Morgunblaðið - Sunnudagur - 30.09.2018, Blaðsíða 16

16 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 30.9. 2018
VIÐTAL
Jósep lék um tíma á mörgum böllum á viku og
ekki var óalgengt að fullt væri í öllum þremur
danshúsum bæjarins, Hótel Höfn, Sjálfstæð-
ishúsinu og Alþýðuhúsinu. Og það í miðri viku.
„Heldur betur, það runnu allir dagar saman.
Síldin spurði ekki hvort það væri laugardagur!
Fyrir kom að ræsirinn stóð skyndilega á gólf-
inu á miðju balli og galaði: Ræs! Þá hlupu allir
niður á plan.“
Svaf bara í messunni
Jósep byrjaði ungur að vinna, eins og tíðkaðist.
„Fyrstu vinnuna fékk ég níu ára, hjá þeim
fræga manni Skapta Stefánssyni á Nöf. Sagt
var að hann svæfi bara í messunni á sunnudög-
um. Ég var sex sumur hjá síldarverksmiðjunni
Rauðku, eitt sumar á Raufarhöfn og tvö sumur
hjá atvinnudeild háskólans. Endasentist að
sækja prufur af síld og hitti fyrir vikið alla
þessa frægu skipstjóra. Þá var ég eitt sumar
hjá Símanum og eitt í frystihúsi. Tvítugur fór
ég svo sjálfur á sjó á Þórshöfn. Þessi störf voru
besti skóli sem ég hef gengið í.“
Ferilskráin er orðin digur og enn bætist við.
„Núna í sumar var ég vitavörður í einn dag á
Malarrifi. Að vísu er löngu búið að loka vit-
anum en ég sat þarna yfir myndlistarsýningu.
Ég er mjög stoltur af því að geta bætt þessu
við ferilskrána, „vitavörður“. Hver veit nema
„læknirinn í eldhúsinu“ fái nú samkeppni frá
„vitaverðinum í eldhúsinu“?“
Hann hlær.
– Ertu liðtækur í eldhúsinu?
„Já, ég hef alltaf haft gaman af því að elda
mat og nú hef ég búið einn í sex ár, þannig að
ekki dugar að stóla á aðra í þeim efnum. Fyrst
reyndi á þetta þegar ég, 26 ára gamall, stóð
skyndilega uppi sem einstæður faðir í Kaup-
mannahöfn, með tveggja ára dreng. Veskú, ég
varð bara að fara að elda fyrir okkur. Móðir
mín, Margrét Björnsdóttir, kenndi mér aldrei
beint að elda en eflaust hef ég lært mikið af því
að fylgjast með henni heima á Siglufirði. Alla
vega segja börnin mín að ég sá ágætur kokk-
ur.“
Mest eldar hann fisk. „Ég fæ alltaf tíu til
fimmtán kíló á mánuði hjá sjómönnunum
hérna í Hólminum og borða mest fisk. Hann er
langhollastur. Lambakjötið er líka fínt og
endrum og sinnum fæ ég mér hrefnu.“
Fékk atvinnusjúkdóm
Jósep gerði meira en að elda í Kaupmanna-
höfn, þar sem hann nam læknisfræði. Hann lá í
skáldsögum, ljóðum og leikritum enda ríkt
listalíf í heimsborginni. „Og tónlistin, maður.
Þarna sá ég Miles Davis, Oscar Peterson,
Dizzy Gillespie og alla þessa karla. Dásam-
legur tími.“
Fyrstu árin bjó hann í Rauða hverfinu. „Við
yfirtókum íbúð, þar sem vændiskona hafði
praktiserað um hríð. Faðir hennar bjó líka í
húsinu og þegar ég spurði hvers vegna Lulu
hefði flutt tjáði hann mér að hún hefði fengið
„atvinnusjúkdóm“. Lekanda, hugsað ég. Nei,
það var ekki raunin. Hún varð ólétt.“
Jósep fannst hann aldrei óöruggur í Rauða
hverfinu. „Það var aldrei ráðist á mann eða
neitt slíkt. Þetta var auðvitað á hippaárunum,
einstök sæla. Friður, hass og frjálsar ástir og
pabbi borgar, eins og Þórarinn vinur minn
Tyrfingsson var vanur að segja. Við byrjuðum
saman í læknisfræðinni og vorum drykkju-
bræður í gamla daga.“
Báðir hafa þeir nú sett tappann í flöskuna.
