gert fyrr en í áttunda
bekk þegar stofnaður var svokall-
aður stelpuklúbbur í skólanum
fyrir þær stelpur sem ekki voru
félagslega sterkar. Henni leið illa
Var boðið að skipta um skóla
„Þegar ég fékk
svo skilaboð um
að ég ætti bara
að drepa mig
þá var kölluð til
lögregla en ég
vildi ekki gera
of mikið úr mál-
inu. Ég óttaðist
að það kæmi í
bakið á mér.“
Flúði
aðstæðurnar
og leið enn verr
Matthías Freyr segir mikilvægt að
foreldrar sýni gott fordæmi og tali
ekki illa um náungann
Matthías Freyr Matthíasson var
lagður í einelti alla sína grunn-
skólagöngu og það litaði líf hans
mjög snemma. Þetta var á árunum
1986 til 1996 þegar orðið einelti var
varla til og hvað þá viðurkennt sem
hugtak. Aðspurður segir hann skól-
ann aldrei hafa tekið markvisst á
ofbeldinu sem hann varð fyrir. Það
hafi í raun ekkert verið gert.
„Ég var ofboðslega ofvirkur
krakki og það var mikil fyrirferð í
mér þannig það var kannski frekar
litið á mig sem vandamálið af
hálfu skólans. Ég þótti haga mér á
þann veg að það var ekkert skrýtið
að ég væri utanveltu, án þess að
það hafi verið sagt berum orðum.
En kennararnir voru heldur ekki
saklausir.“ Að sögn Matthíasar
voru gerendurnir aldrei teknir á
teppið og því breyttist ekki neitt
í framkomu þeirra gagnvart hon-
um. Það var ekki fyrr en grunn-
skólagöngunni lauk að dró úr
eineltinu.
„Fljótlega eftir grunnskólann
flutti ég að heiman, en var alltaf
með annan fótinn í mínum heima-
bæ. Að fara í burtu var sú leið sem
ég fór. En það var ekki það sem
gerði það að verkum að ég er á lífi
í dag. Ég var ekki á góðum stað
í lífinu og þegar ég var rúmlega
tvítugur fór ég í mikla sjálfsvinnu
til að vinna mig út úr hlutunum.
Það hvernig mér leið hafði áhrif
á það hvernig ég tæklaði hlutina.
Auðvitað veit tíu ára barn ekki
hvernig rétt er að bregðast við, en
17 ára á maður að vita að einhverju
leyti hvernig á að tækla erfiðara
aðstæður. En ég flúði þær bara og
fór frekar inn í vanlíðan og erf-
iðleika. Það að flýja olli mér enn
frekari vandræðum.“
Matthías hefur sjálfur spáð
töluvert í það hvernig er best að
sporna við einelti. Hann bendir
á að flestir skólar vinni eftir ein-
hverjum áætlunum til að útrýma
einelti, en það sé ekki nóg. „Það er
gott að stuðlað sé að því að enginn
sé skilinn útundan en í mínum
huga er þetta samfélagslegt verk-
efni. Ef við sem samfélag viljum
útrýma einelti og fordómum þá
verðum við að þora að taka um-
ræðuna, taka slaginn. Þá er vert að
hafa í huga að börn og unglingar
læra það sem fyrir þeim er haft. Ef
foreldrar tala illa um nágrannann
inni á heimilunum þá fara börnin
út í samfélagið með að það sé í
lagi að tala illa um aðra eða gera
ljóta hluti. Þetta snýst því að miklu
leyti um að foreldrarnir sýni gott
fordæmi.“
Matthías kunni ekki að bregðast við
erfiðleikum og fannst best að flýja
heimabæinn sinn. Mynd | Hari
Einelti er ekki einkamál þeirra sem fyrir því verða eða beita, það er vandamál
samfélagsins alls. Mikilvægt er að hefja forvarnir strax í leikskóla, hafa augun
vakandi fyrir gerendatilburðum og koma í veg fyrir að einelti fari af stað. Fjórir
þolendur eineltis sem Fréttatíminn ræddi við eru sammála um að ekki hafi verið
unnið nóg með gerendum og það hafi átt sinn þátt í að ekki tókst að uppræta
eineltið. Ekkert þeirra losnaði undan eineltinu fyrr en grunnskólagöngunni lauk.
Sólrún Lilja Ragnarsdóttir
solrunlilja@frettatiminn.is
Tjáði sig um eineltið á Facebook 2012
„Stelpurnar voru orðnar það vondar að þær voru byrjaðar að skrifa síma-
númerið mitt á veggi og undir því stæði að ef fólk var að leita sér að ríða
ættu þau að hafa samband í þetta númer, ég var farin að fá hringingar frá
einhverjum strákum að spyrja hvort ég vildi hitta þá. Ég fékk einnig sms frá
einni stelpunni í hópnum og í því stóð að ég ætti að drepa mig, ég var orðin
svo niðurbrotin.“
„Ég átti sérstaklega erfitt með að standa uppi fyrir bekkinn og lesa fyrir
framan þau. Þegar það kom að því að lesa fyrir bekkinn og röðin að koma
að mér þá fór ég alltaf á klósettið svo ég þyrfti ekki að lesa upphátt, ég fékk
alltaf rosalegan kvíðahnút þegar það kom að því að lesa og fæ ég hann enn
þann daginn í dag.“
„Þegar við vorum komin í unglingadeildina þá fór líkaminn minn að breytast,
ég var að fá rass og læri, bara þennan fallega kvenmanns vöxt en var ennþá
45 kg. Þegar krakkarnir í hópnum byrjuðu að taka eftir því fóru þau að gera
grín af því hvað ég væri orðin feit, byrjuðu að kalla mig Keikó. Ég sem hafði
alltaf verið svo mjó byrjaði að trúa því og var farin að hata líkama minn, ég
var farin að vefja matarplasti um lærin á mér áður en ég fór í buxurnar eða
var í pilsi yfir buxurnar svo það sæist ekki í lærin mín.“
að fá þann stimpil og fann sig ekki
í þeim hópi heldur.
„Þegar ég fékk svo skilaboð um
að ég ætti bara að drepa mig þá
var kölluð til lögregla
en ég vildi ekki gera
of mikið úr málinu. Ég
óttaðist að það kæmi í
bakið á mér. En skóla-
yfirvöld tóku aldrei
ákvörðun um að grípa
í taumana. Auðvitað
átti ég sem barn ekki
að stýra því hvað var
gert.“
Á einhverjum
tímapunkti var Ingu
Heiðu boðið að fara
til sálfræðings vegna
ástandsins, en gerand-
anum hins vegar ekki,
að hennar sögn. „Ég held að ger-
andinn hafi miklu meira þurft á
því að halda en ég. Það var ekkert
unnið með gerendur eða reynt að
hjálpa þeim. Mér var svo boðið að
fara í annan skóla ef ég vildi. Það
er svo algengt að það sé reynt að
fjarlægja þolandann úr
aðstæðunum. Skólayf-
irvöld höfðu bara ekki
réttu verkfærin til að
hjálpa.“
Það var ekki fyrr en
Inga Heiða fór í fram-
haldsskóla að eineltið
hætti. Þá tvístraðist
vinahópurinn og leiðir
skildu. Hún eignaðist
vini sem hún átti meiri
samleið með. „Ég er
samt löngu búin að
fyrirgefa gerendunum
í hjartanu og mér þykir
alltaf vænt um þessa
einstaklinga. Maður má ekki láta
eineltið stoppa sig í lífinu.“
Ingu Heiðu var
boðið að fara til
sálfræðings og
skipta um skóla.
Mynd | Hari