Morgunblaðið - 25.01.2019, Page 11

FRÉTTIR 11Innlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 25. JANÚAR 2019
Enn meiri afsláttur 50-70%
af útsöluvörum
Suðurlandsbraut 30 • sími 553 3755 •
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Verð á minkaskinnum heldur
áfram niður öldudalinn, ef marka
má söluna á fyrsta uppboði ársins
hjá Kopenhagen Fur í Kaup-
mannahöfn þar sem íslenskir
minkabændur selja sína fram-
leiðslu. Fáir kaupendur mæta til
uppboðsins og þau skinn sem selj-
ast fara fyrir lágt verð. Uppboðið
stendur fram á mánudag.
Vegna offramboðs á minka-
skinnum og lágs verðs síðustu ár
hefur orðið hrun í minkaræktinni.
Í Danmörku, sem er umsvifamikið
minkaræktarland, hefur pöruðum
læðum fækkað um 25% og meira í
Finnlandi. Þá hefur orðið mikill
samdráttur í Kína.
„Það þarf að finna botn á
heimsmarkaðsverðinu. Vonandi er
hann að finnast núna. Það telst já-
kvætt að mjög hefur dregið úr
heimsframleiðslunni, stefnir í að
hún verði innan við 40 milljónir
skinna í ár. Eitthvað er að losna
um stífluna og birgðir að minnka
þótt það sjáist ekki á upphafi
þessa uppboðs,“ segir Einar Eð-
vald Einarsson, formaður Sam-
bands íslenskra loðdýrabænda.
Tveimur stórum búum lokað
Bændur hættu rekstri sex loð-
dýrabúa hér á landi á síðasta ári
og slátruðu öllum dýrunum. Þar af
voru tvö af þremur stærstu
minkabúum landsins, búin Mön í
Skeiða- og Gnúpverjahreppi og
búið í Héraðsdal í Skagafirði. Tólf
bú eru enn starfrækt.
Á síðasta framleiðsluári voru 29
þúsund læður paraðar en 17.500
nú og nemur samdrátturinn 40%.
Ríkisstjórnin samþykkti fyrr í
vetur að verja 30 milljónum á fjár-
lögum til að styðja við atvinnu-
greinina. Það er aðeins brot af
þeim stuðningi sem bændur höfðu
óskað eftir til að hjálpa þeim og
fóðurstöðvunum yfir versta hjall-
ann. Byggðastofnun leggur fram
70 milljónir til viðbótar þannig að
ríkið styður greinina um 100 millj-
ónir. Stuðningurinn verður veittur
sem lán með sértækum skilmálum,
það er að segja að afborganir
verða tengdar verði á minka-
skinnum.
Bændur þurfa að fara í
rekstrargreiningu og skila
rekstraráætlun og sækja síðan
um. Tilgangurinn er að hjálpa
þeim sem hægt er og er því ekki
víst að allir fái stuðning.
Skinnaverð áfram
niður öldudalinn
 Stór minkabú hætt framleiðslu
 Læðum hefur fækkað um 40%
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
Skinnauppboð Kaupandi skoðar
skinn í danska uppboðshúsinu.
Guðrún Erlingsdóttir
ge@mbl.is
„Ég þakka samvinnu foreldrafélags-
ins Breiðra brosa og Félags lang-
veikra barna og þrautseigju okkar
foreldra að stjórnvöld hafa nú breytt
reglugerð til hagsbóta fyrir börn
með skarð í gómi,“ segir Ragnheiður
Sveinþórsdóttir.
Hún er móðir drengs á níunda ári
sem fæddist með skarð í harða gómi
og hefur þurft að fara í nokkrar að-
gerðir. Sjúkratryggingar Íslands
hafa ítrekað neitað að taka þátt í
fyrirbyggjandi aðgerðum vegna frá-
viks í biti milli efri og neðri góms
barnsins, þrátt fyrir að sérfræðingur
í tannlækningum hafi vottað að ekki
sé viðunandi að bíða lengur eftir því
að bregðast við.
Lítill hópur beittur órétti
Ragnheiður segir að það hafi ekki
verið í boði að gefast upp í barátt-
unni. „Þarna er um lítinn hóp barna
með fæðingargalla að ræða sem er
beittur órétti sem í sumum tilfellum
hefur orðið til þess að foreldar hafi
neyðst til þess að sleppa nauðsyn-
legum meðferðum fyrir börn sín
vegna of mikils kostnaðar,“ segir
Ragnheiður. Hún segir að kostnaður
við meðferðir á syni hennar sem
Sjúkratryggingar hafi hingað til ekki
tekið þátt í hlaupi á nokkrum millj-
ónum króna.
„Það var ekki fyrr en í sumar þeg-
ar foreldrar skarðabarna stigu fram
að rödd þessa litla hóps fékk loksins
áheyrn og þingmenn og ráðherra
tóku við sér,“ segir Ragnheiður og
bætir við að vinna löfræðings Um-
hyggju hafi skipt miklu máli í barátt-
unni. Ragnheiður fagnar áfanganum
en þorir ekki af fyrri reynslu af
samskiptum við Sjúkratryggingar
Íslands að hrósa sigri fyrr en eftir
fund fagnefndar tannlæknadeildar
Sjúkratrygginga 6. febrúar.
