Fréttablaðið - 01.08.2019, Blaðsíða 4

UMBOÐSAÐILI JEEP® Á ÍSLANDI • ÞVERHOLT 6 • 270 MOSFELLSBÆR • S. 534 4433
WWW.ISBAND.IS • ISBAND@ISBAND.IS • OPIÐ VIRKA DAGA 10-18 • LAUGARDAGA 12-16
jeep.is
JEEP ® CHEROKEE
SUMARTILBOÐ
SUMARPAKKI 1: Málmlitur
TILBOÐSVERÐ MEÐ AUKAHLUTUM: 7.390.000 KR. - LISTAVERÐ 8.110.000 KR.
Helsti staðalbúnaður Jeep® Cherokee Longitude Luxury*:
• 2.2 lítra 195 hestafla díselvél, 9 gíra sjálfskipting
• Jeep Active Drive I Select Terrain
með 4 drifstillingum,
• Rafdrifin snertilaus opnun á afturhlera
• Leðurinnrétting
• 8,4” upplýsinga- og snertiskjár
• Íslenskt leiðsögukerfi
• Bakkmyndavél með bílastæðaaðstoð
• Hágæða Alpine hljómflutningskerfi
með bassaboxi
• Apple & Android Car Play
ALVÖRU JEPPI - ALVÖRU FJÓRHJÓLADRIF

*Aukahlutir ekki í tilboði: Hjól og hjólafestingar.
SUMARPAKKI 2: Málmlitur, borgarpakki, þægindapakki og glerþak (panorama).
TILBOÐSVERÐ MEÐ AUKAHLUTUM: 8.090.000 KR. - LISTAVERÐ 8.860.000 KR.
1 Fá ekki að skíra dóttur sína Cleopötru Mannanafnanefnd
hefur hafnað beiðni um eigin-
nafnið Cleopötru vegna þess að
stafurinn C er ekki til í íslensku
stafrófi.
2 E. coli fannst í drykkjarvatni Heilbrigðiseftirlit Vestfjarða
fann saurgerla í drykkjarvatni hjá
ferðaþjónustuaðilum við Ísa-
fjarðardjúp.
3 Ekið á heimilis lausan mann: „Ég lifi af í dag“ Ekið var á Geir
Júlíus Harryson, heimilislausan
öryrkja, þegar hann var á leiðinni
í Sorpu í gær með kerru fulla af
flöskum.
4 Á bráða deild eftir að hafa gert 1.000 hné beygjur Tvær
kínverskar konur voru lagðar inn
á spítala, alvarlega veikar, eftir að
hafa eytt þremur tímum í að gera
1.000 hnébeygjur hvor.
5 Hvers vegna kemur svita­lykt? Hvernig má forðast
hana? Hjúkrunarfræðingur svarar
algengri spurningu um svita.
Allar nýjustu fréttir og blað
dagsins eru fáanleg á
www.frettabladid.is
ÚKRAÍNA Þjónn fólksins, stjórn-
málaf lokkur Úkraínuforsetans
Volodíjmíjrs Selenskíj sem nefndur
er eftir sjónvarpsþáttum þar sem
Selenskíj fór einmitt með hlutverk
forseta, stendur í vikunni fyrir
stærðarinnar þjálfunarbúðum
fyrir nýkjörna þingmenn flokksins.
Reut ers greindi frá málinu í gær.
Flokkurinn bauð í fyrsta skipti
fram til þings fyrr í mánuðinum,
uppskar vel og styrkti þannig stöðu
forsetans til muna. Þjónn fólksins
fékk 254 þingsæti af 424 og þannig
hreinan meirihluta. Reynsluleysi
gæti hins vegar reynst hinum nýja
þingmeirihluta erfitt enda hefur
þessi stærðarinnar þingf lokkur
samanlagt núll daga reynslu af þing-
störfum.
Jelíjsaveta Bogútska, einn hinna
nýju þingmanna, líkti þessum tíma-
mótum við það að byrja í háskóla.
