Morgunblaðið - 14.06.2019, Blaðsíða 37

MENNING 37
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 14. JÚNÍ 2019
PON Pétur O. Nikulásson ehf.
Melabraut 21, 220 Hafnarfjörður | Sími: 580 0110 | pon.is
skotbómulyftara
AG línan frá Manitou býður meðal
annars upp á nýtt ökumannshús
með góðu aðgengi og útsýni.
HANNAÐUR TIL AÐ
VINNA VERKIN
NÝ KYNSLÓÐ
• DSB stjórntakkar
• JSM stýripinni í fjaðrandi armi
• Stýrð stjórnun og hraði á
öllum glussahreyfingum
• Virk dempun á bómu
laugavegi 47 www.kokka.is kokka@kokka.is
Pappelina á pallinn
Pappelina er tilvalinn félagi bæði innan
og utandyra. Kíktu á úrvalið í Kokku eða á
kokka.is
1968
KRISTÍN
ÞORKELSDÓTTIR
Dagatalið, Eilífur
101, hannaði Kristín
Þorkelsdóttir (1936)
upphaflega fyrir
Verzlunarbankann
árið 1968. Það fór
síðan í framleiðslu
og almenna sölu ár-
ið 1988 og var afar
vinsælt á þeim tíma
t.d. í bönkum og
ýmsum stofnunum.
Dagatalið sem er
ætlað að hanga á vegg er hægt að nota ár eftir ár. Það er byggt upp af lausum spjöldum, með mánaðarheiti
og dagsetningu og sitja spjöldin í rauðum ramma. Spjöldunum er síðan flett eins og við á hverju sinni. Daga-
talið klingdi vel við yfirbragð hönnunar á níunda og tíunda áratugnum þegar rauði liturinn var mjög algeng-
ur á allskonar handföngum og römmum.
Kristín Þorkelsdóttir starfaði við grafíska hönnun í áratugi og rak Auglýsingastofu Kristínar (síðar Auk).
Hún var frá 1978 hönnunarstjóri íslensku peningaseðlanna og hannaði fjöldan allan af auglýsingum, vöru-
umbúðum, bókakápum og merkjum.
Íslensk hönnun - Hönnunarsafn Íslands
Dagatal að eilífu
Hlutverk Hönnunarsafns Íslands er að safna og varðveita þann þátt íslenskrar menningarsögu sem
lýtur að hönnun, einkum frá aldamótunum 1900 til samtímans. Safnið á og geymir um 900 íslenska
og erlenda muni, sem margir hafa mikla menningarsögulega þýðingu. Safnkosturinn fer sístækkandi,
enda æ fleiri hönnuðir sem hasla sér völl og koma fram með vandaða gripi sem standast alþjóðlegan
samanburð og eru hvort tveggja nytjamunir og/eða skrautmunir. Í tilefni af aldarafmæli fullveldis
Íslands setti safnið upp sýninguna 100ár100hlutir á Instagram þar sem 100 færslur eru birtar á
jafnmörgum dögum af hönnunargripum í eigu safnsins frá árunum 1918 til 2018.
Ljósmynd/Hönnunarsafn Íslands/Elísabet V. Ingvarsdóttir skráði
Hluta stofngjafar Ragnars í Smára
til Listasafns ASÍ, verk eftir 15 lista-
menn, má sjá á sýningu sem opnuð
verður í Listasafni Árnesinga í
Hveragerði í dag kl. 17.30.
Á henni er að finna margar perlur
íslenskrar listasögu eftir marga
frumkvöðla og merkustu listamenn
þjóðarinnar, m.a. „Fjallamjólk“
Jóhannesar Kjarvals og verk eftir
Ásgrím Jónsson, Þórarin B. Þor-
láksson, Gunnlaug Scheving, Jón
Engilberts, Júlíönu Sveinsdóttur,
Louisu Matthíasdóttur, Nínu
Tryggvadóttur, Svavar Guðnason og
Þorvald Skúlason og fleiri.
Sýningin er samstarfsverkefni
Listasafns ASÍ og Listasafns Árnes-
inga og sýningarstjóri er Kristín G.
Guðnadóttir. Listasafn ASÍ gefur
einnig út í dag veglega bók með
sama titli og sýningin, Gjöfin til ís-
lenzkrar alþýðu, og fjallar hún um
stofngjöf Ragnars.