„Ég hef verið edrú í 24 ár. Tók loksins á mín-
um málum og fór í meðferð. Það er mesta
gæfuspor sem ég hef stigið í þessu lífi. Sakna
áfengisins ekki neitt og þaðan af síður
lyfjanna. Ég var mest í pillum undir það síð-
asta og tókst að fela það vel fyrir fólki. Þannig
trúði ritarinn minn, sem vann náið með mér
alla daga, ekki að ég væri farinn í meðferð.
„Það hlýtur að vera einhver annar?““
Sú eina sem reif kjaft
Jósep er þrígiftur og börnin eru fimm. Elst er
Ída Margrét sem býr og starfar í Lundúnum.
„Hún fór upphaflega út sem persónulegur að-
stoðarmaður Sigurðar Einarssonar í Kaup-
þingi. Hún er bókasafns- og upplýsingafræð-
ingur að mennt og sá til að byrja með um bóka-
og listaverkakost bankans. Ég hef fyrir satt að
Sigurður hafi ráðið hana sem aðstoðarmann
sinn vegna þess að hún var sú eina í fyrirtæk-
inu sem þorði að rífa kjaft við hann. Ída vinnur
núna hjá JP Morgan og býr með breskum
manni.“
Björn Ingimar er kontrabassaleikari í
Kaupmannahöfn. „Hann er sá eini sem kallar
sig Blöndal,“ segir Jósep og ber nafnið listi-
lega vel fram á dönsku. „Já, já, nafnið hljómar
ágætlega á dönsku, svo muna margir Danir
eftir Erling Blöndal Bengtssyni. Björn á tvo
syni sem eru nánast uppkomnir.“
Hinn sonurinn, Smári, er gítarleikari.
„Hann byrjaði raunar sem trommari í svona
metalbandi en er líklega frægastur fyrir að
hafa spilað á gítar með Quarashi. Smári tarfur
kallaður. Síðar gerðist hann kjöltugítarleikari
og sat við Seljalandsfoss. Spilaði þar af sér
handlegginn en er aðeins byrjaður að spila aft-
ur. Smári er hérna í Hólminum núna.“
Guðbjörg María vinnur á leikskóla í Reykja-
vík. „Hún er einstæð móðir og tíu ára dóttir
hennar, Erla Vala, hefur verið sólargeislinn í
mínu lífi eftir að ég varð einn. Faðir hennar er
Dani, búsettur ytra, og fyrir vikið bauðst ég til
að taka að mér hlutverk pabbans. Stelpan er
mikið hjá mér og reynir að leggja afa sínum
lífsreglurnar. Hefur til dæmis reynt að fá mig
til að hætta að blóta með því að leggja á mig
blótskatt,“ segir Jósep og sækir þar til gerða
bæklinga. „Asskotinn kostar 4 krónur og fuck
you 25 krónur en það segi ég auðvitað aldrei.
Þetta fer með mér í kistuna,“ segir hann og
leggur bæklingana brosandi frá sér. „Guð-
björg er einstök mamma.“
Yngsta barn Jóseps, Sigurbjörg María, býr í
Hólminum. „Hún er gríðarlegt músíktalent,
goþari, eins og það er kallað og leikur á
kontrabassa, eins og Björn. Hún er í hljóm-
sveitinni 3 sem hefur gefið út plötu. Það er
sjóari sem spilar á gítar og semur og svo eru
þau með flottan kventrommuleikara. Þrælfínt
band. Sigurbjörg er líka orðin bóndi, ásamt
kunningja sínum, komin með sex kindur og tíu
landnámshænur. Svo ætla þau að fá sér geit-
ur.“
Fjölbreytt samfélag
Jósep líður vel í húsi sínu í Hólminum, þar sem
hann hefur búið frá árinu 1990. „Eftir að ég
hætti á spítalanum í fyrra er ekkert sem held-
ur í mig hér, þannig lagað. Nema húsið mitt,“
segir hann og horfir út á Breiðafjörðinn.
