Fréttablaðið - 13.09.2018, Blaðsíða 52

Enn logar jökull er ný ljóðabók frá Matthíasi Johannessen sem bóka-forlagið Sæmundur gefur út.„Bókin fjallar um
landið okkar og upplifun á því, sem
er einstök reynsla. Hún fjallar líka
um tunguna og arfleifðina, en hvort
tveggja hefur verið fengið okkur til
varðveislu og nýrra átaka. Engum
hefur verið afhent þessi arfleifð til
ávöxtunar nema okkur, enda getur
enginn varðveitt þessa heimssögu-
legu arfleifð nema við. Þetta tvennt
bíður nýrra kynslóða til varð-
veislu og endurnýjunar, hvað sem
tískunni líður,“ segir Matthías.
Í bókinni yrkir hann meðal
annars um efnahagshrunið, eins
og hann hefur gert áður. „Ég var á
gangi í Edinborg á sínum tíma og
fór að hugsa um þetta einmana
land sem ég taldi mig þekkja
svo vel, þar sem drýpur smjör af
hverju strái. Þá helltist yfir mig
hvernig væri komið fyrir okkur.
Ég orti heilan ljóðaflokk sem
heitir Hruna dans. Það hvílir á mér
að þetta skuli hafa getað gerst á
Íslandi. Þetta gerðist vegna þess
að maðurinn er veiklundaður og
fullur af græðgi.“
Við eigum að gæta okkar
Þú ert mjög gagnrýninn í þessari bók,
þú hefur til dæmis áhyggjur af land-
inu og segir að við séum að selja það
eins og tískuvöru. Þér líkar ekki hvert
við erum að stefna.
„Það er vegna þess að ég sé ekki
það mótvægi sem ætti að vera and-
spænis þessari þróun. Ég sé ekki að
það sé horft til fornrar hámenning-
ar sem við eigum og dregin ályktun
af henni, heldur er vaðið yfir allt og
alla. Mér finnst ekki áhersla lögð á
gæði eins og ætti að vera. Þess vegna
er ég gagnrýninn í þessari bók. Ég
stend ekki á öndinni yfir neinu
af því sem ég gagnrýni. Ég er bara
þeirrar skoðunar að við eigum að
gæta okkar, það er ekki mjög auð-
velt að halda í horfinu.“
Íslensk tunga og framtíð hennar er
þér greinilega hugleikin.
„Ég hef farið nokkuð víða til að
lesa upp ljóð mín því þau hafa verið
þýdd á ýmsar tungur. Eitt sinn var
ég á ferð í Bretlandi og var beðinn
um að lesa fyrir prófessora og nem-
endur í Oxford. Það gerði ég og las á
íslensku. Þegar ég var búinn að lesa
kom til mín maður, nokkuð aldrað-
ur, horfði á mig og spurði: Talið þið
virkilega þetta fallega mál? Já, þetta
er okkar tunga, svaraði ég. Þegar
hann kvaddi mig var eins og hann
kæmist við. Ég spurði nærstadda
hvaða maður þetta væri. Hann var
prófessor í forn-grísku við Oxford.
Hann kenndi tungu sem er næstum
gleymd og fáir skilja og öfundaði
okkur augsýnilega af því að hafa
varðveitt í þúsund ár þennan dýr-
grip sem tungan er.
Segjandi þetta hvarflar hugurinn
til Noregs þar sem ég var einu sinni
sem oftar að lesa upp. Ég var á leið í
Þelamörk og þar um slóðir komum
við að á, þröngri og strangri, og ég
spurði Norðmennina hvað hún
héti: Herkja, svöruðu þeir. Hvað
merkir það? spurði ég. Við vitum
ÉG SÉ EKKI AÐ ÞAÐ SÉ
HORFT TIL FORNRAR
HÁMENNINGAR SEM VIÐ EIGUM
OG DREGIN ÁLYKTUN AF HENNI,
HELDUR ER VAÐIÐ YFIR ALLT OG
ALLA.
ÞAÐ HVÍLIR Á MÉR AÐ
ÞETTA SKULI HAFA
GETAÐ GERST Á ÍSLANDI. ÞETTA
GERÐIST VEGNA ÞESS AÐ
MAÐURINN ER VEIKLUNDAÐUR
OG FULLUR AF GRÆÐGI.
