Fréttablaðið - 14.03.2019, Blaðsíða 19

Panama – Spilltir stjórnmála-menn og viðskiptajöfrar bera spillinguna gjarnan utan á sér.
Stundum kemur klæðaburðurinn
upp um þá eða vinahópurinn eða
orðfærið, fasið eða jafnvel bara
göngulagið. Þeir gera þetta ýmist
ómeðvitað eða af ásettu ráði til að
afla sér óttablandinnar virðingar.
Donald Trump Bandaríkjafor-
seti er þessarar gerðar. Margir telja
fyrirtæki hans vera glæpafyrirtæki,
fjölskyldu hans glæpafjölskyldu.
Um þetta hafa virtir höfundar skrif-
að margar bækur. Robert Mueller
saksóknari í Washington býst nú
til að skila skýrslu sinni um Rússa-
tengsl Trumps og manna hans.
Saksóknarar í New York rannsaka
viðskiptaferil Trumps enda hafa
margir nánir samherjar forsetans
játað á sig glæpi og fengið fangelsis-
dóma. Nýr meiri hluti demókrata
í fulltrúadeild Bandaríkjaþings
hefur einsett sér að leiða sannleik-
ann í ljós við vitnaleiðslur. Þegar
repúblikanar höfðu meiri hluta í
deildinni 2016-2018 horfðu þeir til
himins, þóttust ekki vita það sem
allir máttu vita. Níundi hver kjós-
andi treystir þinginu.
Nokkur aðalsmerki spillingar
Spilling er það kallað þegar menn
misnota í eigin þágu vald sem þeim
hefur verið trúað fyrir.
Á hverju þekkjast spillt lönd?
– þ.e. lönd þar sem spilling hefur
náð að festa rætur í stjórnmálum
og viðskiptum. Gróin spilling lýsir
sér einkum í eiginlegri yfirtöku
ríkisvalds. Í spilltum löndum hegða
stjórnmálamenn og stundum jafn-
vel dómarar sér eins og strengja-
brúður í höndum auðmanna.
Þingmenn láta kaupa sig til fylgis
við löggjöf gegn betri vitund. Ráð-
herrar úthluta almannagæðum til
einkavina. Sveitarstjórnarmenn
gera samninga um opinberar fram-
kvæmdir án útboðs. Lögregla, sak-
sóknarar og dómarar sjá til þess að
enginn er tekinn fyrir lögbrot nema
einhverjir smáfiskar á stangli sem
uggðu ekki að sér.
Hér í Panama mæla lög fyrir um
að enginn nema þjóðþingið getur
látið rannsaka hæstaréttardómara
og enginn nema hæstiréttur getur
látið rannsaka þingmenn. Þessi
samtrygging valdsins hélt lengi,
en sagan geymir ýmis frávik frá
reglunni eins og þegar Hitler og
Stalín lofuðu að ráðast ekki hvor
á annan. Við munum hvernig það
fór. Hér hefur einnig verið séð til
þess að meiðyrðalög frá einræðis-
stjórnarárunum 1968-1988 eru enn
í gildi til að refsa uppljóstrurum.
Þeir sem eru sakaðir um spillingu
eru sjaldan lögsóttir og næstum
aldrei settir inn þar eð dómstólarnir
eru undirmannaðir og dómararnir
eru nátengdir og vinveittir valdinu.
Mútur og misnotkun almannafjár
eru daglegt brauð skv. fréttum fjöl-
miðla. Við bætast landlægur klíku-
skapur og misbeiting valds sem
stjórnmálaf lokkarnir nota til að
kaupa sér fylgi í stórum stíl. Landið
hefur búið við lýðræði frá 1989.
Panama liggur í alfaraleið. Skipa-
skurðurinn frægi tengir Atlantshaf-
ið við Kyrrahaf. Landið hefur lög-
fest 18 fríverzlunarsvæði. Þau eru
misnotuð með því að menn f lytja
varning til landsins gjaldfrjálst um
svæðin án þess að þurfa að sanna að
þau séu lögmæt endastöð. Einmitt
þannig var Kef lavíkurf lugvöllur
misnotaður á Íslandi svo sem fram
gengur af dómskjölum olíumálsins
á sinni tíð.