Alvarlegt brot á börnunum
Rakel Theodórsdóttir, foreldri
fimm ára drengs með skarð í mjúka
gómi og fyrrverandi stjórnarmaður í
Breiðum brosum sem eru samtök
foreldra barna sem fædd eru með
skarð í vör og/eða góm, segir að
ákveðin þáttaskil hafi orðið þegar
Ragnheiður Sveinþórsdóttir kom
fram í fjölmiðlum með málefni sonar
síns og Sigurður Oddsson með mál-
efni dóttur sinnar.
„Breið bros hafa unnið að því frá
2014 að fá leiðréttingu vegna kostn-
aðarþátttöku í aðgerðum barna með
skarð í vör og gómi. Við eigum Ragn-
heiði og Sigurði mikið að þakka fyrir
að hafa stigið fram og dregið vagninn
fyrir okkur hin. Stuðningur Um-
hyggju skipti miklu máli en samtökin
töldu brotið það alvarlega á börnum
með skarð í vör og mjúk- og harð-
gómi að þeir létu lögfræðing félags-
ins í málið,“ segir Rakel. Hún bendir
á að Svandís Svavarsdóttir sé þriðji
heilbrigðisráðherrann sem komið
hafi að málinu og loksins höggvið á
hnútinn en ráðuneytið hefur haft það
til umfjöllunar í tvö og hálft ár.
Rakel segir að hennar drengur
hafi farið í sex eða sjö aðgerðir á
fimm árum. Hún segir álagið nóg á
fjölskyldur skarðabarna þó að fjár-
hagsáhyggjur vegna nauðsynlegra
fyrirbyggjandi aðgerða bætist ekki
ofan á. Milljóna útgjöld bitni á öllum
fjölskyldumeðlimum.
Rakel segir að baráttan við
Sjúkratryggingar taki á og iðulega
þurfi að sækja oftar en einu sinni um
aðstoð. Meira að segja þurfi að sækja
oftar en einu sinni um umönnunar-
bætur þrátt fyrir að um langveik
börn sé að ræða.
„Ekki í boði að gefast
upp í baráttunni“
 Reglugerð til hagsbóta börnum með skarð í vör og gómi
 Foreldrafélagið Breið bros hefur unnið að málinu frá 2014
Þrautseigja Ragnheiður Sveinþórsdóttir hefur barist við kerfið fyrir rétt-
indum sonar síns, Ægis Guðna Sigurðssonar, sem fæddist með skarð í vör.
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Samgönguráðherra líst ágætlega á
hugmyndir KEA sem býðst til að
byggja viðbyggingu við flugstöðina
á Akureyrarflugvelli fyrir farþega í
millilandaflugi og leigja ríkinu. Tek-
ur fram að sér þyki þær spennandi.
Framkvæmdastjóri og stjórnar-
formaður KEA kynntu ráðherra
hugmyndirnar í fyrradag en þær
höfðu áður verið kynntar óformlega
í ráðuneytinu og hjá Isavia.
„Mér líkar sú hugmyndafræði að
samfélagslega þenkjandi fyrirtæki
takist á við verkefni sem skipta
miklu máli fyrir samfélagið. Þau
vilja grípa inn í aðstæður sem eru
ekki nógu góðar og hraða uppbygg-
ingu aðstöðunnar svo hún verði
boðleg fyrir þá starfsemi sem þar
fer fram,“ segir Sigurður Ingi Jó-
hannsson samgönguráðherra.
Áhyggjur af lélegri aðstöðu
Núverandi aðstaða í flugstöðinni
á Akureyri annar ekki vaxandi
beinu flugi frá Bretlandi, með inn-
anlandsfluginu, og síðar bætist við
flug frá Hollandi. Fyrirtæki sem
tengjast ferðaþjónustu, KEA, Höld-
ur og SBA, óttast afleiðingar þess
fyrir ferðaþjónustuna á svæðinu og
vilja hraða uppbyggingunni. Telja
þau unnt að koma í gagnið nauð-
synlegri viðbót við flugstöðina fyrir
mun lægri fjárhæðir en hingað til
hefur verið rætt um. Þá lýsir KEA
sig reiðubúið til að byggja aðstöð-
una og leigja hana ríkinu.
Spurður að því hvers vegna ríkið
byggi ekki sjálft viðurkennir ráð-
herra að það sé algengast enda
hafi ríkið aðgang að ódýrasta fjár-
magninu á markaðnum. Það taki
hins vegar oft langan tíma að und-
irbúa og skipuleggja framkvæmdir.
Hugmyndir norðlensku fyrirtækj-
anna séu annars eðlis, að stytta
biðtímann eftir aðstöðunni. Þau
sýni samfélagslega ábyrgð og geri
minni kröfur um ávöxtun fjárfest-
ingar en oft sé við einkafram-
kvæmd.
Sigurður Ingi segir að ræða þurfi
málið hjá ríkinu, meðal annars við
fjármálaráðuneytið og Isavia.
Minnir hann á að ætlunin sé að
Isavia taki yfir rekstur flugvall-
arins en telur að það ætti ekki að
trufla hugmyndir um uppbyggingu.
Segir hugmyndir
KEA spennandi
Akureyrarflugvöllur Flugvél frá Titan Airways á Akureyrarflugvelli með breska farþega á vegum Super Break.
 Samgönguráðherra áhugasamur