ÉG ER BARA ÞEIRRAR
SKOÐUNAR AÐ VIÐ
EIGUM AÐ GÆTA OKKAR, ÞAÐ ER
EKKI MJÖG AUÐVELT AÐ HALDA
Í HORFINU.
Ísland
í hjarta okkar
Matthías Johannessen sendir frá sér
nýja ljóðabók, Enn logar jökull. Fjallar
um landið og upplifun á því. Vill að hug-
myndir sínar heyrist. Saga á hlusta.is.
„Ég er þakklátur fyrir að hafa enn hæfileikann til að njóta,“ segir Matthías. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON BRINK
Kolbrún
Bergþórsdóttir
kolbrun@frettabladid.is
það ekki, sögðu þeir. Þá sagði ég
þeim merkinguna og að orðið væri
enn notað á íslensku og merkti
harka eða með herkjubrögðum.
Svo horfðum við á ána sem leið
áfram í miklum straumþunga inn
í dauða tungu sem eitt sinn var lif-
andi staðreynd í Noregi eins og enn
á Íslandi.“
Dauðinn á næstu grösum
Í einu ljóði segir þú: Nú er ég gamall
svanur á gömlum slóðum og nýt þess
sem eftir er. Þú átt þar við sjálfan þig.
„Já, ég er að tala um sjálfan mig.
Ég er þakklátur fyrir að hafa enn
hæfileikann til að njóta. Það eru
mikil forréttindi að ná aldri án þess
að missa samband við heilabúið.
Þótt ég hafi fengið að reyna ýmis-
legt í sambandi við líkamleg veik-
indi þá hef ég náð mér vel á strik og
gat þess vegna lokið við þessa bók.
Fyrir það er ég mjög þakklátur. Það
er ýmislegt í henni sem ég vildi sagt
hafa.“
Í ljóðunum sést að þú ert mjög
meðvitaður um dauðann.
„Ég vil ekki tala um sjúkdóma eða
heilsufar en dauðinn er auðvitað á
næstu grösum. Við erum úr sama
efni og trén og föllum eins og þau
fyrir exi dauðans. Grímur Thomsen
kallar dauðann koss af axarmunni í
kvæðinu um Þjóstólf og það verður
ekki betur gert. Jafnvel Snorri Sturlu-
son hlaut slíkan koss í lokin, hvað þá
við hin. Það er ekki hægt að lifa líf-
inu án þess að velta fyrir sér þessari
yfirgengilegu ráðgátu, dauðanum.
Í byrjun þessa viðtals var ég að
tala um arfleifðina. Ég hef verið að
skrifa sögu um gamlan mann sem
lifir sig inn í fornan arf. Sú saga
verður ekki gefin út á bók heldur
lesin á hlusta.is þar sem er gott skjól
fyrir hávaðasama og sjálfsmeðvit-
aða samtíð.
Ég hef ekki svo mikinn áhuga á
því að vera í umræðunni. Ég vil samt
að hugmyndir mínar heyrist af því
þær fjalla um það Ísland sem við öll
vildum hafa í hjarta okkar en það er
þar ekki í dag.“
Tekur ál, stál og ryðfrí
hnoð upp að 4,8mm.
LED ljós fyrir léleg birtuskilyrði.
Sveigjanlegt rafhlöðu ker sem
virkar með öllum Milwaukee ®
M12™ rafhlöðum.
Verð 59.900 kr. (með rafhlöðu)
M12 BPRT
Alvöru hnoðbyssa
frá Milwaukee
vfs.is
1 3 . S E P T E M B E R 2 0 1 8 F I M M T U D A G U R32 M E N N I N G ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
MENNING
1
3
-0
9
-2
0
1
8
0
4
:4
9
F
B
0
6
4
s
_
P
0
6
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
5
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
0
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
1
3
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 2
0
C
E
-4
4
9
C
2
0
C
E
-4
3
6
0
2
0
C
E
-4
2
2
4
2
0
C
E
-4
0
E
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
3
B

F
B
0
6
4
s
_
1
2
_
9
_
2
0
1
8
C
M
Y
K