Gripla - 20.12.2018, Qupperneq 100

GRIPLA100
textinn hafi verið skrifaður fullum stöfum skömmu áður – og þá myndi
væntanlega skýrast síðasta s-ið. Ef vísuorðin um landvarnarkonunginn eru
stef sem endurtekið hefur verið í kvæðinu var eðlilegt að stytta textann
þegar hann kom fyrir í annað sinn eða síðar. Hann hafði þá verið skrif-
aður áður og það var forsenda styttinga.60 Liggur beinast við að álykta að í
frumgerð Eddu hafi verið farið eftir skrifuðum texta Sexstefju þar sem eitt
stefið hefur verið því sem næst „Geirs oddum lætr greddir / grunn hvert
stika sunnar / hirð þat er hann skal varða / hrægamms ara sævar.
Að lokum
Þótt engin ástæða sé til að efa að Skáldskaparmál eins og þau hafa borist til
okkar komi úr ritsmiðju Snorra Sturlusonar er ekki heldur neinn vafi á að
þau birta okkur einkanlega sama námsefni og haft hefur verið fyrir skáld-
efnum um langan aldur, þótt það hafi líklega hér fengið fyrstu ritmálsgerð
sína.
Það sem hér að framan hefur verið til umræðu um muninn í Skáld-
skaparmálum Eddugerðanna má draga saman sem hér segir:
Skáldskaparmál eru sá hluti Snorra-Eddu sem ljóslegast er náms-
bókarefni, en gerðirnar tvær lýsa ólíkum stefnum í kennslubókargerð
og handritið DG 11 4to hefur frá og með fjórða kveri verið sjálfstæð
kennslubók, líklega einkanlega ætluð nemendum. Við lok Skáldskaparmála
hefur verið haldið áfram með „Aðra málfræðiritgerðina“ og hluta Háttatals
auk bragfræðiathugagreina og hefur væntanlega allt verið talinn þarfur
fróðleikur skáldefnum.
Báðar gerðir Skáldskaparmála, SnK og Snu, má hiklaust rekja frá sömu
frumgerð sem leitt hafi af sér tvær ættkvíslir sem hér eru kallaðar erkigerðir
SnK og SnU.
60 Textinn um blóðorrana á sér nokkuð sjálfstæða varðveislusögu. Hann stendur sem sérstakur
kafli, þó án fyrirsagnar, í heitatalinu í Eddu. Bæði í SnK og SnU fara á eftir sérstakir kaflar
annars vegar um erni, hins vegar um hrafna. Inngangsorðin um fuglana tvo eru sérstæð, en
koma þó næstum alveg orðrétt eins bæði í AM 748 I 4to og II 4to og AM 757 4to. Þetta
kynni að gefa vísbendingu um að fróðleikurinn um hræfuglana hafi lifað sjálfstæðara lífi
en algengt var í heitatalinu. Væri hann alþekktur má vitanlega hugsa sér að í uppkasti hafi
hann verið skammstafaður til minnis, en þegar skammstafanirnar voru endurteknar fyrir
misgáning urðu þær smám saman óskiljanlegar. Þarna vantar þó allar hliðstæður eftir því
sem best verður séð.