Morgunblaðið - Sunnudagur - 17.06.2018, Blaðsíða 18

VIÐTAL
18 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 17.6. 2018
að síminn myndi jafnvel ekki hringja framar en
það fór alveg á hinn veginn, sem kom skemmti-
lega á óvart.“
Vinir og kunningjar Atla og Önnu voru líka
undrandi á ákvörðuninni, margir hverjir.
Hjónin fengu stundum þá spurningu hvort
þau væru hreinlega orðin snarvitlaus.
„Næst þegar ég hitti það fólk nefndu sumir
að þeir vildu eiga þann möguleika að geta líka
flutt burt. Þegar fólk ákveður að flytja er maður
orðinn leiður á einhverju og það er eitthvað sem
togar í mann. En svo er ekkert allt annað hvort
svart eða hvítt. Það er ekki eins og allt sé afleitt
í Kaliforníu, en þegar við horfðum á heildar-
myndina voru það aðallega fjölskylduaðstæður
sem höfðu áhrif og við sjáum alls ekki eftir því
að flytja.“
Hann segir börnin tvö, Óðin og Sóleyju, lifa
algjörlega í tveimur menningarheimum, þrátt
fyrir að hafa búið á Íslandi í þrjú ár. „Ég held að
það sé einmitt hluti af því sem við vildum gefa
þeim. Að þekkja báða þessa heima.“
Atli segir álag að búa í borg eins og Los Ang-
eles. Einhvers konar áreiti sé stöðugt í loftinu,
bakgrunnshljóð, sem virðist meira að segja
smjúga inn í einangruð hljóðver þar sem hann
vinnur mikið.
„Núna þegar ég fer til Los Angeles verð ég
alltaf ofboðslega glaður, það er alltaf sól og gott
veður, óteljandi veitingastaðir frá öllum heims-
hornum og fólk alls staðar að úr heiminum. En
þegar ég fer aftur tveimur vikum seinna verð ég
líka dauðfeginn. Ég er kannski í hinni full-
komnu aðstöðu, að geta stokkið á milli tveggja
heima; ég get notið þess að grasið er í raun
grænna báðum megin!“
Landslagið í kvikmyndaheiminum hefur
breyst mikið á tiltölulega skömmum tíma.
„Það er ekki mjög langt síðan að þeir sem
unnu í Hollywood bjuggu í Hollywood. Morri-
cone er ein af örfáum undantekningum en þetta
hefur breyst gríðarlega með breyttri tækni.“
Atli segist raunar hafa áttað sig á því, á með-
an fjölskyldan bjó enn í Los Angeles, að hann
talaði mikið við fólk, sem hann vann með, í
gegnum Skype. „Menn funda auðvitað öðru
hvoru en nenna yfirleitt ekki að keyra í gegnum
hálfa borgina til að hittast. Þegar ég áttaði mig
á þessu komst ég að því að engu máli skiptir
hvar ég vinn, svo fremi þar er góð nettenging.“
Ástandið í Bandaríkjunum hafði líka mikil
áhrif á fjölskylduna. „Þegar George W. Bush
var forseti Bandaríkjanna fannst mér frekar
vont að búa í Ameríku, ég hélt þetta gæti ekki
orðið verra, en er satt að segja mjög feginn að
búa ekki þar meðan Trump ræður ríkjum.
Kalifornía er að vísu eiginlega sér ríki innan
ríkisins, og fólk þar að miklu leyti andsnúið hon-
um; meirihluti íbúa þar vill ekkert með hann
hafa, en ég sakna þess samt ekki að vera í Am-
eríku á meðan hann er við völd.“
Atli segir ekki beinlínis hægt að tala um
hræðslu þeirra Önnu vegna barnanna, en spyr:
„Viltu ala upp börn í samfélagi þar sem byssu-
eign þykir sjálfsögð og þar sem skotið er á hópa
fólks á næstum hverjum einasta degi?“ spyr
hann.
Líkurnar á því að lenda í slíkum aðstæðum
eru mjög litlar, miklu meiri líkur eru á að lenda í
bílslysi, spurningin er frekar hvort fólk vilji ala
börn sín upp í umhverfi þar sem þetta er talið
eðlilegt. Við höfum ekki áhuga á því.“
Atli segir að skotárásir hafi reyndar snert
fjölskyldu Önnu beint og það hafi hoggið býsna
nálægt þeim hjónum. „Svo held ég hana hafi
reyndar langað alla sína ævi að komast burt frá
Bandaríkjunum og ég er hennar lykill að því.
