Safnablaðið Kvistur - 01.09.2017, Síða 19

SAFNGRIPIR OG HEILSA
skráningu Ijósmynda, eða við gæslu-
störf. Hér er tækifæri fyrir einstak-
lingana til að venjast vinnu í öruggu
umhverfi. Verkefnin eru sniðin að
þörfum og getu hvers og eins; sumir
fá námskeið í tölvunotkun, í gerð
ferilsskráa, kennslu í gestrisni, eða
þjálfun í því að vera með leiðsögn
handa gestum safnsins. Verkefnið
er fjármagnað með styrkjum þriðja
aðila samstarfsins og leiðarljósið er
að rjúfa einangrun þeirra, auka lífs-
gæðin og að hjálpa því við að spjara
sig í samfélaginu, enda leiðir vinna á
safninu stundum til frekari tælcifæra
eins og launaðri vinnu annarstaðar.
Á safninu starfa um 100 sjálfboðalið-
ar hverju sinni.
í þessu öllu birtist viðleitni safnsins
í því að vinna gegn þrálátum fordóm-
um samfélaga allra tíma.
Ingunnjónsdóttir, safnafræðingur
Safneign Nýlistasafnsins
Höfundur: Svala Sigurleifsdóttir
Ártal: 1981
Miðill: Grafílc - Silkiþrykk
(Upplag: 8/24)
Stærð: 49 x 33.5 cm
Verkið má sjá á vefsvæði
Nýlistasafnsins á www.sarpur.is
Verkið er án titils en á því má sjá bak-
grunn sem minnir á veggfóður, fyrir
miðju er brún-hvít ljósmynd af konu
sem heldur á blómvendi. Við hlið
hennar er gifsstytta án handleggja og
fótleggja með rómversku yfirbragði.
í kringum myndefnið eru sex pillu
spjöld prentuð í lcoparlit.
Hversdagsleiltann er að finna í
handbragði verksins, litapalletan og
veggfóðrið minnir á heimili á sjötta
& sjöunda áratugnum og gefur af sér
rólyndis yfirbragð. Pilluspjöldin sem
prentuð eru í kringum mjmdefnið
minna oklcur aftur á hversdags-
leikann, almenna „hversdagslega”
notkun lyíja og þá sérstaklega
getnaðarvarnalyfja. Hvernig pillu-
spjöldin eru látin ramma inn
myndefnið minnir aftur á þessa
hversdagslegu notkun getnaðar-
varnalyfja og hvernig þær ramma
inn fjölskyldulíf og gera okkur kleyft
að stjórna fjölskyldumynstri okkar.
Getnaðarvarnarpillan eða „pillan”
eins og hún er gjarnan kölluð, kom
á almennann markað uppúr 1960 og
varð strax gríðarlega vinsæl en jafn-
framt umdeild. Hún átti undir högg
að sækja frá ýmsum samfélagshópum,
var litin hornauga af kirkjunni og
páfi lýsti yfir andúð sinni á tilveru
hennar. í fyrstu var pillan álitin hin
fullkomna getnaðarvörn og hún
varð hálfgert tákn frelsis lcvenna og
stjórn þeirra yfir eigin líkama og lííi.
En þegar á leið komu fram ýmsar
rannsóknir sem kollvörpuðu full-
komleika hennar og vörpuðu ljósi
á þær alvarlegu aulcaverkanir sem
fylgdu notlcun pillunnar og opin-
beruðu með því að frelsi kvenna
fylgdu þjáningar.
Verk Svölu Sigurleifsdóttur er unnið
um það leyti er miklar rannsóknir
um pilluna voru gerðar opinberar
sem sýndu fram á alvarlegar auka-
verkanir hennar. í kjölfarið döluðu
vinsældir pillunnar og má ímynda sér
að milcil umræða um pilluna, þessar
aukaverkanir, líkama kvenna, frelsi og
sjálfstæði hafi verið í samfélaginu um
þessar mundir. Verkið gæti mögulega
verið óður til hinnar fullkomnu getn-
aðarvarnar, mikilla hugsjóna, stjórn
á eigin lífi, samskipti kynjanna, fjöl-
skyldunnar eða ádeila á þær þjáningar
sem fylgja frelsinu. Verlcið endurspegl-
ar hversdagsleikann og listamaðurinn
gæti hafa gripið til þess efnis sem hún
hafði við höndina, ónotuð og notuð
pilluspjöld, því einhverja fegurð má sjá
í formi lyfjaspjaldana.
Áhugavert er að skoða verkið í dag
með það í huga að í raun og veru
hefur lítið breyst í framboði getnað-
arvarna, getnaðarvarnarpillan fyrir
konur er enn stærsta og vinsælasta
hormónagetnaðarvörnin og enn
er nokkuð í það að á markað komi
hormónagetnaðarvörn fyrir karl-
menn. Hversdagsleiki pillunar hefur
þó ekkert dvínað en vitund um áhrif
hennar á líkama kvenna hefur í dag
þó hlotið umræðu og samtal.
Kolbrún Ýr Einarsdóttir,
framkvæmdastjóri Nýló
19