„Staðsetningin er frábær, ein sú besta í bæn-
um enda var ég ekki lengi að velja; mér bauðst
líka hús beint á móti spítalanum. Hér hefur
mér liðið vel og sé enga ástæðu til að fara.
Samfélagið er gott og fjölbreytilegt og mikið
músíklíf. Hér eru Pólverjar, fólk frá Eystra-
saltslöndunum og Rússar og allt hefur þetta
fólk fallið vel inn í hópinn. Konan sem kennir
mér á saxófón er til dæmis Rússi, Anastasia.“
– Bíddu nú við, saxófón? Þú ert sumsé ennþá
að læra á hljóðfæri?
„Já, mikil ósköp. Meðan ég var í námi í
Kaupmannahöfn hætti ég að mestu að spila,
nema þá helst í partíum, en eignaðist þar hins
vegar þetta prýðilega Hammondorgel hérna í
stofunni. Þegar ég flutti heim, 1984, tók mús-
íkin við sér aftur og á Patreksfirði, þar sem ég
var í sex ár, eignaðist ég mitt fyrsta píanó. Al-
gengt var að hljómsveitir kæmust ekki að
sunnan vegna veðurs og fyrir vikið bjuggum
við nokkrir til neyðarhljómsveit til að bjarga
böllunum. Það var þónokkuð að gera hjá okk-
ur. Hljómsveitarnöfn voru yfirleitt stutt og
laggóð á þessum tíma, þannig að við kölluðum
okkur að sjálfsögðu Dans- og skemmti-
hljómsveit Vestur-Barðastrandarsýslu og ná-
grennis.“
Hann brosir.
Kann varla nótur
Þegar Jósep kom í Hólminn, 1990, fór að örla á
löngun til að fást við klassíska tónlist. „Vanda-
málið er að ég kann varla nótur; læri öll tón-
verk utan að. Upp úr aldamótum vildi Hólm-
geir Þórsteinsson píanókennari hins vegar
endilega að ég tæki próf og skellti mér beint í
sjötta stig. Prófdómari var enginn annar er Ja-
cek Tosik-Warszawiak, píanóleikari á heims-
mælikvarða í Borgarnesi. Og heldurðu að hel-
vítis maðurinn hafi ekki gefið mér 9 með þeim
orðum að mér þætti greinilega vænt um hljóð-
færið. Að hugsa sér. Þaðan lá leiðin beint í
lokapróf árið 2006, þar sem Nína Margrét
Grímsdóttir var prófdómari. Þannig að ég er
útlærður píanisti.“
Jósep er duglegur að æfa ný og ný tónverk
og hefur staðið fyrir mörgum tónleikum í
Hólminum. Oft spilar hann djass í félagi við
Jón Svan víbrafónleikara og fleiri. „Einu sinni
fengum við sjálfan Guðmund Steingrímsson,
Papa Jazz, til liðs við okkur og hann hafði gam-
an af. Ótrúlegur maður, Guðmundur.“
Svo er það rokkhljómsveitin Stormar sem
stofnuð var á Siglufirði 1963 og starfar enn eft-
ir að hafa verið endurvakin í tengslum við há-
tíðina Síldarævintýrið á Siglufirði 1990.
„Stormar eru alvöru stuðhljómsveit sem kann
að halda fólki í húsinu. Við hittumst alltaf ann-
að slagið.“
Fór í læknisfræði
Þrátt fyrir brennandi áhuga átti það hvorki
fyrir Jósep að liggja að vinna í sjávarútvegi né
við tónlist. Hann varð læknir. Stundaði nám
við læknadeild HÍ og Hafnarháskóla og lauk
embættisprófi um áramótin 1976/77. Fór síðan
í sérnám og starfaði í almennum skurðlækn-
ingum í Svíþjóð frá 1977 til 1984, en greip í
heimilislækningar, geðlækningar og með-
Jósep innan um bækur og plötur í stofunni heima í Stykkishólmi. Hann er ástríðufullur safnari.
Morgunblaðið/OPO
Jósep ungur að árum með
gítarinn á lofti á Siglufirði.
Hann lék á ófáum dans-
leikjunum.