Ég var líka svona; þegar ég var að alast upp
dreymdi mig um að komast burt frá Íslandi,
amma átti bókaflokk um útlönd og um leið og ég
gat lesið bækur fór ég að lesa um önnur lönd því
mig dreymdi um að komast burt. Það er bara
eins og það er; sumir eru mjög sáttir við að búa
heima alla ævi, og ég öfunda það fólk að vissu
leyti því þá er þetta ekkert stress; menn eru
bara sáttir í sínu en ég er með þessa ferðabakt-
eríu og á milli verkefna eru það ferðalög sem
veita mér innblástur; ég þarf að fara til útlanda,
vera í öðru umhverfi, fara út fyrir þæginda-
rammann. Þannig fæ ég innblástur.“
Fjölskyldan er alsæl á Akureyri að sögn Atla.
„Þetta er ídeal líf því hér er allt svo rólegt; í Los
Angeles eyðir maður mörgum klukkutímum á
dag í bíl, ef maður þarf að vera á ferðinni, og það
sem okkur finnst við hafa grætt mest á við að
flytja er tími saman sem fjölskylda. Ég finn líka
að sem skapandi höfundur verður þetta útsýni
hér og kyrrðin til þess að mér finnst ég bæði
semja betri tónlist og verða meira úr verki.“
Hann bendir út um gluggann þar sem sólin
skín á Vaðlaheiðina.
„Hér er ekki bakgrunnsniður, þetta áreiti,
sem er allt fyrir hendi í Los Angeles. Hér er allt
önnur orka, þannig að ég er viss um að mín
bestu verk séu framundan.
Það er líka eitthvað við að koma heima og
tengja sig aftur við uppruna sinn, geri ég ráð
fyrir. Að skynja náttúrufegurðina, rólegheitin
og þögnina. “
Atli var kominn yfir tvítugt þegar hann flutti
til Bandaríkjanna og hóf nám í Berklee College
of Music í Boston. „Ég vissi ekki nákvæmlega
hvað ég ætlaði að læra þegar ég fór. Þetta var
1993 og ég bókstaflega á hátindi frægðarinnar
að spila með Sálinni hans Jóns míns, en hætti og
ákvað að fara að gera eitthvað annað. Fljótlega
eftir að ég kom í Berklee datt ég inn í tón-
smíðar, kvikmyndatónsmíðar sérstaklega, og
fann þá mína köllun.
Hann bjó nær óslitið í Bandaríkjunum í 22 ár,
frá 1993 til 2015. „Ég ólst upp sem kvikmynda-
tónskáld í Bandaríkjunum og hafði búið helm-
ing ævi minnar þar, þegar ég flutti aftur heim,
og öll mín fullorðinsár.
Það er skrýtið að koma heim aftur og ég upp-
lifi mig varla enn eins og ég sé heima! Þegar ég
fer svo til Los Angeles finnst mér ég ekki alveg
heima þar heldur. Ég er í einhverju millibils-
ástandi og fíla það reyndar mjög vel, en ég finn
að öll þessi ár í Ameríku hafa áhrif á hugs-
unarhátt og venjur, á jákvæðan hátt. Ég held
einmitt að það sé mjög gott fyrir íslenskt þjóð-
félag að fá fólk aftur heim með nýjar hug-
myndir, nýtt verklag og svo framvegis.“
’Viltu ala upp börn í sam-félagi þar sem byssueignþykir sjálfsögð og þar sem skot-ið er á hópa fólks á næstum
hverjum einasta degi? Við höf-
um ekki áhuga á því
Atli og Anna ásamt börnunum við flygilinn heima í stofu á Akureyri. Krakkarnir hafa bæði fetað í
tónlistarfótspor föðurins. Óðinn spilar á píanó og rafmagnsgítar en Sóley spilar á fiðlu.
Undanfarin misseri hefur Atli tekiðupp töluvert af kvikmyndatónlistsinni í menningarhúsinu Hofi á Ak-
ureyri. Ber hann aðstæðum þar og tónlist-
arfólkinu afar vel söguna.
„Þegar ég sá húsið fullbyggt fékk ég þá
hugdettu að einhvern tíma gæti verið gam-
an að taka þar upp. Svo rakst ég Þorvald
Bjarna [Þorvaldsson] um jólin 2014, hann
sagðist þá nýbúinn að ráða sig sem tónlistar-
stjóra Menningarfélags Akureyrar svo ég
nefndi hugmyndina við hann. Þá kom í ljós
að honum hafði dottið þetta sama í hug svo
ég ákvað bara að prófa,“ segir Atli.
Tónskáldið segist hafa verið búið undir að
þurfa hugsanlega að taka tónlistina upp aft-
ur, á öðrum stað, „því ekki er endilega við
því að búast að fólk kunni að taka upp kvik-
myndatónlist í stúdíóumhverfi, en útkoman
hefur verið til fyrirmyndar alveg frá upp-
hafi“.
