Morgunblaðið - 09.05.2019, Síða 68

68 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. MAÍ 2019
Silja Björk Huldudóttir
silja@mbl.is
„Í raun má lýsa verkunum sem
smækkuðum afbrigðum af jarð-
fræðilegum breytingum á milljón-
földum hraða miðað við náttúruna. Í
mínum huga eru þetta þrívíðir
skúlptúrar sem í sköpunarferlinu
umbreytast í tvívíðar teikningar,“
segir Alistair Macintyre sem opnar
myndlistarsýninguna Rofmáttur
tímans – Time Frozen, Time Thaw-
ed í Galleríi Gróttu í dag kl. 17. Um
er að ræða áttundu einkasýningu
Alistairs á Íslandi á síðustu 23 árum,
en fyrstu einkasýninguna hélt hann í
Gerðarsafni 1996 og þá síðustu í
Ketilhúsinu 2010. Alistair sem fædd-
ur er á Bretlandi og menntaður frá
Listaháskólanum í Cardiff hefur
verið íslenskur ríkisborgari frá 2009,
en hann býr og starfar hérlendis.
Átök á pappírnum
„Sýningin er búin að vera lengi í
mótun,“ segir Alistair og bendir á að
mjög langan tíma taki að vinna hvert
verk og því kalli ferlið á mikla þolin-
mæði. „Verkin myndast á um tólf
klukkustunda tímabili þegar ísblokk
bráðnar á pappír og blandast saman
við járnlitaefni í duftformi og álagnir
úr kvörninni sem ég nota. Járnduftið
ryðgar með tímanum og framkallar
hina ýmsu liti. Efnin berjast á þykk-
um pappírnum meðan ísinn er að
bráðna og ég reyni mitt besta til að
stýra ferlinu og stjórna hreyfingu
vatnsins þannig að útkoman verði
eins og ég vil hafa hana. Engu að síð-
ur ræður heppnin og örlögin miklu.
Ef eitthvað fer úrskeiðis á lokamín-
útunum, til dæmis ef pappírinn
bognar ranglega undan vatninu, get-
ur margra vikna undirbúningsvinna
hæglega farið í súginn,“ segir Alist-
air og tekur fram að ferlið við mynd-
sköpunina minni sig iðulega á ljós-
mynd í framköllun sem birtist smám
saman.
Aðspurður segir Alistair hvert
verk geti verið vikur og jafnvel mán-
uði í vinnslu. „Það getur tekið marg-
ar vikur að undirbúa eitt verk, síðan
þarf að sitja yfir pappírnum í bráðn-
unarferlinu og loks getur tekið allt
að tvo mánuði fyrir pappírinn að
þorna alveg. Sum verkanna þarf að
vakta nánast allan sólarhringinn og
því krefst þetta mikils úthalds,“ seg-
ir Alistair og tekur fram að hann
hafi heillast af ísnum þegar hann
dvaldi hér í vinnustofu yfir vetrar-
mánuðina fyrir nærri aldarfjórð-
ungi. „Þetta var harður vetur og ég
gat sótt mér klaka úti sem ég
geymdi í frystinum og þróaði smám
saman þessa tækni sem ég hef notað
æ síðan,“ segir Alistair og tekur
fram að hann viti ekki betur en að
hann sé eini listamaðurinn í heim-
inum sem skapi listaverk sín með
þessari aðferð. „Ég hélt að veturnir
væru alltaf svona harðir hér á landi,
en veðráttan er hverful og hefur
breyst á umliðnum árum og áratug-
um,“ segir Alistair sem með tíman-
um hefur neyðst til að nota tilbúinn
ís úr frystinum í stað náttúrulegs
klaka sem hann finnur úti við.
Í leit að sannleika handan tíma
Spurður hvort túlka megi verk
hans sem ádeilu á tímum loftlags-
breytinga þar sem vitað er að jöklar
muni með tímanum bráðna og
hverfa svarar Alistair að ekkert sé
því til fyrirstöðu að horfa á verkin
með þeim augum, enda geti túlkun
verka breyst í samspili við breytta
tíma. „Markmið mitt er samt ekki að
skapa pólitísk verk. Í mínum augum
eru verkin fyrst og fremst leið til að
rýmka tímaskynjun okkar, fletja
tímann út og komast handan hans og
finna sannleikann sem þar leynist –
en sú viðleitni hefur einkennt flestöll
trúarbrögð í gegnum tíðina. Helsta
ástæða þess hvað ég hef lengi verið
heillaður af ísnum stafar af hverful-
leika efnisins. Við eigum það sam-
eiginlegt með ísnum að við eigum öll
eftir að hverfa í tímans rás og fletj-
ast út í jarðfræðilegum skilningi. Í
þeim skilningi birtist ákveðinn
tregatónn í verkum mínum. Þau eru
til vitnis um eitthvað sem var,“ segir
Alistair og tekur fram að birtan leiki
lykilhlutverki í skynjun verkanna.
„Birtan í Galleríi Gróttu er góð og
hentar verkunum vel, en með réttri
lýsingunni er líkt og verkin lifni við.“
Sýningin stendur til 2. júní og er
opin á sama tíma og Bókasafn Sel-
tjarnarness, þ.e. mánudaga til
fimmtudaga, kl. 10-19, föstudaga kl.
