Safnablaðið Kvistur - 01.09.2017, Side 21

talaði ég við tilvonandi þátttakcndur
og hvatti þá til að taka þátt. Ég bauð
upp á kaffi og lcöltur á meðan safnið
stóð yfir. Mig langaði til að setja safnið
listrænt upp í rýminu meðan Pop-
Up safnið stóð yfir. Ég keypti snæri,
filmur í gömlu polaroid myndavélina
mína og litlar klemmur. Ég strengdi
snærið yfir gluggann og hengdi upp
polaroid myndir af hlutunum ásamt
frásögnunum jafnóðum. Safnið
byrjaði frekar rólega. Alls tóku
fimm einstaklingar þátt, fatlaðir og
ófatlaðir. Pað komu einnig noltkrir
sem tóku þátt í spjalli og hlustuðu á
frásagnir annarra. Ég slcilgreini beina
þátttakendur þá sem koma með hlut
og taka virkan þátt allan tímann.
Óbeinir þátttakendur eru þeir sem
koma að fylgjast með án þess að vera
með hlut en enda svo á að taka þátt í
samræðum. í heildina séð gekk þetta
mjög vel fyrir sig, það myndaðist
skemmtilegt andrúmsloft í rýminu
og allir deildu frásögnum sín á milli
og spjölluðu saman. Mér kom mest á
óvart í hvaða átt umræðurnar fóru. Ég
hafði ekki upplifað samræður á þess-
um nótum innan þessa hóps fyrr sem
var mjög sérstök upplifun. Til dæmis
hafði einn þátttakandi nýlega gengið
í gegnum erfitt tímabil og þrátt fýrir
að hluturinn tengdist því ekki þá
snérist umræðan um það. Þátttak-
andinn hafði mikla þörf fyrir að tala
og deila með hinum. Aðrir hlustuðu
og veittu stuðning. Annar þátttak-
andi lcom mér einnig á óvart en hann
skrifaði lengstu frásögnina og deildi
skemmtilegri minningu fá æsltuárum
sínum. Út frá þessum fimm munum
og frásögnum spunnust umræður og
samtöl. Allir voru sammála um að
endurtaka leikinn og bjóða fleirum
að vera með. Ákveðið var á staðnum
að halda annað Pop-Up safn með jóla-
þema í lok nóvemher. Pemað á þessu
safni var lífið sjálft. Ástæðan fýrir því
að ég ákvað að velja svona opið þema
var í raun til að fæla ekki fóllt frá þátt-
töku og gera viðfangsefnið eins einfalt
og hægt væri.
Fyrir næsta Pop-Up safn sendi ég út
auglýsingar á fleiri staði. Ég breytti
rýminu á sama hátt. Mér til mikillar
ánægju var ekki allt sama fólkið sem
tólc þátt aftur en alls voru þátttakend-
ur sex. Einn þátttakandinn sló svo
sannarlega í gegn en hann kom með
töslcu fulla af allsltonar forvitnilegum
hlutum. Ekki nóg með það heldur
kom hann með tilbúna útprentaða
frásögn meðferðis. Prátt fýrir ítarlega
lýsingu þurftum við að spyrja hann
meira út í munina og halda þannig
flæðinu gangandi. Pannig skipti sam-
tal og virkni annarra miklu máli.
Hann átti minningu tengda hverjum
einasta mun og það var virlcilega
gaman að heyra hann segja frá. Allir
komu með eitthvað sem hægt var að
tengja við jólin á einn eða annan hátt.
Pað voru þrír óbeinir þátttakendur
sem lcomu og tóku þátt í umræðum og
deildu minningum með okkur. Fleiri
kíktu við í styttri tíma og á tímabili
var orðið noklcuð þröngt í rýminu.
Munurinn á þessu Pop-Up safni og því
fýrra var sá að umræðurnar gengu
betur og það skapaðist skemmtilegra
andrúmsloft en í fýrra skiptið. Enginn
af þátttakendunum hafði orð á því að
þeir hafi upplifað eitthvað neikvætt
á meðan safninu stóð, þvert á móti
fannst öllum þetta skemmtilegt og
virtust njóta þeirrar athygli sem þau
fengu. Vinna mín í búsetuþjónustu
fýrir fólk með geðfötlun veitti mér
eðlilega mikla innsýn, aðgang og
traust sem ég hefði annars ekki og
hefur því einhver áhrif á hversu vel
verkefnið gekk fyrir sig.
Pop-Up Geðheilsa stóð undir vænting-
um mínum. Samskipti af þessu tagi
draga úr félagslegri einangrun og
hvetja til sjálfstjáningar. Mér finnst
mikilvægt að halda þessu verkefni
áfram og leyfa því að þróast. Rann-
saka þarf betur áhrifin á þátttakendur
og helst þannig að hægt væri að bera
saman við sambærileg verkefni hér
á landi sem og í öðrum löndum.
Önnur verkefni
Það eru mörg önnur söfn sem einblína
á notendur geðheilbrigðisþjónustu.6
Lightbox safnið í Woking, Englandi
er frægt fýrir samfélagsverkefni
sérstaklega ætlað notendum geðheil-
brigðisþjónustu.7 Safnið hefur unnið
með sérfræðingum á sviði andlegrar
heilsu og þjónustunotendur í nokkur
ár. Boðið hefur verið upp á listræna
virkni til að koma í veg fýrir að fóllc
með geðfötlun einangri sig.8
Annað dæmi er Artefact verkefnið
sem er samstarfsverkefni milli
fjögurra safna í Norður-Wales. Mark-
miðið var að nota slcapandi þátttöku
innan safna til að bæta andlega heilsu
og velferð fólks.9 Pátttakendur áttu
allir sögu um andleg heilsufarsvanda-
mál og/eða þjáðust af mikilli streitu.
Peim var slcipt upp í hópa og tóku þátt
í listasmiðjum allt upp í tíu vikur.
Óháður matsaðili var síðan fenginn til
að gera rannsólcn og meta áhrifin.10
Museum of the Mind verkefnið er
tilkomið vegna frumkvæðis Bethlem
Art and History Collections Trust og er
staðsett á Bethlem Royal spítalanum
í Beckenham, Englandi. Starfsfólk,
félagshópar, sjúklingar sem dvelja á
spítalanum sem og aðrir notendur taka
þátt í endurtúllcun, endurþróun og
endurstaðsetningu safneignarinnar.
21