Morgunblaðið - 04.09.2018, Qupperneq 12

12 DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 4. SEPTEMBER 2018
Til í mörgum
stærðum og ge
Nuddpottar
Fullkomnun í líkamlegri vellíðan
rðum
Vagnhöfða 11 | 110 Reykjavík | www.ofnasmidja.is | sími 577 5177
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
V
íðirinn góði hefur alltaf
haft yfir sér ævin-
týrablæ. Þetta er blíð-
legt tré, fallegt og fín-
gert. Kemur seint til á
vorin en heldur laufinu yfirleitt langt
fram í nóvember,“ segir Margrét
Bárðardóttir, sálfræðingur og trjá-
eigandi í Skógum undir Eyjafjöllum.
Vesturbæjarvíðir sem stendur að
baki sumarhúsi í brekkurótum að
Ytri-Skógum undir Eyjafjöllum var
nú á sunnudaginn útnefndur Tré
ársins 2018 af Skógræktarfélagi Ís-
lands, en aðalfundur þess var hald-
inn á Hellu um helgina. Jafnhliða
fundarstörfum var farið víða um
Rangárvallasýslu þar sem fólk
kynnti sér skóga, ræktunarsvæði og
græna lundi.
Mold og merk saga
Á sunnudag lagði skógræktar-
fólk leið sína austur að Skógum þar
sem formleg útnefning á Tré ársins
fór fram. Tilgangur tilnefningar-
innar er að beina sjónum almenn-
ings að því gróskumikla starfi sem
unnið er í trjá- og skógrækt, auk
þess að vekja athygli á menningar-
legu gildi einstakra trjáa.
Vesturbæjarvíðir í íslenskri
mold á sér merka sögu sem hófst
með innflutningi grænna stofu-
plantna frá Þýskalandi snemma á 20.
öldinni. Upphafið er að Jón Eyvinds-
son kaupmaður flutti inn plöntur frá
Þýskalandi sem komu til landsins í
tágakörfum. Ísleifur sonur Jóns,
seinna þekktur kaupmaður í Reykja-
vík, veitti því athygli að í einni af
þessum körfum leyndust grænir
sprotar með rót. Af rælni gróður-
setti Jón þessa græðlinga í garði að
Stýrimannastíg 9 og áttu þeir eftir
að dafna vel. Auðvelt reyndist líka að
fjölga þessum víðiplöntum og var
það óspart gert, svo sem víða í gamla
Vesturbænum í Reykjavík, að því er
fram kemur í grein eftir Jóhann
Pálsson grasafræðing sem birtist í
Morgunblaðinu árið 2001.
Í Eystra-Bæjargili
Það var árið 1948 sem vestur-
bæjarvíðirinn í Skógum var gróður-
settur. Forsaga þess er sú að bænd-
ur í Ytri-Skógum gáfu stóran hluta
jarðarinnar til sýslunefnda Rangár-
valla- og Vestur-Skaftafellssýslu
fyrir byggingu héraðsskóla. Bænd-
urnir og fjölskyldur þeirra fengu þó
spildur til þess að reisa sér sumar-
hús eða rækta skóg.
Í austurbænum í Ytri-Skógum
byggðu hjónin Margrét Bárðar-
dóttir og Guðmundur Kjartansson,
bóndi og trésmiður. Lundurinn sem
þau héldu eftir er þar sem heitir
Eystra-Bæjargil; fallegur hvammur
ekki langt frá héraðsskólahúsinu og
Skógabæjunum tveimur.
Börn þeirra Skógahjóna voru
Guðbjörg, Katrín, Kjartan og Bárð-
ur og er sá síðastnefndi faðir Mar-
grétar sem fyrr er nefnd. Með eigin-
manni sínum Magnús V. Guðlaugs-
syni byggði hún árið 2010 nýtt og
fallegt sumarhús sem stendur beint
framan við vesturbæjarvíðinn góða,
sem þau eru eigendur að.
Okkar bestu stundir
Óx víðir af vísi, var eitt sinn rit-
að. Tré ársins er nú orðið 11,10
metra hátt, er sérlega krónumikið
og þekur í ummáli 220 fermetra.
„Víðirinn góði er vel að þessum
heiðri komin. Ég margar góðar
minningar tengdar þessu tré; man
eftir því litlu og lágvöxnu og hvað
okkur krökkunum fannst gaman í
gamla daga að príla í greinum þess.