Atli kveðst ekki taka upp í Hofi vegna
þess að hann sé fæddur, uppalinn og nú bú-
settur á ný í höfuðstað Norðurlands. „Halda
mætti að ég væri hlutdrægur en það er ekki
þannig. Alls ekki! Mér finnst ekki leiðinlegt
að fara til Búdapest, London eða eitthvað
annað til að vinna og stæði ekki í þessu
nema vegna þess hve gæðin eru mikil. Það
hefur í hreinskilni sagt komið mér á óvart
hve vel gengur og einhverra hluta vegna er
hljómburðurinn í Hofi frábær fyrir upp-
tökur.“
Hann hælir tónlistarfólkinu á hvert reipi,
en félagar í Sinfóníuhljómsveit Norðurlands
leika aðallega í upptökunum. „Einstaka
sinnum hafa komið tónlistarmenn að utan
en annars er það fólk héðan af svæðinu og
að sunnan sem spilar á upptökunum. Við
sett voru í landinu á sínum tíma. Róm-
antíska sýnin, sérstaklega fólks í útlöndum,
er að náttúrufegurðin veiti mönnum ofboðs-
legan innblástur; innblástur skiptir vissu-
lega máli en ég held þó að stærsta ástæðan
sé sú að Íslendingar eru þátttakendur í tón-
list, ekki bara neytendur.“
Sú er ekki alls staðar raunin, segir hann.
„Við erum látin syngja og spila frá unga
aldri, sem ég held að hljóti að skipta miklu
máli.“
Akureyrska tónskáldið segir að þegar
fyrstu skrefin voru tekin við upptökur hafi
fólk sennilega ekki skilið hvað var í gangi
„eða því fannst mjög óraunverulegt að við
værum að taka upp kvikmyndatónlist fyrir
Hollywood á Akureyri. Þessi síðasta setning
er dálítið súrrealísk en engu að síður sönn,
og þetta gengur mjög vel. Til dæmis er leik-
stjóri myndarinnar, sem ég vann að síðast,
alveg æstur í að koma og vinna með mér
hér. Líklega hefur gamli draumurinn um
landkynninguna ræst! Ísland er í tísku, er
hipp og kúl, það vinnur með okkur en gæðin
þurfa að vera fyrir hendi og eru það“.
Atli vinnur mikið með upptökumanninum
Steve McLaughlin, sem búsettur er í Lond-
on, sá er gamalreyndur og þekktur í faginu.
„Hann hefur tekið upp úti um allan heim og
segir að upptökurnar sem við gerum hér séu
þær bestu sem hann hafi fengið, fyrir utan
Los Angeles og London. Það er ansi mikið
hrós! Og þá erum við bæði að tala um hljóm-
burðinn og spilamennskuna,“ segir Atli.
Þannig að eftir að þetta viðtal birtist get-
ur Þorvaldur Bjarni auglýst Akureyri sem
þriðja besta upptökustað í heimi! Eða hvað?
„Já, hann getur gert það!“ segir Atli og
hlær.
lenskri tónlist og mér finnst forréttindi að fá
að vera með í þeirri hreyfingu. Mér fannst
mjög spennandi að koma heim og fylgjast
með því sem er að gerast“.
Atli bendir á hve mikið sé í deiglunni hér-
lendis. Staða poppsins sé alþekkt, mjög mik-
ið sé að gerast í nútímatónlist og íslenskir
kórar séu frábærir, margir hverjir, nefnir
hann sem dæmi. „Ég vinn til dæmis með
bæði Kammerkór Norðurlands og Hymno-
diu hér á Akureyri og þetta eru heims-
klassakórar, báðir tveir.“
Atli segir stöðu íslenskrar tónlistar, æv-
intýrisins eða náttúruundursins, sem hann
kallar svo, ekki tilviljun.
„Ég held að ákveðnar ástæður séu fyrir
stöðunni; ég gæti nefnt mikla inniveru
vegna myrkurs og kulda,“ segir hann og
hlær, „en ekki síst lög um tónlistarskóla sem
megum vera mjög stolt af bæði þeim og
mannvirkinu.“
Atli segir annan tón einkenna upptök-
urnar í Hofi en menn eigi að venjast annars
staðar frá; annað „sánd“ eins og það er kall-
að á ísl-ensku.
„Íslensk tónlist er í raun mikið ævintýri.
Það getur varla talist eðlilegt að svona tón-
listarlíf sé í 350 þúsund manna samfélagi.
Samt er ekki hægt að halda því fram að
ástandið sé ekki eðlilegt fyrst það er svona,
en að minnsta kosti má segja að það sé mjög
óvenjulegt; næstum því eitthvert nátt-
úruundur.“
Hann segist finna á ferðum sínum erlend-
is að fólk líti á íslenska tónlist sem vöru-
merki með gæðastimpil, „eins og svissnesk
úr, svo ég nefni eitthvert dæmi. Hún hefur
sérstöðu, gífurleg virðing er borin fyrir ís-
BESTU UPPTÖKUSTAÐIRNIR
London, Los Angeles og Akureyri!
Upptökumaðurinn Steve McLaughlin og Sinfóníuhljómsveit Norðurlands að störfum í Hofi.
Ljósmynd/Mehau Kulyk