Morgunblaðið - 13.09.2018, Blaðsíða 43

herrar Bandaríkjanna hafi á síðustu
árum gagnrýnt þessar ráðstafanir á
fundum með Orban. „Allt þetta tal
um lýðræði er kjaftæði,“ svaraði Or-
ban á einum fundanna, að því er
blaðið hefur eftir fyrrverandi sendi-
herra Bandaríkjanna í Búdapest.
Var frjálslyndur
Viktor Orban fæddist 31. maí 1963
og ólst upp í þorpum í miðhluta
landsins. Hann fór til Búdapest árið
1982 til að nema lögfræði og stjórn-
málafræði við Eotvos Lorand-
háskóla. Sex árum síðar tók hann
þátt í stofnun námsmannahreyfing-
arinnar Bandalags ungra lýðræðis-
sinna sem varð seinna að stjórn-
málaflokknum Fidesz. Hreyfingin
aðhylltist frjálslynda stefnu og tók
þátt í baráttunni gegn stjórn komm-
únista. Orban ávarpaði tugi þúsunda
manna á samkomu sem andófsmenn
skipulögðu í miðborg Búdapest
ásamt umbótasinnum í kommún-
istaflokknum í júní 1989. Orban var
eini ræðumaðurinn sem notaði tæki-
færið til að krefjast þess að herlið
Sovétríkjanna færi frá Ungverja-
landi því að hinir andófsmennirnir
óttuðust á þessum tíma að Míkhaíl
Gorbatsjov yrði steypt af stóli í
Kreml og harðlínumenn úr röðum
kommúnista kæmust aftur til valda í
Ungverjalandi. Ræðan vakti því
mikla athygli.
Orban fékk styrk frá Soros-
stofnuninni til að nema stjórn-
málafræði við Oxford-háskóla árið
1989. Ungverski verðbréfasalinn og
spákaupmaðurinn George Soros
kom stofnuninni á fót eftir að hafa
auðgast í Bandaríkjunum.
Eftir hrun kommúnismans var
Orban fyrst kjörinn á þing í kosn-
ingum árið 1990. Hann myndaði
samsteypustjórn eftir kosningar
átta árum síðar þegar Fidesz fékk
rúman fjórðung atkvæða og flest
þingsæti. Stjórnin var við völd í fjög-
ur ár en Fidesz beið nauman ósigur
fyrir Sósíalistaflokknum í tvennum
kosningum. Orban endurheimti síð-
an völdin í kosningum árið 2010 þeg-
ar Fidesz fékk 52,7% atkvæða og um
tvo þriðju þingsætanna. Flokkurinn
hélt yfirburðastöðu sinni á þinginu í
kosningum árið 2014 (44,8% fylgi) og
í apríl sl. (49,3%).
Orban var þá orðinn íhaldssamari
í stjórnmálunum og tortrygginn í
garð Bandaríkjamanna, m.a. vegna
þess að stjórn George W. Bush hafði
gagnrýnt hann fyrir að fordæma
ekki gyðingahatur í Ungverjalandi.
Orban gagnrýndi innrás rúss-
neska hersins í Georgíu árið 2008 en
kúvending varð í afstöðu hans til
Rússa eftir að hann átti fund með
Vladimír Pútín Rússlandsforseta ári
síðar. Þeir sættust og lögðu grunn-
inn að samstarfi þeirra næstu árin.
Landið háð Rússum?
Seinna samþykkti Orban tilboð
Pútíns um að kaupa tvo kjarnakljúfa
af Rússum með langtímaláni frá
rússneska ríkinu. Samkvæmt samn-
ingi ríkjanna eiga Rússar að reisa
kjarnorkuver fyrir Ungverja og sjá
því fyrir eldsneyti.
Áætlað var að kjarnorkuverið
kostaði jafnvirði tæpra 1.600 millj-
arða króna en talið er að kostnaður-
inn verði enn meiri. Sérfræðingar í
orkumálum telja mjög líklegt að
kjarnorkuverið verði aldrei arðbært
vegna þess að arðsemisáætlun
stjórnarinnar byggist á tölum frá
2008 þegar orkuverð var miklu
hærra en nú. Ungverjar greiða 4%
vexti af láninu, talvert hærri en af
lánum sem þeim bjóðast núna á al-
þjóðlegum markaði. Að sögn The
Wall Street Journal viðurkenna
ungverskir embættismenn að
stjórnin hafi ef til vill samið af sér.
