Morgunblaðið - Sunnudagur - 05.08.2018, Blaðsíða 19

sá þriðji var smiður sem kom bara um helg-
ar.“
Jarmíla segist hafa notið dvalarinnar á
Grjótnesi. Hún hafi vissulega unnið mikið en
sér hafi þótt gaman að vinna og vera úti. Enda
hafi veðrið verið gott. „Þetta sumar var veðrið
dásamlegt allan tímann; bara eins og er búið
að vera fyrir norðan núna. Mér fannst svo
gaman! Það var aldrei myrkur. Og það var svo
dásamlegt að heyra í fuglunum og æðarfugl-
inum.“
Jarmíla sneri aftur suður í lok sumars 1955.
Gunnlaugur fór með henni til Reykjavíkur, þar
sem hann vann við byggingarvinnu en Jarmíla
vann ennþá hjá þeim Ingunni og Borgþóri.
Þegar ráðningartíma hennar lauk hjá þeim
hjónum ætlaði Jarmíla að fara aftur til Þýska-
lands og fá leyfi hjá föður sínum til að giftast
Gunnlaugi. Til stóð að hún færi ein. En mágur
Gunnlaugs sagði honum að fara með henni því
annars myndi hún örugglega ekki snúa aftur
til Íslands. „Og ég held að þetta hafi verið al-
veg rétt hjá honum. Ég hef reyndar ekki hugs-
að um þetta fyrr en nú nýlega. En þetta er
ábyggilega rétt. Ég hefði örugglega ekki farið
aftur til Íslands nema út af því að Gunnlaugur
kom með mér út. Mamma hefði hamrað stöð-
ugt á mér að vera áfram í Þýskalandi og ég
hefði látið undan því,“ segir Jarmíla.
Mágur Gunnlaugs var staðfastur í að þetta
samband þeirra Jarmílu og Gunnlaugs skyldi
endast því hann útvegaði þeim far með togara
til Þýskalands og keypti fyrir þau flugmiða til
Íslands þremur vikum síðar. Þau giftu sig svo í
Hamborg 22. desember 1955.
Hjónin nýgiftu voru ákveðin í að flytja aftur
heim til Íslands og segir Jarmíla að það hafi
aldrei neitt annað komið til greina.
Eftir um það bil þriggja vikna dvöl í Þýska-
landi héldu Jarmíla og Gunnlaugur aftur til Ís-
lands og bjuggu á Grjótnesi næstu fjögur árin.
Þaðan fluttu þau til Kópaskers, þar sem þau
bjuggu í þrjú ár. Tvö eldri börn Jarmílu og
Gunnlaugs, Björn og Herdís, fæddust á Grjót-
nesi með tveggja ára millibili, 1956 og 1958, en
þriðja barnið, Hermann, fæddist í Reykjavík
árið 1966. Jarmíla segir fólk hafa fengið
ákveðnum símatíma úthlutað og það var heppi-
legt að hún gat hringt í ljósmóður þegar Her-
dís fæddist, en þá var Jarmíla orðin veik.
„Ljósmóðirin var á
næsta bæ að taka á
móti svo ég hringdi
þangað til að athuga
hvort hún væri að
fara heim, en ljós-
móðirin bjó á Kópa-
skeri. Ég sagði að lík-
lega þyrfti ég á henni
að halda. Hún kom til
mín um kvöldið og
Herdís fæddist sama kvöld.“
Eftir þrjú ár á Kópaskeri flutti fjölskyldan
til Reykjavíkur. Jarmíla var heimavinnandi en
Gunnlaugur vann hjá fataverksmiðjunni Úl-
tíma. Hann tók svo sveinsstykkið í smíði og
vann sem smiður það sem eftir var ævinnar.
Tvö sumur fór Jarmíla sem ráðskona austur
í sveit. Hún hafði þá unnið í síldarvinnslu en
það reyndist erfitt að fá gæslu fyrir börnin svo
það hentaði vel að fara í sveit og geta tekið
börnin með. „Mig langaði líka að vera í sveit.
