Náttúrufræðingurinn - 2018, Blaðsíða 26

Náttúrufræðingurinn
26
1. Andrew, N.L., Y. Agatsuma, E. Ballesteros, A.G. Bazhin, E.P. Creaser, D.K.A. et al.
2002. Status and management of world sea urchin fisheries. Oceanography and
Marine Biology, An Annual Review 40. 343–425.
2. Yokota, Y. 2002. Fishery and consumption of the sea urchin in Japan. Bls.
129–139 í: The sea urchin: From basic biology to aquaculture (ritstj. Yokota, Y,
Matranga, V. & Smolenicka, Z.). A.A. Balkema, Lisse.
3. Lawrence, J.M. 2007. Edible sea urchins: Use and life-history strategies. Bls. 1–9
í: Edible sea urchins: Biology and ecology (ritstj. Lawrence, J.M.). Elsevier Sci-
ence B.V., Amsterdam.
4. Sartori, D., Pelegrin, S., Maccia, S. & Gaion, A. 2016. Can echinoculture be a
feasible and effective activity? Analysis of fast reliable breeding conditions to
promote gonadal growth and sexual maturation in Paracentrotus lividus. Aqu-
aculture 451. 39–46.
5. Sun, J. & Chiang, F. 2015. Use and exploitation of sea urchins. Bls. 25–44 (2.
kafli) í: Echinoderm Aquaculture (ritstj. Brown, N. & Eddy, S.). 1. útgáfa. John
Wiley & Sons, Hoboken.
6. Williams, H. 2002. Sea urchin fisheries of the world: A review of their status,
management strategies and biology of the principal species. Department of
Primary Industries, Water and Environment, Hobar. 26 bls.
7. Kroh, A. & Mooi, R. 2018. World Echinoidea. Gagnabanki. http://www.mar-
inespecies.org/echinoidea (skoðað 13. maí 2018).
8. Smith, A.B. & Kroh, A. (ritstj.) 2011. The Echinoid Directory. http://www.nhm.
ac.uk/research-curation/projects/echinoid-directory (skoðað 13. mai 2018).
9. Ullrich-Lüter, E.M., Dupont, S., Arboleda, E., Hausen, H. & Arnone, M.I. 2011.
Unique system of photoreceptors in sea urchin tube feet. Proceedings of the
National Academy of Sciences 108(20). 8367–8372.
10. Lesser, M.P., Carleton, K.L., Bottger, S.A., Barry, T.M. & Walker, C.W. 2011. Sea
urchin tube feet are photosensory organs that express a rhabdomeric-like opsin
and PAX6. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences 278(1723).
9. mynd. Skollakoppur á beit í þaraskógi í Eyjafirði. Þar sem beitin er áköfust breytist grósku-
mikill þaraskógur í berangur. – Green sea urchin grazing at the outer edge of the kelp forest
in Eyjafjörður. Ljósm./Photo: Karl Gunnarsson.
LOKAORÐ
Veiðar á skollakoppi eru stundaðar í
Norðaustur-Kyrrahafi og norðanverðu
Atlantshafi, meðal annars við Ísland.
Hér er um þessar mundir nær ein-
vörðungu veitt á litlu, þekktu veiðisvæði
í sunnanverðum Breiðafirði, sem líklega
ber ekki meiri veiði en nú þegar er stun-
duð þar. Vegna takmarkaðs hreyfanleika,
breytilegrar nýliðunar og blettóttrar
dreifingar er skollakoppur viðkvæmur
fyrir ofveiði. Víða í heiminum hafa
ígulker verið ofveidd og margir stof-
nar þeirra eru í hættu. Nýtingarmögu-
leikar skollakopps hafa verið kannaðir
á örfáum svæðum hér við land40,41,61
(Guðrún G. Þórarinsdóttir, óbirt gögn).
Auknar rannsóknir á stofnstærð,
nýliðun, vexti og stærð skollakopps
við kynþroska ásamt upplýsingum um
veiðihæfni ígulkeraplóga eru nauðsyn-
legar forsendur fyrir skynsamlegri og
sjálfbærri nýtingu skollakopps hér við
land. Ennfremur er nauðsynlegt að efla
vistfræðilegar rannsóknir á ígulkerum
við Íslandsstrendur, sérstaklega í ljósi
mikilvægis þeirra fyrir lífverusamfélög
á grunnsævi.
SUMMARY
The green sea urchin
(StrongylocentrotuS droebachienSeS)
off the coast of Iceland;
biology and harvesting
Sea urchins have been harvested
for human consumption for more than
a millennium, but the fisheries have
been badly managed in recent years and
poorly documented, resulting in over-
fishing in many areas. In response to
increasing market demand and decreas-
ing supply of sea urchin due to depletion
of traditional resources, the exploita-
tion of sea urchin has recently spread
to the North-Atlantic, where green sea
urchin is the main species caught. The
fishery developed on the east coast of
the U.S.A. and Canada during the 1990s
and has expanded since then. In Iceland
the dredge fishery for green sea urchin
started in 1993 and reached a maximum
in 1994. It stopped in 1997 and started
again in 2004 with small catches in the
beginning. Since 2007 landings have
been 130–340 tonnes yearly.
Like for many previously non-ex-
ploited resources for which markets
emerge suddenly, there is sparse in-
formation on population structure or
biology of green sea urchin in Icelan-
dic waters. The size of the population,
growth pattern, size at sexual maturity,
recruitment and rate at which popula-
tions are being exploited are all neces-
sary information, needed for rational
management of the stocks.
ÞAKKIR
HEIMILDIR
Við þökkum Svanhildi Egilsdóttur fyrir myndatökur af ígulkerum og frágangi
mynda. Starfsmönnum Þórishólma ehf. í Stykkishólmi þökkum við fyrir sam-
starf og margháttaða aðstoð. Einnig þökkum við Ingibjörgu G. Jónsdóttur
fyrir að lesa yfir handrit greinarinnar og koma með góðar ábendingar.