Morgunblaðið - 01.11.2018, Blaðsíða 72

VIÐTAL
Árni Matthíasson
arnim@mbl.is
Á miðvikudaginn hlaut Auður Ava
Ólafsdóttir bókmenntaverðlaun
Norðurlandaráðs fyrir skáldsöguna
Ör, sem kom út á síðasta ári. Í
næstu viku kemur svo út ný bók
hennar, Ungfrú Ísland.
Ungfrú Ísland segir frá Heklu
Gottskálksdóttur, sem dýralæknir
tók á móti í Dölunum 1942, en árið
1963 kemur hún með sérleyfis-
rútunni til Reykjavíkur til þess að
verða rithöfundur. Við Auður Ava
byrjum spjall um bókina væntan-
legu með því að ræða um kápu
bókarinnar, sem hefur svip frá káp-
unni á Dagleið á fjöllum eftir Hall-
dór Laxness, vísun í kápu Gísla B.
Björnssonar, sem er búinn að
leggja blessun sína yfir þessa nýju
útgáfu. „Hekla er að fá sína Helga-
fellskápu fimmtíu árum eftir að
hún hefði átt að fá hana,“ segir
Auður og kímir.
– Eins góð og mér þótti Ör, þá
finnst mér þessi bók mun betri,
betur skrifuð og hugsunin mótaðri.
„Maður er alltaf að reyna að
þroskast sem höfundur og það
felur í sér að gera tilraunir með
formið, hrynjandina og tímann sem
er innbyggður í verkið. Um leið er
sagan alltaf í fyrirrúmi hjá mér.
Þó að enginn hafi beðið mig að
skrifa neina af mínum bókum eða
sé að bíða eftir þeim, þá finnst
mér ég alltaf eiga erindi. Jafnvel
þótt sagan nái aðeins til eins les-
anda. Þannig að mér fannst ég
þurfa að segja þessa sögu sem
fjallar um sköpunarþrána og um
fegurðarþrána og staðsetja hana
árið 1963. Hugmyndin hefur mall-
að lengi inni í mér, líklega alveg
frá því ég var að rannsaka þetta
tímabil sem listfræðingur. Núna er
ég fyrrverandi listfræðingur,“
segir Auður eftir smá hik, en hún
hætti að vinna að öðru en rit-
störfum í sumarbyrjun.
Kvenleg sektarkennd og
ábyrgðartilfinning
– Nú ertu orðin rithöfundur.
„Kannski.“
– Nú ertu ekki lengur einhver
sem skrifar í frítíma.
„Hvernig klæðir maður sig þá?
Það er ein af spurningunum. Á
maður að vera í náttfötum í
vinnunni?“
– Svo verður þú að finna þér út-
lit við hæfi rithöfundar, finna þér
look.
„Ég held það sé orðið of seint að
fá sér look, ég er bara náttúru-
legur töffari.“
– Var það erfið ákvörðun að
hætta að vinna aðra vinnu?
„Mig var búið að langa þetta
lengi og hætti í áföngum, en ég
var eina fyrirvinnan á heimilinu og
er praktískt þenkjandi í bland við
þessa kvenlegu sektarkennd og
ábyrgðartilfinningu. Svo núna
þegar ég er orðin bara rithöfundur
hugsa ég: af hverju gerði ég þetta
ekki fyrr? Ég gat sinnt skriftunum
svo slitrótt og mig langaði að
þroskast sem rithöfundur. Ég veit
reyndar ekki hvort maður verði
betri höfundur af því, mér finnst
oft frumleiki listamanna felast í
göllunum. Þannig að fullkomleiki er
ekki eftirsóknarverður, fyrir utan
að vera ekki mögulegur. Við skul-
um segja að ég haldi áfram að
rækta mína persónulegu galla.“
Árið sem Surtsey gaus. Og
Kennedy dó
– Hekla, söguhetjan þín tekur
hins vegar ung ákvörðun um að
hún ætlar að skrifa og tekur það
fram yfir allt annað. Viðmótið sem
mætir henni sýnir að tími skáld-
konunnar er ekki enn runninn upp
á Íslandi.
„Mér finnst þessi tími sem ég
valdi, árið 1963, að mörgu leyti
spennandi. Íslendingar eru á þess-
um tíma um 177 þúsund þannig að
þetta er dvergvaxið samfélag á
skala heimsins. Þetta er árið sem
Surtseyjargosið hófst og viku eftir
að gosið hófst var Kennedy myrt-
ur suður í Dallas.
Þetta er líka árið sem Marteinn
 Ný skáldsaga Auðar Övu Ólafsdótt-
ur kemur út á næstu dögum  Segir
frá ungri konu sem vill verða rithöf-
undur í kvenfjandsamlegu karlaveldi
Frumleiki
höfunda felst
í göllunum
72 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 1. NÓVEMBER 2018
Eitraða barnið er upphafs-bókin í þríleik Guð-mundar S. Brynjólfs-sonar, rithöfundar og
leikskálds, og hans fyrsta saka-
málasaga. Guðmundur hefur áður
sent frá sér tvær skáldsögur, eina
unglingabók, eina barnabók og kom-
ið að sjö leikritum ýmist sem eini
höfundur verks, meðhöfundur eða
höfundur leiktexta. Nýjasta leikverk
Guðmundar er Svartlyng sem sýnt
er í Tjarnarbíói um þessar mundir.
Eitraða barnið gerist á Eyrar-
bakka og næsta nágrenni um alda-
mótin 1900. Hún fjallar um svívirði-
lega glæpi sem framdir eru gegn
þeim sem minna mega sín, spillingu
og breyskleika. Aðalpersóna sög-
unnar er Eyjólfur Jónsson, drykk-
felldur laganemi sem nýlokið hefur
lögmannsprófi í Kaupmannahöfn
eftir rúmlega áratugar nám. Sýslu-
mannsembættið á
Eyrarbakka losn-
ar óvænt. Faðir
Eyjólfs og
tengdafaðir hans
sjá til þess að
Eyjólfur fái emb-
ættið. Faðir Eyj-
ólfs sækir son
sinn til Kaup-
mannahafnar og sendir heim þar
sem eiginkona hans, Anna Bjarna-
dóttir, tekur á móti honum. Anna er
sterk og ákveðin persóna sem held-
ur Eyjólfi á floti. Eyjólfur sem er
nokkuð góðum gáfum gæddur er
viðkvæmur og veikur á svellinu
gagnvart áfengi. Það er Anna sem
stýrir bak við tjöldin rannsókn á
sakamáli sem Eyjólfur fær í fangið
nýtekinn við embætti sýslumanns.
Í Eitraða barninu fléttar Guð-
mundur skemmtilega saman raun-
verulegum persónum og skálduðum
auk þess sem lýsingar á staðháttum
eru nákvæmar þrátt fyrir að Guð-
mundur bæti við einum og einum bæ
þar sem atburðir eru látnir gerast.
Með þessari samsetningu og orð-
notkun eins og faktor, skraddari,
aur og kontor, verður sagan trúverð-
ug líkt og atburðirnir sem skrifað er
um hafi átt sér stað.
Persónusköpun í bókinni er trú-
verðug. Breyskleikar Eyjólfs sem
Mátturinn og
valdið á síðustu öld
Skáldsaga
Eitraða barnið bbbbn
Eftir Guðmund S. Brynjólfsson.
Bókaútgáfan Sæmundur, 2018.
198 blaðsíður.
GUÐRÚN
ERLINGSDÓTTIR
BÆKUR