„Það fer enginn í háskóla sem þaul-
reyndur sérfræðingur. Við byrjum
á byrjuninni en munum öðlast
reynslu. Sumir Úkraínumenn hafa
efasemdir um hversu margir
nýgræðingar náðu kjöri en ég tel
að innan skamms muni fólk sjá að
þessi tilraun heppnast vel.“ – þea
Þjálfunarbúðir
fyrir 254
þingmenn
HEILBRIGÐISMÁL Áverkar á stórum
æðum líkamans eru ein helsta
dánarorsök í umferðarslysum en
slík slys eru jafnframt algengasta
orsök ótímabærs dauða hjá ungu
fólki á Íslandi. Þetta kemur fram
í niðurstöðum nýrrar rannsóknar
íslenskra vísindamanna sem birtist
í tímaritinu Scandinavian Journal
of Surgery.
Í ljós kemur að stóræðaáverkar
eru ekki mjög algengir hér á landi
þótt dauðaslys í umferðinni séu
algengari hér en á hinum Norður-
löndunum. Engu að síður eru þetta
alvarlegir áverkar þar sem helm-
ingur sjúklinga lætur lífið á vett-
vangi og 13 prósent til viðbótar á
leið á sjúkrahús. Af þeim sem ná
lifandi inn á sjúkrahús nær 71 pró-
sent að útskrifast.
Bergrós Kristín Jóhannesdóttir,
sérnámslæknir í æðaskurðlækn-
ingum á Haukeland sjúkrahúsinu í
Bergen í Noregi, er fyrsti höfundur
greinarinnar en rannsókninni
stýrði Tómas Guðbjartsson, yfir-
læknir og prófessor við læknadeild
Háskóla Íslands.
„Það eru ekki margir sem hafa
gert nákvæmlega svona rannsókn
á æðaáverkum í kjölfar umferðar-
slysa, enda litum við á alla sjúkl-
inga með þessa áverka, þá sem
létust á vettvangi, voru á leið á
sjúkrahús en líka þá sem voru
lagðir inn. Þetta var hægt með því
að skoða bæði sjúkra- og krufn-
ingarskýrslur. Þetta er algengasti
áverkinn ásamt höfuðáverkum sem
dregur fólk til dauða í umferðar-
slysum,“ segir Bergrós.
Í rannsókninni voru 62 einstakl-
ingar sem lentu í umferðarslysi og
hlutu áverka á stórar slag- eða blá-
æðar, á tólf ára tímabili, á árunum
2000 til 2011. Oftast var um að ræða
karlmenn og var meðalaldur 44 ár.
Flestir hlutu æðaáverkana eftir
framanákeyrslu en alvarlegustu
áverkarnir voru á brjósthluta og
kviðarholshluta ósæðar. Reyndust
allir sjúklingarnir nema einn vera
með lífshættulega áverka. Átján
sjúklingar þurftu á bráðaaðgerð að
halda, oftast opinni aðgerð á brjóst-
eða kviðarholi þar sem blæðing var
stöðvuð og gert við æðarnar.
Að meðaltali var legutími á
sjúkrahúsi 34 dagar en af þeim 15
sjúklingum sem náðu að útskrifast
af sjúkrahúsi voru  13 á lífi  fimm
árum síðar. „Þetta eru mjög góðar
lífslíkur, sérstaklega út frá því um
hversu alvarlega áverka er að ræða,“
segir Bergrós. „Banvænustu áverk-
arnir eru þeir á ósæðinni. Stundum
getur æðin hreinlega rifnað. Einn-
ig getur komið rof á ósæð við mikið
högg á kviðinn. Þá getur blætt mjög
mikið og hratt, og ef einstaklingur-
inn fær ekki meðhöndlun strax þá
er dánartíðnin mjög há.“
Tómas tekur undir það. „Fyrir
sjúklingana sem lifa sjálfan áverk-
ann af skiptir öllu að koma þeim
sem fyrst á sjúkrahús og geta mín-
útur skipt máli. Oft er sjúkling-
unum gefið blóð og í alvarlegustu
tilfellunum er gripið til bráða-
skurðaðgerða þar sem blæðingin
er stöðvuð,“ segir Tómas.