Viðnám gegn spillingu
Juan Carlos Varela, forseti Panama
frá 2014, lofaði kjósendum að
útrýma spillingu í stjórnsýslu
landsins, auka gegnsæi og lögsækja
spillta embættismenn og stjórn-
málamenn. Ríkisstjórn hans hefur
stefnt allmörgum hátt settum
mönnum fyrri stjórnar, þ. á m. fv.
forseta hæstaréttar sem fékk fimm
ára fangelsisdóm fyrir spillingu.
Ricardo Martinelli, forseti landsins
Góða ferð til Panama
Þorvaldur
Gylfason
Í DAG
Gróin spilling lýsir sér
einkum í eiginlegri yfirtöku
ríkisvalds. Í spilltum lönd-
um hegða stjórnmálamenn
og stundum jafnvel dómarar
sér eins og strengjabrúður í
höndum auðmanna. Þing-
menn láta kaupa sig til
fylgis við löggjöf gegn betri
vitund. Ráðherrar úthluta
almannagæðum til einka-
vina.
Aðrar upplýsingar
Aðalfundi Landsbankans hf., sem halda átti miðvikudaginn
20. mars 2019, hefur verið frestað til fimmtudagsins 4. apríl
2019 kl. 16:00. Fundurinn verður haldinn á Grand Hótel
(fundarsalur: Gullteigur), Sigtúni 38, Reykjavík.
Landsbankinn • landsbankinn.is • 410 4000
Aðalfundur
Landsbankans 2019
Hluthafar eiga rétt á því að fá mál sett á dagskrá aðalfundar og leggja fram
ályktunartillögur. Tillögur og óskir um að koma máli á dagskrá aðalfundar þurfa að
vera skriflegar og berast bankanum fyrir kl. 16:00 miðvikudaginn 20. mars 2019.
Endanleg dagskrá fundarins, endanlegar tillögur og gögn er lögð verða fyrir
aðalfundinn verða aðgengileg á vefsíðu bankans á slóðinni https://bankinn.
landsbankinn.is/fjarfestar/adalfundir/ fimmtudaginn 21. mars 2019.
Samkvæmt 63. gr. a. hlutafélagalaga nr. 2/1995 skal tilkynna skriflega um
framboð til bankaráðs skemmst fimm dögum fyrir aðalfundinn. Tilkynna skal
skriflega um framboð til bankaráðs fyrir kl. 16:00 föstudaginn 29. mars 2019 til
skrifstofu bankastjóra, Austurstræti 11, Reykjavík. Upplýsingar um frambjóðendur
til bankaráðs verða lagðar fram og birtar á vef bankans tveimur dögum fyrir
aðalfundinn.
Eitt atkvæði fylgir hverri einni krónu í hlutafé í bankanum að frádregnum eigin
hlutum sem eru án atkvæðisréttar.
Atkvæðaseðlar og önnur gögn verða aðgengileg á fundarstað frá kl. 15:30 á
fundardegi.
Umboðsmenn hluthafa skulu framvísa skriflegum umboðum við inngang.
Reykjavík, 14. mars 2019
Bankaráð Landsbankans hf.
1. Skýrsla bankaráðs um starfsemi bankans síðastliðið starfsár.
2. Ársreikningur fyrir liðið starfsár ásamt skýrslu endurskoðanda lagður
fram til staðfestingar.
3. Ákvörðun um greiðslu arðs og meðferð hagnaðar á næstliðnu
reikningsári.
4. Tillaga bankaráðs um starfskjarastefnu lögð fram til samþykktar.
5. Tillögur til breytinga á samþykktum.
6. Kosning bankaráðs.
7. Kosning endurskoðanda.
8. Ákvörðun um þóknun til bankaráðsmanna fyrir næsta kjörtímabil.
9. Heimild til kaupa á eigin hlutum.
10. Önnur mál.
