Fréttablaðið - 13.03.2019, Blaðsíða 18

91
milljarður króna er fyrir-
huguð fjárfesting á Kefla-
víkurflugvelli til loka árs
2022.
Evrópskum flugvöllum í einkaeigu hefur fjölgað hratt á undanförnum árum og fara nú yfir 75 prósent af f lugferðum i n n a n Ev r ó pu s a m -
bandsins til eða frá einkareknum
flugvöllum. Ríflega helmingur allra
f lugvalla í álfunni er að hluta eða
öllu leyti í eigu annarra en stjórn-
valda en til samanburðar var hlut-
fallið aðeins 22 prósent árið 2010.
Valdimar Ármann, forstjóri
GAMMA Capital Management,
segir að erfiður rekstur f lugfélaga
í heiminum, þar á meðal íslensku
flugfélaganna, sýni enn og aftur að
f lugrekstur sé í eðli sínu áhættu-
samur. Það sama hljóti að eiga við
um rekstur Flugstöðvar Leifs Eiríks-
sonar í Keflavík. Stjórnvöld verði að
huga að rekstrarfyrirkomulagi flug-
stöðvarinnar og íhuga það alvarlega
að draga sig út úr þeim áhættu-
rekstri, allavega að hluta.
Ásgeir Jónsson, dósent í hagfræði
við Háskóla Íslands, segir það skjóta
skökku við að á meðan lífeyrissjóðir
landsins séu úttroðnir af langtíma-
fjármagni og vanti fjárfestingar-
kosti sé ríkið með gríðarlegt fjár-
magn bundið í Leifsstöð.
„Víða erlendis hafa stjórnvöld
reynt að losa um það fjármagn
sem er bundið í f lugvöllum,“ nefnir
Ásgeir.
Fjárfestar, innlendir sem erlendir,
hafa á síðustu árum rætt við stjórn-
völd um hugsanlega aðkomu að
uppbyggingu Keflavíkurflugvallar
en ríkisfyrirtækið Isavia, sem rekur
f lugvöllinn, áformar að fjárfesta
fyrir liðlega 91 milljarð króna á
næstu þremur árum til stækkunar
á vellinum. Þrátt fyrir jákvæð við-
brögð af hálfu ráðamanna hafa þær
þreifingar, sem hafa einkum verið á
óformlegum nótum, enn sem komið
er ekki borið árangur.
„Viðbrögðin úr stjórnkerfinu
hafa almennt séð verið jákvæð en
gangurinn verið hægari en Inn-
viðir hefðu kosið, meðal annars
vegna tíðra ríkisstjórnarskipta,“
segir Ómar Örn Tryggvason, fram-
kvæmdastjóri Innviða fjárfestinga,
framtakssjóðs sem hefur það hlut-
verk að fjárfesta í ýmsum innviðum
hér á landi.
Forsvarsmenn sjóðsins, sem er
að mestu í eigu lífeyrissjóða, hafa
fundað með nokkrum ráðherrum
á undanförnum árum og lýst yfir
áhuga á að koma að rekstri f lug-
stöðvarinnar. Fulltrúar ástralska
f járfestingasjóðsins Macquarie
Group, sem á meðal annars ríf-
lega þriðjungshlut í f lugvellinum
í Brussel og átti áður 27 prósenta
hlut í Kastrup-flugvellinum í Kaup-
mannahöfn, hafa einnig, ásamt
starfsmönnum Kviku banka, átt
fundi með embættismönnum í
fjármálaráðuneytinu og kynnt fyrir
þeim starfsemi sína og fjárfestingar.
Vaxandi áhugi fjárfesta
Eins og fram hefur komið í Markað-
inum hefur áhugi fjárfesta á því að
koma að rekstri og fjármögnun
Flugstöðvar Leifs Eiríkssonar auk-
ist umtalsvert síðustu ár. „Menn
fylgjast með þessu nú þegar og við
heyrum af áhuga flugvallafjárfesta
á að koma og tala við okkur,“ sagði
til að mynda Björn Óli Hauksson,
forstjóri Isavia, í samtali við Mark-
aðinn sumarið 2017.
Skömmu áður hafði þáverandi
meirihluti fjárlaganefndar Alþingis
lýst því yfir að tímabært væri að
opna umræðu um að ríkið „leiti
leiða til að umbreyta því fjármagni
sem bundið er í mannvirkjum í
f lugstöðinni í Keflavík og noti það
til átaks í endurbótum samgöngu-
mannvirkja“.
Fleiri ráðamenn hafa tekið í sama
