Morgunblaðið - 13.09.2018, Síða 64

64 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 13. SEPTEMBER 2018
VIÐTAL
Silja Björk Huldudóttir
silja@mbl.is
„Ronja hefur fylgt mér síðan ég var
pínulítil. Það er því frekar magnað
að fá að túlka hana fyrir öll þessi
börn sem eru að fara að koma á sýn-
ingar. Mér finnst það líka geggjað af
því að Ronja er
svo flottur kar-
akter sem mér
finnst að öll börn
eigi að fá að
kynnast,“ segir
Salka Sól Eyfeld
sem túlka mun
Ronju ræningja-
dóttur eftir Ast-
rid Lindgren í
leikstjórn Selmu
Björnsdóttur, en
sýningin verður frumsýnd á Stóra
sviði Þjóðleikhússins á laugardag.
Samkvæmt upplýsingum frá leik-
húsinu er nú þegar orðið uppselt á
hátt í 30 sýningar fyrir áramót.
„Ronja er á stundum skapvond og
stygg, en hún er samtímis með ótrú-
lega sterka réttlætiskennd. Hún
sýnir okkur að barnsleg einlægni
getur brætt hjörtu og slökkt æva-
gamla elda haturs. Ronja fæðist,
eins og önnur börn, ómenguð af deil-
um forfeðranna. Í stað þess að láta
kenna sér hverja hún á að hata setur
hún spurningarmerki við venjurnar.
Mér finnst þetta mjög fallegur og
mikilvægur boðskapur á þeim tím-
um sem við lifum í dag,“ segir Salka.
Þorir að standa með sjálfri sér
„Ég hef elskað Ronju frá unga
aldri og lesið bókina mörgum sinn-
um og séð myndina enn oftar,“ segir
Selma og bendir á að ekki sé hægt
annað en heillast af Ronju fyrir sjálf-
stæði hennar. „Hún býr í hættulegu
umhverfi á ófriðartímum þar sem
hún þarf að læra á lífið og hætturnar
með því að hoppa út í djúpu laugina,
eins og við þurfum öll að gera í lífinu.
Hún er óhrædd við að bjóða gömlum
gildum birginn og standa með sjálfri
sér og sinni sannfæringu. Ronja
ræningjadóttir og Bróðir minn ljóns-
hjarta eru þær bækur Lindgren sem
eru mér hvað kærastar og snerta
mig mest, þótt mér þyki líka mjög
vænt um Börnin í Ólátagarði, Emil í
Kattholti og Línu langsokk,“ segir
Selma og bendir á að sem þroska-
saga búi bókin um Ronju yfir mikil-
vægum boðskap.
„Fyrir mig sem leikstjóra er líka
magnað að fá að búa til þennan æv-
intýraheim,“ segir Selma og rifjar
upp að hennar fyrsta ósk þegar hún
hitti Finn Arnar Arnarson leik-
myndahönnuð hafi verið að fá
blómstrandi ljósbleikt kirsuberjatré
á sviðið. „Tréð gleður augað á hverj-
um degi þegar ég mæti til vinnu hér í
leikhúsinu. Kirsuberjatréð er bæði
mjög sænskt auk þess sem það skap-
ar litríkt mótvægi við þennan gráa
drungalega heim kletta og kastala
miðalda,“ segir Selma og viður-
kennir fúslega að áskorun felist í því
að skapa á sviðinu Helvítisgjána,
fljúgandi nornir og straumharða á.
„Við erum búin að leysa allt nema
vatnið, en ég hef fulla trú á að við
leysum það í dag,“ segir Selma þeg-
ar vika er til stefnu í frumsýningu. „Í
svona stórum sýningum eru alltaf
nokkrar senur sem eru vandleystar
og kalla á andvökunætur – en á end-
anum finnum við alltaf lausn sem
virkar. Það er gaman að finna gald-
urinn,“ segir Selma og bendir á að
öll meðöl og töfrar leikhússins séu
notuð til að takast á við áskoranir
verksins.
Persónur hafa skipt um kyn
Hvar leitið þið fanga í sjónrænni
útfærslu þess heims sem birtast
mun áhorfendum á sviðinu?