Drög að dagskrá
Sjónarvottar að aðgerðum lög-reglu gegn mótmælendum á Austurvelli síðast liðinn mánu-
dag voru almennt hneykslaðir og
miður sín vegna þeirra. Upptökur
sýna að lögregla gekk þar alltof hart
fram.
Mótmælin voru fámenn og
friðsamleg eins og önnur sem
hælisleitendur hafa staðið fyrir
að undanförnu en viðbúnaður
lögreglu var ansi mikill, eiginlega
yfirþyrmandi, eins og yfirvofandi
væri árás á þingið. Óneitanlega
hvarflar að manni að hugmyndin
sé sú að hér sé um að ræða hættu-
lega hryðjuverkamenn, út af stöðu
þeirra og uppruna, jafnvel trú, og
þeim þurfi að sýna fyllstu hörku.
Vissulega hefur lögreglan það
hlutverk að verja þinghúsið, sé ein-
hver ógn, en ekkert í framgöngu
mótmælenda réttlætti hins vegar
slíkt mat og spurningar hljóta að
vakna um það hvort fordómar og
fantasíur ráði för frekar en þekk-
ing, skynsemi – og virðing.
Nauðleitarmenn sem hingað
koma eiga rétt á sanngjarnri máls-
meðferð. Þeir eiga rétt á því að
komið sé vel fram við þá. Þeir eiga
rétt á því að mótmæla þyki þeim
sem á sér sé brotið. Þeir eiga rétt á
því að hlustað sé á þá og brugðist
við réttmætum athugasemdum.
Það er alltaf betra að hlusta á
fólk og tala við það en að þagga
niður í því með ofstopa. Slíkt
stuðlar að ósátt og ósátt vekur
andúð. Það getur ekki verið hlut-
verk og keppikefli lögreglunnar að
magna upp andúð aðkomumanna
á íslensku samfélagi.
Að skapa ósátt
Guðmundur
Andri Thorsson
þingmaður
Samfylkingar-
innar
2009-2014, var einnig kærður fyrir
spillingu og fyrir að njósna um
blaðamenn og andstæðinga. Hann
var tekinn fastur í Bandaríkjunum
2017 og framseldur til Panama
2018. Synir hans tveir voru einnig
settir inn. Panamísk lög mæla fyrir
um viðurlög við spillingu, þ. á m.
um upptöku þýfis, en þeim hefur
hingað til ekki verið framfylgt nema
að litlu leyti. Nýjum ríkisstofnunum
er ætlað að auka gegnsæi og afhjúpa
spillingu þar eð refsileysi hefur
verið reglan þar til nýlega. Þessi
dæmi sýna að stjórnvöld í Panama
viðurkenna spillingarvandann og
reyna að taka á honum af veikum
mætti.
Heim til þín, Ísland
Spillingin hér í Panama virðist hafa
hjaðnað aðeins frá fyrri tíð en hún
mælist enn mikil. Transparency
International stillir landinu í
miðjar hlíðar, gefur landinu ein-
kunnina 3,7 fyrir 2018. Þetta þýðir
að um helmingur þeirra 180 landa
sem tölur Transparency ná yfir telst
óspilltari en Panama og hinn helm-
ingurinn spilltari. Transparency
hefur til samanburðar lækkað ein-
kunn Íslands smám saman úr 9,3
fyrir 1998 í 7,6 fyrir 2018. Gallup
gefur Panama einnig lága einkunn
því þar sögðust 78% aðspurðra telja
spillingu útbreidda í stjórnmálum
landsins 2012 borið saman við 67%
á Íslandi, 25% í Noregi, 15% í Dan-
mörku og 14% í Svíþjóð. Meira næst.
S K O Ð U N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð 19F I M M T U D A G U R 1 4 . M A R S 2 0 1 9
1
4
-0
3
-2
0
1
9
0
4
:5
8
F
B
0
7
2
s
_
P
0
5
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
1
9
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 2
2
8
E
-7
2
8
8
2
2
8
E
-7
1
4
C
2
2
8
E
-7
0
1
0
2
2
8
E
-6
E
D
4
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
A

F
B
0
7
2
s
_
1
3
_
3
_
2
0
1
9
C
M
Y
K