Óttast er að landið verði háð rúss-
neskum stjórnvöldum í mörg ár
vegna skuldarinnar.
Stjórn Orbans hefur einnig komið
á nýju fyrirkomulagi á sölu jarðgass
frá Rússlandi. Það byggist á því að
fyrirtæki í eigu ungverskra og rúss-
neskra auðmanna fær gasið á lágu
verði og selur það síðan viðskipta-
vinum með miklum hagnaði. Stjórn-
in gerði fleiri samninga sem urðu til
þess að menn sem tengjast henni
stórauðguðust, þ. á m. tengdasonur
forsætisráðherrans.
The Wall Street Journal hefur eft-
ir ungverskum og bandarískum
heimildarmönnum að samstarfið við
Rússa felist m.a. í því að rússneskir
leyniþjónustumenn fái að starfa að
vild í Ungverjalandi. Þeir noti Búda-
pest sem bækistöð til að ná fram
markmiðum Rússa í Evrópu.
AFP
Verst gagnrýni Viktor Orban, forsætisráðherra Ungverjalands, flytur ræðu á fundi Evrópuþingsins. Hann and-
mælti tillögu um að refsa Ungverjalandi fyrir að ógna lýðræðisgildum ESB og sagði hana móðgun við Ungverja.
Sögð ógna lýðræðis-
gildum ESB
» Evrópuþingið samþykkti í
gær með 448 atkvæðum gegn
197 tillögu um að refsa stjórn
Viktors Orbans vegna „kerfis-
bundinnar“ atlögu hennar að
lýðræðisgildum stofnsáttmála
Evrópusambandsins.
» Ólíklegt er að samþykktin
verði til þess að Ungverjaland
verði svipt atkvæðisrétti innan
ESB því að öll hin aðildarríkin
þurfa að samþykkja refsing-
una. Pólverjar hafa sagt að þeir
ætli að hindra hana.
» Þetta er í fyrsta skipti sem
þingið hefur tekið skref í þessa
átt samkvæmt sjöundu grein
stofnsáttmála Evrópusam-
bandsins.
» Utanríkisráðherra Ungverja-
lands sagði að með samþykkt-
inni væru þingmennirnir að
hefna sín á landinu fyrir and-
stöðu við stefnu leiðtoga ESB í
innflytjendamálum.
FRÉTTIR 43Erlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 13. SEPTEMBER 2018
www.volkswagen.is HEKLA · Laugavegi 170-174 · Reykjavík · sími 590 5000 · hekla.is · umboðsmenn um land allt:
Höldur Akureyri · Bílasala Selfoss · Bílás Akranesi · HEKLA Reykjanesbæ
Við látum framtíðina rætast.
Komdu við hjá sérfræðingum
okkar að Laugavegi 174
og kynntu þér úrval Volkswagenatvinnubíla í einni fjölhæfustu
fjölskyldu landsins.
FJÖLHÆFASTA
FJÖLSKYLDA
LANDSINS?
Glæsilegur og vel út búinn pallbíll
með 3.0 lítra, 225 hestafla, V6
dísilvél, 550 Nm togi, læst afturdrif,
dráttarbeisli, heithúðun á palli,
stigbretti, vetrardekk og nú á
einstöku tilboðsverði.
Volkswagen Amarok
verð frá 7.890.000 kr.
Hannaður með þarfir iðnaðar-
manna að leiðarljósi og með
átta þrepa sjálfskiptingu fyrir
allar útgáfur. Fjöldi útfærslna
á hleðslurými, farþegarými og
aðstoðarkerfi.
Volkswagen Crafter
verð frá 5.610.000 kr.
Einn vinsælasti atvinnubíll
á Íslandi undanfarin ár.
Áreiðanlegur, öruggur og
fæst í tveimur lengdum,
fjórhjóladrifinn og í fjölda
útfærslna.
Volkswagen Caddy
verð frá2.590.000 kr.
Transporter hefur fylgt
kynslóðum af fólki sem hefur
þurft á traustum og áreiðan-
legum vinnuþjarki. Fulkomin
stöðugleikastýring, spólvörn og
sjö þrepa sjálfskipting.
Volkswagen Transporter
verð frá4.180.000 kr.