Ég tók báða strákana með mér fyrsta árið en
Herdís fór norður til að vinna við barnapöss-
un. Gunnlaugur kom hverja helgi að heim-
sækja okkur.“ Seinna sumarið fórum við í
Biskupstungurnar en þá voru Herdís og Her-
mann með mér en Björn fór á næsta bæ.“
Jarmíla segir að þetta hafi verið mikil vinna
en ákaflega skemmtileg. Hún sá um heimilið
og bakaði og eldaði og lítill tími var aflögu fyrir
félagslíf eða nokkuð annað en vinnuna. „Ég fór
aldrei neitt. Við fórum tvisvar út á hesti, ég og
maðurinn minn. Svo fór ég einu sinni á næsta
bæ, því þar var þýsk kona, Ellinor von Zitze-
witz. Hún var aðalskona sem kom hingað árið
1949 og var gift íslenskum manni. Björn var
hjá þeim á bænum og hann fór þangað í þó
nokkuð mörg sumur
eftir það.“
Jarmíla hafði unnið
við ræstingar í Ísaks-
skóla í tvo vetur þegar
frænka Gunnlaugs
sagði henni frá vinnu
hjá Rannsóknarstofnun
fiskiðnaðarins sem Jar-
míla sótti um. Þar vann
hún í þrjátíu og tvö ár
við ýmiss konar rannsóknir en nú er hún sest í
helgan stein.
Sem fyrr segir var Gunnlaugur, eiginmaður
Jarmílu, tuttugu árum eldri en hún. Hún seg-
ist þó aldrei hafa fundið fyrir aldursmuninum.
„Ekki fyrr en kannski svona tveimur árum áð-
ur en hann dó, en hann dó mánuði eftir að hann
varð níræður. Hann var svo vel á sig kominn
og hraustur alla tíð.“ Þau hjónin voru dugleg
að ferðast og fóru mikið á skíði. Jarmíla segist
reyndar ekki hafa byrjað að fara á skíði fyrr en
hún var orðin fertug, og Gunnlaugur þá sex-
tugur. Þau voru líka dugleg að fara í hjóla-
ferðir. „Við hjóluðum meðal annars í Lúx-
emborg, Tékklandi og auðvitað í Þýskalandi.
Svo fórum við í ferð til Rúmeníu með þýskri
vinkonu okkar árið áður en Gunnlaugur dó.
Við ferðuðumst um landið í um það bil sex vik-
ur og gistum oftast í kúlutjaldi.“ Jarmíla hefur
haldið áfram að ferðast, jafnvel ein, og hún
segir að sér þyki ekkert verra að ferðast ein-
sömul. Nýverið fór hún í hjólaferð til Þýska-
lands þar sem hún hjólaði um fimm hundruð
kílómetra. En hún leigði sér rafmagnshjól,
sem hún segir að sé frábær fararskjóti. „Þegar
ég var búin að skila rafmagnshjólinu heimsótti
ég vinkonu mína sem býr í Ingolstadt en þá
fannst mér ég nú verða að hjóla aðeins meira.
Svo ég fékk lánað hjól hjá henni, sem var bara
svona venjulegt hjól, ekki rafmagnshjól, og
hjólaði alla leið til Regensburg einn daginn.
Það er um hundrað kílómetra leið og ég við-
urkenni að ég var orðin svolítið þreytt í rest-
ina. En þetta var alveg æðislegt.“ Jarmíla er
greinilega í góðu formi enda er hún dugleg að
stunda alls konar hreyfingu; hjólar, syndir, fer
í göngutúra og stundar Qi-gong æfingar.
Það er komið að því að þakka fyrir kaffið og
trakteringarnar. En ein spurning brennur á
blaðamanni að lokum.
Hefur þig aldrei langað að flytja aftur til
Þýskalands?
„Nei, nei, nei. Aldrei,“ segir Jarmíla ákveð-
in. „Og eftir að Gunnlaugur dó spurðu nú ein-
hverjir hvort ég myndi þá ekki flytja til Þýska-
lands en það langar mig ekki. Það hefur aldrei
hvarflað að mér. Hér á ég heima hjá börnunum
mínum og afkomendum. Mér finnst rosalega
gaman að ferðast um í Þýskalandi en að setjast
þar að langar mig ekki. Mér finnst ég meiri Ís-
lendingur en Þjóðverji,“ segir hún og skellir
upp úr. „Jafnvel íslenskari en margur Íslend-
ingurinn.“
’Hræðslan var svo mikil oghún vofði alltaf yfir manni.Á hverri einustu nóttu. Maðurfór aldrei í náttföt. Maður var
alltaf klæddur og tilbúinn að
hlaupa niður í kjallara. Tvisvar
fórum við í neðanjarðarbyrgi.
5.8. 2018 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 19
Sindragata 12c | Ísafirði | Sími 456 1300 | smidjan@velsmidjan.is
Frábær smurefni sem einangra og verja
koma í veg fyrir tæringu eins og verkfæra og rafmagnsvara.
Fyrir bílinn – verkfæri – skotvopn – reiðhjól