10-17 og laugardaga kl. 11-14.
Rýmkar tímaskynjunina
Morgunblaðið/Hari
Bráðnun „Verkin myndast á um tólf klukkustunda tímabili þegar ísblokk bráðnar á pappír og blandast saman við
járnlitaefni í duftformi og álagnir úr kvörninni sem ég nota,“ segir listamaðurinn Alistair Macintyre.
 Alistair Macintyre opnar sýninguna Rofmáttur tímans í Galleríi Gróttu í dag
 Þolinmæðisvinna að skapa hvert verk  Heillaður af hverfulleika efnisins
Ríkisstjórnin
samþykkti á
fundi í vikunni að
veita 15 millj-
ónum kr. af sam-
eiginlegu ráð-
stöfunarfé sínu
til Sinfóníu-
hljómsveitar Ís-
lands til að
standa straum af
tónleikaferða-
lögum hljómsveitarinnar til Bret-
lands og Bandaríkjanna á árunum
2020 og 2021. 7,5 millj. kr. verða
veittar af ráðstöfunarfé ársins 2019
og sama upphæð af ráðstöfunarfé
ársins 2020.
Hljómsveitinni stendur til boða
að fara í tónleikaferð til Bretlands í
febrúar. Til stendur að halda átta
tónleika í öllum helstu borgum
Bretlands en þetta er í fyrsta sinn
sem hljómsveitinni stendur til boða
að fara í tónleikaferð til Bretlands.
Þá hefur hljómsveitinni verið
boðið að leggja upp í tónleikaferð
til Norður-Ameríku haustið 2021.
Ríkisstjórnin
styrkir ferðir SÍ
Frá tónleikum
hljómsveitarinnar.
Vorsýning Mynd-
listaskólans í
Reykjavík verður
opnuð kl. 17 í
dag, fimmtudag, í
húsnæði skólans í
JL-húsinu, Hring-
braut 121.
Sýningin verð-
ur síðan opin
milli kl. 13 og 18
frá föstudegi til
og með mánudeginum 13. maí.
Verkin á sýningunni eru eftir 115
nemendur sem stunda samfellt nám í
dagskóla. Á listnámsbraut eru nem-
endur að búa sig undir háskólanám í
list- og hönnunargreinum. Nem-
endur á fyrra ári sýna verkefni úr ís-
lenskuáfanga en útskriftarnem-
endur sýna sjálfstæð lokaverkefni.
Þrír útskriftarnemendur á keramik-
braut sýna sjálfstæð lokaverkefni en
aðrir, á keramikbraut, listmálara-
braut, teiknibraut og textílbraut,
sýna ýmiskonar verkefni unnin á
fyrra námsárinu af tveimur.
Vorsýning Mynd-
listaskólans opnuð
Frá sýningu í Mynd-
listaskólanum.
Blå åker eða Blái akurinn nefnist
nýtt leikverk í leikstjórn Egils
Heiðars Antons Pálssonar sem
frumsýnt verður í Hálogaland-
leikhúsinu í Tromsø í Noregi í dag.
„Verkið tekur á kvótamálum, fisk-
veiðióstjórn og einkavæðingu
stærstu náttúrauðlindar Norð-
manna, nefnileg fisksins. Árið 1989
hafði norski flotinn ofveitt í sinni
lögsögu. Aflabrestur varð veruleg-
ur og sett var á fiskiveiðibann fyrir
ofan 62. breiddargráðu. Komið var
á kvótakerfi til að vernda stofninn.
Af 9.000 fiskveiðiskipum fengu
3.500 þorskveiðikvóta, ókeypis og
að eilífu. Síðan þá hefur kvótinn
færst yfir á hendur fjárhagslega
sterkra leikmanna og strand-
veiðimenn Norður-Noregs hafa
tapað fiskveiðiréttindum sinum,
lífsviðurværi og sjálfsvirðingu,“
segir í tilkynningu frá leikhúsinu.
Þar kemur fram að norska ríkið
hafi brugðið sér í hlutverk Hróa
hattar, en í stað þess að taka frá
hinum ríku og gefa þeim fátækari
hafi sú leið verið farin að taka frá
samfélaginu og gefa fáum útvöld-
um gæði.
„Frá og með 1. janúar 2018 tóku
Færeyingar málin í eigin hendur.
Allur kvóti hefur verið innkallaður
og ríkið leigir nú út kvóta til átta
ára. Greiðslur færast í fjárfest-
ingarsjóð sem þjóðin á. Hvaða leið
vilja Norðmenn fara, þá íslensku
eða þá færeysku? Þessarar spurn-
ingar spyr sýningin meðal annars.“
Verkið er samsköpunarverkefni
Egils Heiðars og norska vísna-
söngvarnas og þýðandans Ragnar
Olsens, leikhópsins og tónlistarkon-
unnar Herborgar Rundberg.
Blái akurinn frum-
sýndur í Tromsø
 Egill Heiðar semur og leikstýrir
nýju verki um fiskveiðikerfi
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Leikstjórinn Egill Heiðar.