streng, þar á meðal Þórdís Kolbrún
Reykfjörð Gylfadóttir, ráðherra
Evrópskum völlum í einkaeigu fjölgað hratt
Yfir helmingur evrópskra flugvalla er að hluta eða öllu leyti í eigu annarra en stjórnvalda. Forstjóri GAMMA segir erfiðan rekstur íslensku flugfélaganna
sýna að flugrekstur sé í eðli sínu áhættusamur. Aðalhagfræðingur Kviku segir að það geti verið skynsamlegt að fleiri en ríkið komi að fjármögnun innviða.
Miklar fjárfestingar eru fyrirhugaðar til stækkunar Flugstöðvar Leifs Eiríkssonar á næstu árum. 9,8 milljónir farþega fóru um Keflavíkurflugvöll í fyrra og er gert ráð fyrir tæplega níu prósenta
Hröð þróun í átt að meiri einkavæðingu
Samkvæmt samantekt ACI,
Alþjóðasamtaka flugvalla, er
ríflega helmingur flugvalla innan
Evrópusambandsins annaðhvort
„að mestu“ eða „að öllu leyti“
í eigu einkaaðila. Til saman-
burðar var hlutfallið 22 prósent
árið 2010. Í ljósi þess að flestir
stærstu flugvellir álfunnar hafa
verið einkavæddir fara nú yfir 75
prósent af flugferðum í Evrópu
um einkarekna flugvelli, að sögn
ACI.
Sérfræðingum samtakanna
telst til að sextíu flugvellir í
Evrópusambandinu hafi verið
einkavæddir að fullu, þar á með-
al aðalflugvellirnir í Antwerpen,
Búdapest, Edinborg, Glasgow,
Lissabon, Liverpool, Ljúblíana,
Lundúnum og Zagreb. Jafnframt
eigi einkafjárfestar meirihluta
hlutafjár í aðalflugvöllunum
í meðal annars Birmingham,
Brussel, Kaupmannahöfn, Flór-
ens, Napólí, Róm og Vín.
Þá er í skýrslunni bent á að
jafnvel þeir flugvellir sem séu í
meirihlutaeigu stjórnvalda séu
reknir sem hlutafélag þar sem
einkafjárfestar haldi á minni-
hluta hlutafjár.
Eignarhaldsfélagið sem
rekur flugvellina Charles de
Gaulle og Orly í Parísarborg er
til að mynda í 51 prósents eigu
franska ríkisins og 49 prósenta
eigu einkafjárfesta. Frönsk
stjórnvöld hafa ráðið Bank of
America Merill Lynch til þess
að skoða mögulega sölu á hlut
sínum í félaginu, ADP, en talið er
að franska fjárfestingafélagið
Vinci, næststærsti hluthafi ADP
með 8 prósenta hlut, hafi auga-
stað á hlutnum.
Vinci, sem er einn um-
svifamesti innviðafjárfestir
heims, keypti sem kunnugt er
í desember í fyrra meirihluta
hlutafjár í Gatwick-flugvellinum
í nágrenni Lundúna á gengi sem
verðmat breska flugvöllinn á
jafnvirði 1.310 milljarða króna.
Heathrow Í einkaeigu
París Charles de Gaulle Í blandaðri ríkis- og einkaeigu
Frankfurt Í blandaðri ríkis- og einkaeigu
Istanbul Ataturk Í blandaðri ríkis- og einkaeigu
Amsterdam Schiphol Í blandaðri ríkis- og einkaeigu
Adolfo Suárez Madríd Í ríkiseigu
München Í ríkiseigu
Leonardo da Vinci International Í blandaðri ríkis- og einkaeigu
Gatwick Í einkaeigu
Barcelona-El Prat Í ríkiseigu
✿ Eignarhald tíu stærstu flugvalla í EvrópuKristinn
Ingi Jónsson
kristinningi@frettabladid.is
1 3 . M A R S 2 0 1 9 M I Ð V I K U D A G U R6 MARKAÐURINN
1
3
-0
3
-2
0
1
9

0
4
:4
1
F
B
0
4
0
s
_
P
0
2
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
2
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
1
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
1
8
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
2
2
8
C
-4
A
C
4
2
2
8
C
-4
9
8
8
2
2
8
C
-4
8
4
C
2
2
8
C
-4
7
1
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
6
A

F
B
0
4
0
s
_
1
2
_
3
_
2
0
1
9
C
M
Y
K