Morgunblaðið - 13.10.2018, Blaðsíða 16

16 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 13. OKTÓBER 2018
Sími 555 2992 og 698 7999
Hátt hlutfall Omega 3 fitusýra
Gott fyrir:
• Maga- og þarmastarfsemi
• Hjarta og æðar
• Ónæmiskerfið
• Kolesterol
• Liðina
Læknar mæla með selaolíunni
Selaolían fæst í: Apótekum, Þín verslun Seljabraut, heilsuhúsum, Fjarðarkaupum, Fiskbúðinni Trönuhrauni, Hafrúnu og Melabúð
Óblönduð
– meiri virkni Selaolía
Ég heyrði fyrst um Selaolíuna í gegnum kunningja minn en
konan hans hafði lengi glímt við það sama og ég, - stirðleika
í öllum liðum og tilheyrandi verki. Reynsla hennar var það góð
að ég ákvað að prufa. Fyrstu tvo mánuðina fann ég litlar
breytingar, en eftir þrjá mánuði var ég farin að geta gengið
niður stiga á vinnustað mínum sem ég hafði ekki getað
áður. Ein góð „aukaverkun“ fylgdi í kjölfarið, ég var
með frekar þurra húð um allan líkamann, en eftir
að ég fór að nota Selaolíuna hvarf sá þurrkur og
húð mín varð silkimjúk. Ég hef nú notað
Selaolíuna í eitt og hálft ár og þakka henni
bætta líðan og heilsu.
Guðfinna Sigurgeirsdóttir.
„Eftir þrjá mánuði var ég farin að geta gengið niður stiga
á vinnustað mínum sem ég hafði ekki getað áður.“
FRÉTTASKÝRING
Guðmundur Magnússon
gudmundur@mbl.is
Meðal þess sem kom í ljós við forn-
leifauppgröftinn á bílastæði Lands-
símans 2016 til 2017 voru 32 grafir
frá árunum 1505 til 1750, þar af 22
sem voru lítt raskaðar. Ennfremur
fundust gripir sem benda til sam-
félags frá heiðnum tíma, þ.e. frá um
870 til 1000.
Þetta kemur fram í bráðabirgða-
niðurstöðum sem Vala Garðarsdóttir
fornleifafræðingur skilaði til Minja-
stofnunar við lok vettvangsrann-
sóknar á Landssímareitnum í nóvem-
ber 2017. Morgunblaðið fékk aðgang
að þessum gögnum á grundvelli upp-
lýsingalaga. Sjálf hefur Vala ekki
viljað veita blaðinu upplýsingar und-
anfarna mánuði og bannað mynda-
tökur af minjunum sem nú eru varð-
veittar í Þjóðminjasafninu.
Lokaskýrsla um rannsóknina, sem
Vala boðaði að bærist í júní 2018, er
enn ekki komin. Minjastofnun segir
að töfin sé vegna þess að beðið hafi
verið eftir niðurstöðum greiningar-
vinnu.
Icelandair hotels ætla að starf-
rækja hótel í gamla Landssímahús-
inu og reisa nýja viðbyggingu við
húsið á hinu gamla bílastæði Lands-
símans á gatnamótum Thorvalds-
ensstrætis og Kirkjustrætis. Undir
bílastæðinu var hluti hins forna Vík-
urkirkjugarðs. Hafa fjölmargir mót-
mælt þessum framkvæmdum, þar á
meðal Vigdís Finnbogadóttir, fyrr-
verandi forseti Íslands, sem kvaðst í
samtali við Morgunblaðið á dögunum
hafna „hóteli á helgum reit“.
Kirkjugarður undir bílastæði
Svæðið sem rannsóknin á Lands-
símareitnum náði yfir var nær 2.000
fermetrar að flatarmáli. Í gögnunum
er því skipt upp í þrjá meginhluta.
Svæði A og B, samtals 900 fermetrar,
eru hið gamla bílastæði Landssímans
þar sem Icelandair hotels ætla að
reisa viðbyggingu við væntanlegt
hótel sitt í gamla Landssímahúsinu
við Thorvaldsensstræti. Ljósmyndin
og skýringarteikningin sem fylgir
þessari grein eru af þessu svæði.
Svæði C er sundið og portið á milli
Aðalstrætis 7 og Vallarstrætis 2,
samtals 700 fermetrar. Loks er svæði
D sem er gamli kvennaskólinn og
Nasa-salurinn við Thorvaldsens-
stræti. Það er um 200 fermetrar.
Svæði A er um 400 fermetrar að
stærð. Það liggur næst núverandi
Víkurgarði (Fógetagarði) þar sem
meginhluti gamla kirkjugarðsins er.
Segir í skýrslunni að þarna hafi verið
mannvist allt frá fyrstu tíð til nútíma.