Athygli vekur að karlmenn slas-
ast nærri fjórum sinnum oftar en
konur í umferðarslysum. Rann-
sóknin tekur þó ekki til hvers
vegna svo sé. Bergrós segir að hún
hafi reynt að kanna áhrif áfengis
og lyfjanotkunar en ekki hafi verið
hægt að draga neinar ályktanir þar
sem skráningum um slíkt er ábóta-
vant.
Sa mk væmt Sa mgöng u stof u
slösuðust 16.204 einstaklingar í
umferðinni yfir rannsóknartíma-
bilið, þar af 12 prósent  alvarlega
og 2 prósent létust innan 30 daga.
Til dæmis létust 18 einstaklingar í
umferðinni í fyrra; níu Íslending-
ar, sex erlendir ferðamenn og þrír
erlendir ríkisborgarar búsettir á
Íslandi. Samkvæmt gögnum frá
Alþjóðaheilbrigðisstofnuninni er
Ísland með næsthæstu banaslysa-
tíðni í umferðarslysum á Norður-
löndum á eftir Finnlandi en Svíar
eru með næstum helmingi lægri
tíðni en Finnar og Íslendingar.
„Það er mun auðveldara að gera
svona rannsókn hér á landi en
erlendis. Á Íslandi eru allir sem
láta lífið í slysum krufðir, það er
ekki endilega gert erlendis. Þannig
fáum við yfirsýn yfir dánarorsök
allra sem lenda í slysum og getum
þannig reynt að koma í veg fyrir
banaslys í umferðinni,“ segir Berg-
rós.
Tómas segir Ísland standa ágæt-
lega í erlendum samanburði þegar
tekið er tillit til alvarleika áverk-
anna. „Með nýjungum í meðferð
eins og æðafóðringum, meðferð
sem er veitt hér á landi, má vonandi
ná enn betri árangri í framtíðinni.
Mikilvægast er þó að fyrirbyggja
þessi slys en til þess að geta það
verðum við að vita hvaða áverkar
það eru sem eru hættulegastir. Það
er eitt af því sem þessi rannsókn
skilur eftir sig,“ segir Tómas.
arib@frettabladid.is
Vilja draga úr dauðaslysum
Áverkar á stórum æðum líkamans, þá helst ósæð, eru ein helsta dánar orsök í umferðarslysum. Þetta kemur
fram í nýrri rannsókn íslenskra vísindamanna, sem vona að niðurstöðurnar geti bjargað mannslífum.
Bergrós Kristín Jóhannesdóttir, sérnámslæknir í æðaskurðlækningum í Noregi, og Tómas Guðbjartsson, yfirlæknir
og prófessor við læknadeild Háskóla Íslands, eru meðal höfunda rannsóknarinnar. MYND/KRISTINN INGVARSSON
Hér má sjá röntgenmynd af dæmi­
gerðu rofi á ósæð eftir alvarlegt
bílslys. MYND/TÓMAS GUÐBJARTSSON
Banvænustu áverk-
arnir eru þeir á
ósæðinni. Stundum getur
æðin hreinlega rifnað.
Bergrós Kristín Jóhannesdóttir, sér-
námslæknir í æðaskurðlækningum
1 . Á G Ú S T 2 0 1 9 F I M M T U D A G U R4 F R É T T I R ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
0
1
-0
8
-2
0
1
9

0
5
:0
1
F
B
0
4
8
s
_
P
0
4
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
4
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
0
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
0
9
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
2
3
8
6
-1
9
4
4
2
3
8
6
-1
8
0
8
2
3
8
6
-1
6
C
C
2
3
8
6
-1
5
9
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
3
B

F
B
0
4
8
s
_
3
1
_
7
_
2
0
1
9
C
M
Y
K