Gaf myndirnar samtökum
„íslenskra erfiðismanna“
Í tilkynningu kemur fram að í
bréfi til Alþýðusambands Íslands
þann 17. júní 1961 hafi Ragnar Jóns-
son, sem jafnan var kallaður Ragnar
í Smára, skrifað: „Myndir þessar hef
ég ákveðið að gefa samtökum ís-
lenskra erfiðismanna – fyrir þeirra
hönd Alþýðusambandi Íslands – í
minningu Erlends Guðmundssonar,
Unuhúsi.“
Ragnar gaf 147 listaverk eftir 35
listamenn á sínum tíma og eru 52
þessara verka til sýnis í safninu. Að
hans sögn er kjarni safnsins verk
eftir fimm þekktustu listmálarana
sem voru, að hans mati Ásgrímur
Jónsson, Jóhannes S. Kjarval, Jón
Stefánsson, Gunnlaugur Scheving
og Þorvaldur Skúlason og segir í til-
kynningu að á sýningunni leitist
Kristín við að fanga þá meginhugsun
sem lá að baki söfnunarstefnu Ragn-
ars og spegla sýn hans á íslenska
listasögu. „Hún skiptir sýningunni
niður í þrjá kafla þar sem fyrst er að
sjá upphafin og oft alvöruþrungin
landslagsmálverk, því næst portret-
myndir af nokkrum þeirra lista-
manna sem eiga verk á sýningunni
og að lokum er áherslan á upplausn
formsins og sprengikraft litanna,“
segir í tilkynningu en Kristín er list-
fræðingur og veitti Listasafni ASÍ
forstöðu um árabil.
Mikill áhugamaður um listir
Í bókinni Gjöfin til Íslenzkrar al-
þýðu ritar Kristín um velgjörðar-
manninn Ragnar og einkar glæsilegt
listaverkasafn hans en ritstjóri bók-
arinnar er Elísabet Gunnarsdóttir,
núverandi safnstjóri Listasafns ASÍ.
Ragnar fæddist á Eyrarbakka ár-
ið 1904 og fluttist 16 ára til Reykja-
víkur. Að loknu verslunarprófi
tveimur árum síðar hóf hann störf
hjá smjörlíkisgerðinni Smára sem
hann var síðar kenndur við og varð
fljótlega hluthafi í verksmiðjunni.
Hann var mikill áhugamaður um
menningu og ástríðufullur lista-
verkasafnari, eins og frægt er orðið.
Við opnun í dag mun Drífa Snæ-
dal, forseti ASÍ, ávarpa gesti og
Vignir Þór Stefánsson leika djass af
fingrum fram á píanó. Aðgangur að
safninu er ókeypis og sýningunni
lýkur 15. september.
Morgunblaðið/Ólafur K. Magnússon
Velgjörðarmaður Ragnar, kenndur við smjörlíkisgerðina Smára.
Gjöf Ragnars til
íslenzkrar alþýðu
 Verk sem Ragnar í Smára gaf Listasafni ASÍ á sýningu
í Listasafni Árnesinga  Vegleg bók gefin út samhliða
Verðlaun úr Styrktarsjóði Halldórs
Hansen, barnalæknis og tónlistar-
unnanda, voru veitt í fimmtánda
sinn í fyrradag í Salnum í Kópavogi
og fór verðlaunaathöfnin að þessu
sinni fram á afmælisdegi Halldórs
sem fæddist 12. júní 1927 og lést 21.
júlí 2003. Að þessu sinni hlaut
María Sól Ingólfsdóttir söngkona
verðlaunin en hún mun útskrifast
af söngbraut Listaháskóla Íslands á
morgun.
Í umsögn dómnefndar segir m.a.
að María búi yfir miklu listrænu
innsæi, einstaklega blæbrigðaríkri
rödd og mikilli breidd og tilfinn-
ingu fyrir mismunandi stíltegund-
um. Hún sýni dirfsku í verkefna-
vali, hafi frumkvæði að verkefnum
og hafi verið afar virk í samstarfi
við tónskáld og í flutningi nýrra
verka. Hún fari sínar eigin leiðir, sé
sjálfri sér samkvæm og með mikla
og sterka útgeislun á sviði. Loka-
tónleikar hennar frá Listaháskóla
Íslands hafi verið einstaklega vel
heppnaðir, bæði hvað verkefnaval
og flutning snertir.
María Sól hlaut styrk úr sjóði Halldórs
Söngkona María Sól Ingólfsdóttir.
Tónskáldið Pétur Eggertsson leiðir
saman alls konar fólk og aðra hluti í
Mengi í kvöld og gefur sýnishorn af
verkum sem hann hefur samið á síð-
ustu misserum. Verkin eru
„mennskar raflagnir og forritaðar
hljóðhreyfingar“, samkvæmt til-
kynningu og flytjendur munu um-
breytast í rafala og framleiða hljóð
eða önnur efni sem ferðast um
margvíðar leiðslur.
„Teikningar, skór og youtube-
myndbönd eru flytjendur og hljóð-
færi í bland við öll önnur efni rým-
isins. Engin er goggunarröðin á
manneskjum, tölvum eða hinum, öll
stjórnum við hvert öðru á einn hátt
eða annan – hringrásin er óstöðv-
andi. Öll verk eru flutt í fyrsta sinn á
Íslandi og tvö eru heimsfrumflutn-
ingar,“ segir í tilkynningu. Fram
koma Agnes Eyja Gunnarsdóttir,
Atli Bollason, Bergur Thomas And-
erson, Brynja Hjálmsdóttir, Jesper
Pedersen, Pétur Eggertsson, Tumi
Árnason, Þórdís Gerður Jónsdóttir
og Þórhildur Magnúsdóttir. Húsið
verður opnað kl. 20.30.
Flytjendur umbreytast í rafala
Tónskáld Pétur Eggertsson.