Við rannsóknina kom í ljós, eins og
raunar var vitað áður, að hinn gamli
Víkurkirkjugarður náði inn á þetta
svæði. Mannvistarlög, jarðneskar
minjar og mannvirki voru þó veru-
lega röskuð vegna seinni tíma fram-
kvæmda. Uppmældar grafir voru 32
og bendir aldursgreining til áranna
1505 til 1750. Af þessum gröfum voru
22 lítt raskaðar. Fram kemur að erf-
itt er að segja til um heildarfjölda
þeirra einstaklinga sem eru í þessum
hluta kirkjugarðsins vegna brota-
kenndra minja og rasks. Lausabein
voru yfir 700 talsins. Þeir einstak-
lingar sem hægt var að greina voru
35 og skiptust þeir þannig að ung-
börn (0 til 1 árs) voru 35%, börn (til
10 ára aldurs) 5%, börn 10-18 ára
20%, fullvaxta (18-40 ára) 30% og fólk
á aldrinum 40 til 70 ára um 10%. Þeg-
ar skýrslunni var skilað var enn unn-
ið að heilsufars- og sjúkdómagrein-
ingu.
„Samfélag frá heiðnum tíma“
Á svæði A og einnig á svæði B (sem
er um 500 fermetrar) komu í ljós
mannvirki með landnámsgjóskunni
sem aldursgreind er til um 870. Þessi
mannvirki voru verulega röskuð sök-
um grafarskurða og annarra mann-
virkja frá seinni tíð. „Gripir á svæð-
inu benda til samfélags frá heiðnum
tíma, þ.e. frá 870-1000. Eðli og hlut-
verk þessa mannvirkis/mannvirkja
er óþekkt,“ segir í skýrslunni. Vænt-
anlega verður sett fram tilgáta um
þessi mannvirki í lokaskýrslunni.
Við uppgröftinn á svæði B kom í
ljós tún og/eða bæjargarður frá land-
námsöld. „Þessi garður, líkt og aðrar
minjar á svæðinu, er rofinn víða en
ljóst þykir að um garðlag er að ræða.
Liggur hann í austur/vestur að Thor-
valdsensstræti, en tekur sveig til
norðurs, en þar sem grunnur íveru-
húss apótekarans var reistur á horn-
inu við Kirkjustræti árið 1832 er
ómögulegt að segja hve austar- eða
norðarlega hann náði,“ segir í skýrsl-
unni.
Fram kemur að minjar frá 1700 til
1900 voru á svæði B en verulega
raskaðar.
Á svæði C við Vallarstræti komu í
ljós minjar frá fyrstu öldum byggðar.
Þar hafi verið verk- og vinnslusvæði
á 9. eða 10. öld. Gripir benda til járn-
vinnslu og útgerðar. Bátasaumur
fannst á svæðinu ásamt sleggjum,
brýnum og hefðbundnum járnnögl-
um, kvarnsteinsbrot, hverfisteins-
brot, tinnur og fleira. Hleðsla frá
tíma Innréttinganna var vestast á
svæðinu.
Á svæði D, innanhúss í Nasa, komu
í ljós þétt mannvistarlög frá því eftir
1550. Eru þau túlkuð sem rusllög.
Undir burðarvegg gamla kvenna-
skólans voru tvöfaldar garðhleðslur
með grágrýtissteinum í grunninum.
Hleðslan hefur líklega þjónað sem
flóða- og varnargarðar. Lega og
formgerð benda til þess að um mann-
virki frá því fyrir 1200 sé að ræða.
Uppgröfturinn stóð frá 1. febrúar
2016 til 1. september 2017. Við hann
unnu samkvæmt skýrslunni samtals
17 manns, 12 fornleifafræðingar,
tveir aðrir sérfræðingar og tveir aðr-
ir. Mannmánuðir voru 141 alls. Vala
Garðarsdóttir kvartar yfir því í
skýrslunni að allmargir hafi haft
„óeðlileg afskipti“ af uppgreftrinum
og þau afskipti hafi haft neikvæð
áhrif á starfsfólk og rannsóknar-
framvindu.
Kristnar grafir og heiðnar minjar
 Fornleifarannsóknin á Landssímareitnum í miðborginni sýnir mannvist frá upphafi byggðar á Íslandi
 Vala Garðarsdóttir fornleifafræðingur kvartar yfir „óeðlilegum afskiptum“ af uppgreftrinum
Morgunblaðið/Kristinn
Umhverfi Búið er að fjarlægja viðbyggingu Landssímahússins. Þarna á ný stór bygging að rísa. Hefur í því sambandi verið talað um „hótel á helgum reit.“
Kirkjustræti T
h
o
rv
a
ld
s
s
e
n
s
tr
æ
ti
Landssímahús viðbygging
(rifin í maí-júní 2018)
Úr gögnum Minjastofnunar frá VG fornleifarannsóknum ehf.
Uppgraftarsvæði
Grafir
Rask frá 20. öld
Lagnir og rör
Fornleifarannsókn á bílastæði Landssímans
Uppgraftarsvæði 2016-2017, grafir, rask og framkvæmdir á 20. öld
Ví
ku
rg
ar
ðu
r
(F
óg
et
ag
ar
ðu
r) Landssímahús