Morgunblaðið - 04.09.2018, Qupperneq 14

14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 4. SEPTEMBER 2018
ÞÓR FH
Opnunartími:
Opið alla virka daga
frá kl 9:00 - 18:00
Lokað um helgar
Tölvuverslun - Reykjavík:
Ármúla 11
108 Reykjavík
Sími 568-1581
Vefsíða og
netverslun:
www.thor.is
Epson EB-2247U Skerpa: 15,000: 1
Upplausn: WUXGA, 1920 x 1200, 16:10 (Full HD)
Birta: 4,200 Lumen Litur/hvítt ljós
2,410 Lumen (eco) Litur/hvítt ljós
Peru: 5500 klukkutímar - hefðbundin notkun
12000 klukkutímar - “Eco mode”
Tengi: USB 2.0 Type A, USB 2.0 Type B, RS-232C,
Ethernet interface (100 Base-TX / 10 Base-T),
Gigabit ethernet interface, VGA in (2x),
VGA out, HDMI in (2x), Composite in,
RGB in (2x), RGB out, MHL, Stereo mini jack
audio out, Stereo mini jack audio in (2x),
Miracast, Wireless LAN IEEE 802.11a/b/g/n/ac
4200
Góður skjávarpi frá EPSON sem brúar bilið
milli hefðbundins skrifstofu/skólavarpa og
hágæða heimilis skjávarpa. Mjög bjartur
varpi (4520 Lumen.) Hægt að tengja þráðlaust
með Appi í iOS og Android tækjum.
Þráðlaus og bjartur háskerpu-skjávarpi
EPSON SKJÁVARPI
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Fyrirtækið GYG vinnur að því að
opna Bandaríkjamarkað að nýju
fyrir íslensk steinefni úr Hornafirði
til notkunar í sundlaugum. Eigandi
fyrirtækisins er bjartsýnn á fram-
tíðina í útflutningi jarðefna og er
einnig að huga að grjóti úr öðrum
landshlutum.
Litlahorn, fyrirtæki Ómars
Antonssonar, hefur í mörg ár unnið
jarðefni úr fjörunni á Stokksnesi og
selt hér innanlands. Meðal annars
hefur svört perlumöl þaðan verið
notuð í steinteppi.
Fyrir allmörgum árum komst
hann í samband við fyrirtæki í Ari-
zona í Bandaríkjunum og seldi því
svarta möl sem notuð var í bland
við annað grjót innan í sundlaugar
víða um Bandaríkin. Fyrirtækið
hætti viðskiptum og bar því við að
óæskileg efni hefðu blandast við
steina í síðasta farminum. Þau efni
hafa aldrei fundist í fjörunni og
hafa því væntanlega smitast við
flutning efnisins eða umskipun.
Gylfi Guðmundsson, eigandi
GYG, hefur keypt efni af Litlahorni
og verið að reyna að komast aftur
inn á Bandaríkjamarkað. Hefur
hann látið vinna efni og sekkja í
Hollandi til að flytja vestur um haf.
Tilgangurinn er að fá traust mark-
aðarins á efnið. Það er aðallega not-
að til skreytingar í görðum, enn
sem komið er. Gylfi segir að efnið
sé einstakt en það taki tíma að
komast aftur inn á þennan stóra
markað. Hann segir að tækifærin
séu fyrir hendi og er vongóður um
að sér takist að nýta þau í framtíð-
inni.
Flutningur jarðefna á milli
landa hefur aukist. Norðmenn eru
stórir í þeim geira enda gamalt
berg þar. Eru jarðefni þaðan flutt
til Íslands og notuð í malbik og
steinsteypu.
Samstarf við Þingeyinga
Gylfi er að athuga möguleika á
útflutningi jarðefna frá Norðaust-
urlandi í samstarfi við Atvinnuþró-
unarfélag Þingeyinga. Fram kemur
á vef þróunarfélagsins að athugaðar
hafi verið námur og fjörugrjót,
meðal annars á Melrakkasléttu,
Tjörnesi og við Húsavík.
Gylfi segist stundum fá fyrir-
spurnir. Hann hafi verið í sambandi
við Þingeyinga um tíma og litið á
nokkra staði með starfsmanni fé-
lagsins. Hann segir ómögulegt að
segja hvað úr því verði. Hlutirnir
gerist venjulega hægt í slíkri þró-
unarvinnu.
Selur íslenskt grjót
til Bandaríkjanna
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Hnullungar Víða í fjörum landsins og í námum má finna jarðefni sem af einhverjum ástæðum geta verið eftirsótt.
 Notað í skreytingar  Þingeyingar bjóða fram sína steina
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Úrskurðarnefnd velferðarmála telur
að skerðing á atvinnuleysisbótum
konu vegna fjármagnstekna hafi
ekki verið í samræmi við ákvæði laga
um atvinnuleysistryggingar (54/
2006). Ákvörðun Vinnumálastofnun-
ar um skerðingu atvinnuleysisbóta
konunnar var felld úr gildi og málinu
vísað til nýrrar meðferðar stofnun-
arinnar. Úrskurðurinn er birtur á
heimasíðu stjórnarráðsins.
Konan sem um ræðir fékk greidd-
ar atvinnuleysisbætur frá Vinnu-
málastofnun frá 1. janúar til 1. nóv-
ember 2016. Við samkeyrslu
gagnagrunna Vinnumálstofnunar og
Ríkisskattstjóra sást að hún hafði
haft fjármagnstekjur á sama tíma og
hún naut bótanna. Vinnumálastofn-
un tilkynnti konunni að hún hefði
fengið ofgreiddar atvinnuleysisbæt-
ur að fjárhæð 516.410 kr. án álags.
