Fréttablaðið - 21.09.2019, Qupperneq 72

að næturlagi. Allir komust þó lif-
andi út, þar tók snjóhríð við. „Það
var fjós þarna rétt neðan við skól-
ann og þangað fórum við skjálfandi,
vindstaðan var hagstæð, þannig að
reykurinn sakaði okkur ekki. Við
börnin vorum send í f lokkum á
bæina í kring, Bæ, Árnes og Finn-
bogastaði. Ég var ein þeirra sem
fóru upp í Bæ og ég var að krókna,
bókstaflega. Var í náttkjól og hafði
komist í skó og sokka en ekkert
utan yfir mig. Ekki neitt. Það var
þreifandi bylur og frost. Í Bæ voru
allir í fastasvefni náttúrlega og bær-
inn lokaður með klinku að innan-
verðu. Við ætluðum aldrei að geta
vakið fólkið, urðum að klifra upp á
frosinn vegg og berja þar á glugga.
Við vorum sett beint ofan í volg
rúm og þegar við vöknuðum um
morguninn var allt brunnið sem
brunnið gat þar sem skólinn okkar
var áður. Við systur stóðum bara á
kjólunum.“
Skólahaldi var þó haldið áfram
í víkinni, að sögn Huldu. „Það var
kennt í samkomuhúsinu og læknis-
bústaðurinn, stórt þriggja hæða
steinhús, varð heimavist. Kenn-
arinn hét Guðmundur og var frá
Finnbogastöðum. Hann var lærður
kennari. Ég var orðin f luglæs þegar
ég byrjaði í skóla, lærði að lesa
þegar var verið að kenna Hrefnu
systur minni sem er tveimur árum
eldri.“
Fór ung að salta síld
Víkur nú aftur sögunni að Seljanesi.
Þar var fjölskyldan með dálítinn
búskap, nokkrar kindur og kú, að
sögn Huldu. „Það var heyjað bæði
á túni og í útengi og fjaran var líka
góð, þar var ánum beitt yfir vetur-
inn ef veður leyfði. Íslendingar
tóku yfir síldarsöltunina á Eyri,
þar á meðal voru bræður pabba úr
Reykjavík og þá fórum við að salta
síld. Við Hrefna vorum yngstar í
systkinahópnum, hin voru öll farin,
og við vorum innan við fermingu
þegar gamli fór að róa með okkur
inn á Eyri í síld. Þegar sást til síldar-
bátanna á leið inn í fjörðinn var
haldið af stað, skipstjórarnir voru
farnir að þekkja bátinn okkar og
taka okkur í sleð. Svona var þetta.
Maður gerði eins og maður gat og ég
vandist öllum mögulegum vinnu-
brögðum í uppvextinum, bæði úti
og inni.“
Hulda segir margt fólk hafa verið
í Árneshreppi á þessum tíma. „Það
var búið alls staðar. Ég fór einu
sinni á hesti frá Seljanesi í Dranga
á einum degi, gistum þar og fórum
norður í Reykjarfjörð daginn eftir.
Þar er sundlaug. Ég ætlaði að taka
þátt í sundkeppni en fékk ekki að
keppa af því ég hafði ekki lært þar.
Ég lærði að synda á Laugum í Þing-
eyjarsýslu, fór þangað í skóla og það
var mjög gaman.“
Hún kveðst hafa átt heimili á
Seljanesi til tvítugs, en ekki verið
alltaf heima. „Ég var barnfóstra
hjá systrum mínum sem giftust
snemma og fóru að hrúga niður
börnum, önnur eignaðist tólf og hin
ellefu. Guðmunda bjó í Kjörvogi og
Unnur í Stóru-Ávík. Ég var hjá þeim
tímunum saman.“
Siglt með börn og belju
Hulda missti mann sinn, Trausta
Magnússon, fyrr á þessu ári. Hann
náði hundrað ára aldri og dvaldi
undir það síðasta á Hrafnistu.
Trausti fæddist í Kúvíkum við
Reykjarfjörð en var alinn upp á
Gjögri. Síðan flutti hann til Djúpa-
víkur og þar hófu þau hjónin
búskap. „Ég var orðin 26 eða 27 ára
þegar ég gifti mig og taldist roskin,
miðað við það sem algengt var. Við
keyptum okkur lítið hús sem var
f lutt í f lekum norðan frá Skjalda-
bjarnarvík og bjuggum í því í
Djúpavík í níu ár,“ rifjar Hulda upp.