„Ég er með listrænt teymi að baki
mér í útfærslunni. Við sækjum inn-
blástur í söguna og myndir bók-
arinnar sem og kvikmyndina og
tímabilið sem sagan gerist á. En við
förum alveg okkar leiðir að hlut-
unum. Þannig fannst mér ekki mik-
ilvægt að Ronja væri dökkhærð eða
að Matthías yrði að líta eins út og í
bókinni,“ segir Selma og bendir á að
nokkrar persónur verksins skipti
einnig um kyn. Sem dæmi verður
Skalla-Pétur að Skalla-Pésu sem
Edda Björgvinsdóttir leikur.
„Mér finnst fínt að ögra við-
teknum gildum og gott að geta fjölg-
að kvenhlutverkum. Ég bar þessa
ákvörðun undir dramatúrg leikhúss-
ins og við vorum sammála um að það
breytti engu í framvindu sögunnar
að kynbreyta þessum hlutverkum,“
segir Selma og rifjar upp að hún hafi
líka fjölgað kvenhlutverkum með
sama hætti í söngleiknum Oliver
sem hún leikstýrði árið 2009.
Í öðrum hlutverkum má nefna að
Sigurður Þór Óskarsson leikur
Birki. „Hann er sprúðlandi talent,
hugmyndaríkur og hefur ótrúlegt
vald á líkamanum. Þau Salka eru
æðisleg saman,“ segir Selma. Örn
Árnason og Vigdís Hrefna Páls-
dóttir eru Matthías og Lovísa, Bald-
ur Trausti Hreinsson og Edda Arn-
ljótsdóttir eru Borki og Valdís. Einn
ræningjanna leikur Björn Ingi
Hilmarsson. Samkvæmt upplýs-
ingum frá Þjóðleikhúsinu hefur
hann leikið í öllum þremur upp-
færslum Ronju í atvinnuleikhúsi
hérlendis, en 1992 fór Sigrún Edda
Björnsdóttir með hlutverk Ronju og
2006 var Arnbjörg Hlíf Valsdóttir í
titilhlutverkinu.
Loksins boðið í veisluna
„Ég sá sýninguna með Sigrúnu
Eddu örugglega 14 sinnum,“ segir
Salka og rifjar upp að pabbi hennar,
Hjálmar Hjálmarsson leikari, hafi í
eitt skiptið rétt svo stoppað hana í
því að vaða upp á svið, þegar hún var
fjögurra ára gömul. „Þegar ræningj-
arnir sögðust ætla að halda veislu
stóð ég bara upp og ætlaði að vaða
upp á svið og taka þátt í veislunni.
Pabbi rétt náði að grípa í mig og
stoppa mig. Núna 26 árum seinna er
mér loksins boðið að vera með í
veislunni,“ segir Salka.
En hvers vegna varð Salka fyrir
valinu sem Ronja?
„Þegar ég fékk símtal frá Ara
[Matthíassyni þjóðleikhússtjóra]
vorum við Salka að vinna saman úti í
LA að setja upp Í hjarta Hróa hattar
þar sem hún var tónlistarstjóri og ég
að leikstýra. Það kom eiginlega aldr-
ei nein önnur til greina. Salka líkist
Ronju á svo margan hátt. Hún býr
yfir sömu sterku réttlætiskenndinni,
hún er óhrædd við að standa með
sjálfri sér og reynir ekki að fylgja
einhverri staðalmynd. Svo er hún al-
gjört náttúrubarn, hugrökk, með
yndislegan hlátur og einstaka rödd,“
segir Selma.
„Þegar Selma sagði mér að hún
væri að fara að leikstýra Ronju var
ég sjúklega spennt fyrir sýningunni.
Það leið hins vegar mánuður þar til
hún spurði mig hvort ég vildi taka
hlutverkið að mér. Ég þurfti ekki að
hugsa mig um tvisvar,“ segir Salka.
Þú ert þrælvön því að standa á
sviði sem söngkona og tókst þátt í Í
hjarta Hróa hattar. Þetta er samt
stærsta leikhlutverk þitt til þessa.
Hvernig leggst það í þig?