Kærði ákvörðunina
Ákvörðun Vinnumálastofnunar
var kærð til úrskurðarnefndar vel-
ferðarmála og krafðist konan þess að
ákvörðunin yrði felld úr gildi. Hún
greindi frá því að eiginmaður hennar
hefði fengið eingreiðslu fyrir leigu á
landi í hans eigu í janúar 2016 og
greitt fjármagnsatekjuskatt af leigu-
tekjunum. Konan kvaðst ekki eiga
neitt í landinu og hefði hún því ekki
talið þessar tekjur fram.
Vinnumálastofnun benti m.a. á að
samkvæmt lögum um atvinnuleysis-
tryggingar skyldu fjármagnstekjur
atvinnuleitanda skerða atvinnuleys-
isbætur. Vaxta- og leigutekjur teld-
ust til skattskyldra tekna og að um
fjármagnstekjur gilti samsköttun.
Þar eð ekki hefði legið fyrir hvort
kærandi og maki hennar væru með
aðskilinn fjárhag eða hvort umrædd-
ar vaxta- og leigutekjur hefðu stafað
frá séreign maka kæranda í skilningi
hjúskaparlaga teldi Vinnumálastofn-
un að hlutur kæranda í fjármagns-
tekjum skyldi koma til skerðingar á
atvinnuleysisbótum hennar.
Úrskurðarnefndin sagði m.a. í nið-
urstöðu sinni að af lagaáskilnaði 76.
greinar stjórnarskrárinnar leiddi að
lagaákvæði sem mæltu fyrir um
skerðingu atvinnuleysisbóta þyrftu
að vera skýr og ótvíræð um þá skerð-
ingu. Í tilvitnaðri grein stjórnar-
skrárinnar segir í 1. málsgrein: „Öll-
um, sem þess þurfa, skal tryggður í
lögum réttur til aðstoðar vegna sjúk-
leika, örorku, elli, atvinnuleysis, ör-
birgðar og sambærilegra atvika.“
Eins sagði úrskurðarnefndin að
ákvarðanir stjórnvalda yrðu að eiga
sér stoð í lögum og ef um íþyngjandi
ákvörðun væri að ræða yrði að gera
strangari kröfu til skýrleika þeirrar
lagaheimildar sem hún byggðist á.
Túlka yrði lög um atvinnuleysis-
tryggingar í ljósi þessara krafna.
Það lægi fyrir að fjármagnstekjurn-
ar hefðu verið að mestu vegna leigu-
tekna maka kæranda af landi í hans
eigu, auk vaxtatekna af innistæðum í
banka. Af lögum um atvinnuleysis-
tryggingar mætti ráða að eingöngu
fjármagnstekjur hins tryggða gætu
komið til frádráttar atvinnuleysis-
bótum.
Mátti ekki
skerða bætur
 Atvinnuleysisbætur konu voru skert-
ar vegna fjármagnstekna maka hennar
Morgunblaðið/Ómar
Vinnumálastofnun Fær málið aft-
ur til vinnslu samkvæmt úrskurði.
Námsmenn eiga erfitt með að vakna
á morgana en tæplega tveir af hverj-
um þremur í þeirra hópi ýta oft einu
sinni á svonefndan snústakka á vekj-
araklukkunni sinni. Þetta eru niður-
stöður könnunar MMR sem gerð var
25. júlí til 1. ágúst sl. Tæplega helm-
ingur svarenda segist ýta einu sinni
eða oftar á snústakkann – þar af
sögðust 17% ýta einu sinni á hann en
6% fimm sinnum eða oftar. Tæplega
40% fara hins vegar á fætur við
fyrsta óm og 13% þurfa ekki vekj-
araklukku.
Tölur MMR benda til þess að Ís-
lendingar séu morgunlatari en til
dæmis Bretar þar sem sambæri-
legar kannanir hafa verið gerðar.
Alls 21% Breta notar ekki vekjara-
klukkur en 13% Íslendinga og 8%
Bandaríkjamanna.
Samkvæmt könnun MMR reynist
körlum erfiðara að komast fram úr
rúminu á morgnana en konum.
Sögðust 8% karla „snúsa“ að jafnaði
fimm sinnum eða oftar en 4%
kvenna. Karlar reyndust þó einnig
líklegri til að nota ekki vekjara-
klukku. Þá kom fram að fólk virðist
líka morgunhressra eftir því sem
það eldist – og almennt talað eru
morgunhanarnir fleiri úti á landi en í
borginni. Sömuleiðis kemur fram að
60% þeirra sem tóku þátt í könnunni
og styðja Framsóknarflokkinn þurfa
ekki að snúsa klukkuna sína við ris-
mál, en þeir sem fylgja Flokki fólks-
ins, Viðreisn og Pírötum að málum
vilja gjarnan lúra lengur.
Í hópum í könnun MMR áttu
námsmenn erfiðast með að vakna,
en tæp 66% þeirra sögðust snúsa
minnst einu sinni og 20% fimm sinn-
um eða oftar. Hjá stjórnendum og
æðstu embættismönnum reyndist
viljastyrkurinn hins vegar mikill og
53% sögðust yfirleitt ekki ýta á takk-
ann umrædda. sbs@mbl.is
Framsóknarmenn
fara snemma á fætur
 Ungir námsmenn vilja snúsa og sofa
Morgunblaðið/G. Rúnar
Rismál Hverjum klukkan glymur?
Svo spurði Hemmingway.