„Það voru fædd fimm börn, það
yngsta tveggja ára, þegar auglýst
var staða vitavarðar á Sauðanesi við
Siglufjörð. Þá var orðið atvinnuleysi
í Djúpavík, síldin farin, svo maður-
inn minn sótti um vitavarðarstöð-
una og fékk hana. Svo vitum við
ekki fyrr en einn góðan veðurdag
að vitaskipið er komið inn á Djúpa-
„Maður
gerði eins og
maður gat og ég
vandist öllum
mögulegum
vinnubrögðum
í uppvextinum,
bæði úti og
inni.“
vík að sækja okkur og við höfum
einn dag til að pakka og hverfa um
borð í skipið með öll börnin og
beljuna. Svoleiðis að við erum allt
í einu komin þarna norður. Þetta
varð mikil breyting á okkar lífi því
það var þó alltaf eitthvað af fólki í
Djúpavík, þar voru nokkrar fjöl-
skyldur búsettar og þar var atvinna
á sumrin en á Sauðanesi vorum við
algerlega einangruð. Fórum í land á
Siglufirði til að byrja með, því ekki
var hægt að lenda við Sauðanes, það
var svo mikil bára.“
Eftir eina nótt á Siglufirði var fjöl-
skyldan flutt í land á Sauðanesi – í
þreifandi þoku. „Við sáum eiginlega
ekki neitt. Vitinn var líka hljóðviti
sem var alltaf settur í gang í þoku,
vegna innsiglingarinnar á Siglu-
firði og hann baulaði á nokkurra
sekúndna fresti, þetta var eins og
nautsöskur. Börnunum leist ekk-
ert á og ég var mjög lengi að venjast
þessu hljóði. Það var aldrei tekið
úr sambandi fyrr en skyggni var
komið í fjóra kílómetra.“
Vegasambandslaus í átta ár
Það var árið 1959 sem fjölskyldan
f lutti á Sauðanes. Bryggja var þar
engin, að sögn Huldu, bara klappir
sem sjaldan var hægt að lenda við
vegna sjógangs. Enginn vegur var
á nesið heldur. Fjallið Strákar er á
milli þess og Siglufjarðar og göngin
um það ekki komin á þessum tíma.
„Gamli og krakkarnir klifruðu
stundum framan við Stráka en ég
fór það aldrei. Svo var líka farið
upp svokallaðar Gjár í dalnum hjá
okkur, yfir fjallið og komið niður
í Hvanneyrarskál Sigluf jarðar-
megin. Ég fór það einhvern tíma.
Það var ekkert langt en voðalega
bratt. Við vorum þarna átta ár í
vegleysum og það var ótrúlegt hvað
það vandist.“
Spu rð hver nig skólagöng u
barnanna hafi verið háttað svarar
Hulda: „Það var farskóli til skiptis á
Sauðanesi og Siglunesi. Við vorum
með Siglunesbörnin og hjónin þar
tóku okkar. Þannig var það í tvö ár.
Sum fóru síðan í skóla inn í Fljót, þar
var heimavist og svo komum við
börnum fyrir á Siglufirði hjá fólki
sem við þekktum og þar fóru þau í
gagnfræðaskóla.“
Strákagöng voru opnuð 1967.
„Það var rosaleg breyting,“ segir
Hulda og verður ekki rengd. „Núna
er svona sjö mínútna keyrsla inn á
Siglufjörð.“
Hulda og Trausti bjuggu í 39 ár
á Sauðanesi. Hún segir vitavarðar-
launin ekki hafa verið til að hrópa
húrra fyrir. „En við komum okkur
upp búi og vorum með kindur og
kýr, það bjargaði heimilinu.“
Yngsta barn þeirra hjóna fæddist
á Sauðanesi. Það er Jón Trausti og
Hulda segir hann búa á Sauðanesi
núna en vera að hætta og sonur
hans að taka við. „Jón Trausti er
mesti Strandamaðurinn af öllum
mínum börnum. Hann er heillaður
af Ströndunum. Börnin hafa öll
gaman af að fara þangað norður en
hann alveg sérstaklega.“
En voru það ekki viðbrigði fyrir
Huldu að f lytja í borgina í ellinni,
eftir að hafa glímt við náttúruöf l
og einangrun á landsbyggðinni?
„Ég fann ekkert mikið fyrir þeirri
breytingu. Við bjuggum ekki orðið
afskekkt seinni árin. Svo byrjuðum
við á að f lytja í Jökulgrunnið sem
er rólegheitagata. Þar höfðum við
góðan tíma til að átta okkur.“
SVO VAR LÍKA FARIÐ UPP
SVOKALLAÐAR GJÁR Í
DALNUM HJÁ OKKUR, YFIR
FJALLIÐ OG KOMIÐ NIÐUR
Í HVANNEYRARSKÁL
SIGLUFJARÐARMEGIN.
ÉG FÓR ÞAÐ EINHVERN
TÍMA. ÞAÐ VAR EKKERT
LANGT EN VOÐALEGA
BRATT.
2 1 . S E P T E M B E R 2 0 1 9 L A U G A R D A G U R26 H E L G I N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
2
1
-0
9
-2
0
1
9
0
5
:2
5
F
B
0
9
6
s
_
P
0
7
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
9
6
s
_
P
0
7
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
9
6
s
_
P
0
2
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
9
6
s
_
P
0
2
5
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 2
3
D
6
-7
7
D
4
2
3
D
6
-7
6
9
8
2
3
D
6
-7
5
5
C
2
3
D
6
-7
4
2
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
8
B

F
B
0
9
6
s
_
2
0
_
9
_
2
0
1
9
C
M
Y
K