„Þetta er auðvitað skref út fyrir
þægindarammann. Síðustu fjögur ár
hef ég unnið sem söngkona og öðlast
mikið öryggi þar. Ég finn aldrei fyrir
sviðsskrekk þegar ég fer á svið til að
syngja, en viðurkenni að ég er með
smá fiðrildi í maganum út af þessu.
Þetta hefur hins vegar verið ótrú-
lega þroskandi ferli,“ segir Salka.
„Þótt Salka sé ekki leikkonu-
menntuð vissi ég að ég þyrfti ekki að
hafa neinar áhyggjur. Salka býr yfir
þeim eiginleikum sem Ronja þarf og
það er að það er allt satt sem hún
segir, það er alltaf einlægt, svo er
hún mjög skörp og fljót að tileinka
sér hluti. Síðast en ekki síst býr hún
yfir reynslu og sviðssjarma sem nýt-
ist á margan hátt,“ segir Selma.
Ósk sem rættist
„Þetta er búið að vera algjör
draumur og í raun súrrealískt að sjá
sjálfa sig á plakati framan á Þjóð-
leikhúsinu,“ segir Salka og rifjar
upp að hún hafi sem barn löngum
stundum dvalið í Þjóðleikhúsinu þar
sem faðir hennar var að vinna sem
leikari. „Ég sat uppi á svölum alla
sunnudaga og fylgdist með honum á
sviðinu. Ég man að ég sagði ein-
hvern tíma við mömmu að mig lang-
aði einhvern daginn til að leika ann-
að hvort Ronju eða Línu langsokk,“
segir Salka og tekur kímin fram að
hún þurfi að passa sig á því hvaða
óskir hún sendi út í kosmósið þar
sem margar óskir hennar hafi ræst.
Hvað hefur verið skemmtilegast í
þessu uppsetningarferli?
„Þetta hefur verið skemmtilegt
ferli frá fyrsta samlestri. En að sjá
allt smella saman núna er það
skemmtilegasta sem ég hef gert,“
segir Salka.
„Leikstjórnarferlið í heild er það
skemmtilegasta sem ég geri, allt frá
því að vinna með listrænum stjórn-
endum í því að búa til heiminn og
grúska í leikmynd, búningum, ljós-
um, hljóði og útsetningum hljóm-
sveitarinnar þar sem við erum að
leika okkur með að gera okkar eig-
in,“ segir Selma, en höfundur tón-
listarinnar og söngtexta er Sebast-
ian. „Sköpunarferli í heild sinni er
það sem ég þrífst á,“ segir Selma og
tekur fram að sér finnist líka alltaf
gaman að vinna með hæfileikaríkum
börnum, en samtals 14 börn túlka
rassálfa, grádverga og skógarnornir
sögunnar
„Þegar ég sá bíómyndina fyrst
voru rassálfarnir það krúttlegasta
sem ég hafði nokkurn tíma séð. Mig
langaði til að börnin í salnum upp-
lifðu þessa sömu tilfinningu,“ segir
Selma og bendir á að börn elski að
horfa á börn á sviði. „Mér finnst
mjög gaman og mikilvægt að vera
með börn í mínum sýningum þar
sem það á við. Það virkar hvetjandi
fyrir áhorfendur að sjá jafnaldra
sína á sviði og auðveldar þeim að
fara inn í ævintýrið með þeim. Ég
elska líka að sjá börn á sviði. Þau eru
stórkostleg. Þau eru svo flink, öguð
og dugleg,“ segir Selma. „Þau eru
líka fyrst til að læra textann sinn og
kunna einnig texta allra annarra og
hika ekki við að hrópa réttan texta ef
einhver ruglast,“ segir Salka.
Magnað að fá að túlka Ronju
 Þjóðleikhúsið frumsýnir Ronju á laugardag  Selma Björnsdóttir leikstjóri heillaðist ung af sjálf-
stæði Ronju  „Hún er óhrædd við að bjóða gömlum gildum birginn og standa með sjálfri sér“
Ljósmynd/Olga Helgadóttir
Selma
Björnsdóttir
Vinátta Sigurður Þór
Óskarsson og Salka Sól
Eyfeld í hlutverkum sín-
um sem Birkir og Ronja.
10%
afsláttur
af öllum
trúlofunar- og
giftingarhringapörum
Hátúni 6a | Sími 577 7740 | carat.is | acredo.is