Safnablaðið Kvistur - 01.09.2017, Qupperneq 7

SÖFN OG HEILSA
Upp úr miðri síðustu öld lcomu
reglulega til landsins þýsltir
augnsmiðir og smíðuðu gervi-
augu úr gleri fyrir þá sem það
þurftu. 100-150 manns nutu
þjónustunnar árið 1972 og þá
var sagt að þörfln væri vaxandi
vegna hækkandi meðalaldurs
og ijölgunar slysa. Auk þess var
krabbamein í auga nú læknan-
legur sjúkdómur og fleiri blind
börn lcomust á legg en áður.
Reglulega þurfti að fá smíðuð
ný augu. Einn þeirra sem naut
þjónustu hinna þýslcu augnsmiða
notaði minnst 18 gleraugu frá
því hann sjö ára drengur norður
í landi missti augað í tálguslysi
og þar til hann lést um áttrætt.
Hann vildi lítið ræða slysið eða af-
leiðingar þess en sagði þó frá því
hversu erfitt og sárt það var að
vera í smalamennsku á söndun-
um og hálendinu í Þingeyjarsýslu.
Þá hafði hann einungis lepp sem
gerði það erfitt að verjast því að
ryk og sandur lcæmist í tóttina.
Anna Þorbjörg Þorgrímsdóttir,
sagnfræðingur og safnafræðingur
Glerauga
Einir og Einíber
Árið 1770 kom út Islensk Urtgardsbok eftir Ólafur Olavius einn af
landsins helstu boðberum upplýsingarinnar. Útgáfan var styrlct af
yfirvöldum og þúsund eintökum dreift ókeypis meðal íslendinga.
Bólcin fjallar um ræktun matjurta og lækningajurta og eru taldar
upp íslenskar jurtir sem talið var mögulegt að rælcta. Þar á meðal
eru einir og einiber en af þeim „tilreiðast svo margslags læknismeðöl,
að það er nær því ómögulegt að uppreikna þau öll saman. Einiber
eru holl brjóstveilcum; þau styrkja magann, hreinsa blóðið druklcin
í Tevatni; eiga við Fransos og verka sveita. Olían hefur sömu eigin-
leika, en er hóflega inntakandi sakir hennar sterku verkana."
Anna Þorbjörg Þorgrímsdóttir
7