Ég hef tekið fyrir allt slíkt nú þegar
barnabörnin koma í heimsókn, en
stórfjölskyldan öll sækir mikið í
Skóga þar sem við eigum okkar
bestu stundir,“ segir Margrét Bárð-
ardóttir að síðustu.
Víðirinn heldur laufinu lengi
Óx viður af vísi, var eitt sinn ritað. Tré ársins var
útnefnt um helgina, en það er í Skógum undir
Eyjafjöllum og mældist liðlega 11 metra hátt.
Vesturbæjarvíðir dafnar vel víða um landið.
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Gróandi Margrét Bárðardóttir og Magnús Guðlaugsson með plattann sem staðfestir að vesturbæjarvíðirinn sé tré
ársins. Tréð var gróðursett árið 1947 og hefur yfir sér ævintýrablæ, eins og Margrét lýsir hér í viðtalinu.
Skógar Vesturbæjarvíðirinn hér að baki sumarhúsinu. Tréð var á sunnu-
daginn mælt 11,10 metra hátt, það er krónumikið og þekur 220 fermetra.
Mikilvægt er að hefja nýja og kröft-
uga sókn í skógrækt á Íslandi, sagði
Jónatan Garðarsson, formaður Skóg-
ræktarfélags Íslands, í ræðu sem
hann flutti á aðalfundi félagsins um
helgina.
„Aukin skógrækt og endurheimt
eldri skóga ætti að vera eitt af
meginmarkmiðum okkar í nánustu
framtíð. Ógnin sem fylgir breyttri
stöðu í loftslagsmálum er mun alvar-
legri en hægt er að ímynda sér,“
sagði Jónatan, sem telur skógrækt
besta og áhrifaríkasta vopnið í bar-
áttunni gegn hlýnun andrúmslofts-
ins. Samt hafi opinberar fjárveitingar
til skógræktarmála ekki verið auknar
í samræmi við það sem vonir stóðu
til. Þvert á móti hafi fjárveitingar í
besta falli staðið í stað þó að allur
kostnaður hafi aukist. Fyrir hrun hafi
sex milljónir plantna verið gróður-
settar árlega en nú aðeins þrjár millj-
ónir.
„Fjárveitingarvaldið þarf að koma
inn af fullum þunga,“ sagði for-
maðurinn og lagði áherslu á að þetta
væri brýnt hagsmunamál allra.
„Þetta er nauðsynlegt í ljósi þess
hvert stefnir í loftslagsmálum heims-
ins og ekki síður vegna þeirra skuld-
bindinga sem við höfum undirgengist
með undirritun alþjóðlegra sáttmála.
Ef ekkert verður að gert munu þung
gjöld falla á íslenska þjóð á næstu ár-
um og áratugum.“
Efling skógræktarstarfsins í land-
inu snýst þó um meira en fjármuni.
Jónatan lagði í ræðu sinni áherslu á
mikilvægi samvinnu, t.d. Skógrækt-
arinnar, skógarbænda og áhugafólks.
Landgræðsla ríkisins yrði einnig að
koma að málum. „Þegar fram líða
stundir mun það fjármagn sem sett
er í aukna skógrækt og landgræðslu
skila sér margfalt til baka, hvort sem
er í afurðum sem skógarnir munu
skapa, bættu andrúmslofti eða
ánægjunni af því að sjá ávöxtinn af
starfi okkar, sem og þeirra sem á
undan okkur hafa gengið og komandi
kynslóða. “
Auknir fjármunir verði settir í skógræktarstarfið í landinu
Skilar sér í meiri afurðum,
ánægju og bættu andrúmslofti
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Skógrækt Framlagið skilar sér
margfalt, segir Jónatan Garðarsson.
Skógræktarfélag Íslands út-
nefndi Tré ársins fyrst árið 1989,
sem þá var birki í Vaglaskógi í
Fnjóskadal. Birkið í Fljótsdal á
Austurlandi komst svo á blað í
næstu útnefningu árið 1992.
Síðan hefur verið útnefnt
evrópulerki, gráösp, garðhlynur,
rússalerki, lindifura, hengibjörk,
reyniviður, fjallgullregn og beyki;
allt tré sem eiga sér merka sögu
og er landið allt undir í þessari
upptalningu, sem er hvergi tæm-
andi.
Lerkið og
lindarfuran
ÚTNEFNT FYRST 1989