Neyslukönnun - 01.10.1997, Blaðsíða 14

12
Neyslukönnun 1995
Heimilisgerð. Tegund heimilis sem ræðst af fjölda, aldri
og innbyrðis tengslum heimilismanna. Heimilum í neyslu-
könnun 1995 var skipt í fimm gerðir:
1. Einhleypir
2. Hjón/sambýlisfólk án bama
3. Hjón/sambýlisfólk með böm
4. Einstæðir foreldrar
5. Önnur heimilisgerð. Dæmi: Þriggjakynslóðaheimili og
heimili hjóna með böm þar sem eitt eða fleiri barnanna
höfðu náð 25 ára aldri.
I könnuninni var enginn greinarmunur gerður á hjónum og
sambýlisfólki eða því hvort sambýlisfólkið hafði skráð sam-
búðina í þjóðskrá eða ekki.
I vinnu. Fólk taldist í vinnu ef það var í launaðri atvinnu
í tólf klukkustundir eða lengur að jafnaði á viku.
Menntun. Heimili voru flokkuð í þrjá flokka eftir menntun
aðalfyrirvinnu. Miðað var við hæsta menntunarstig sem
viðkomandi heimilismaður hafði lokið námi í.
Grunnnám: Skyldunám, eins og það var skilgreint þegar
viðkomandi var í námi.
Starfs-og framhaldsnám: Allt nám umfram skyldunám sem
er ekki á háskólastigi, t.d. í iðnskóla, tækniskóla (þeim hluta
sem ekki er á háskólastigi), menntaskóla, fjölbrautaskóla og
verslunarskóla.
Háskólanám: Allt nám á háskólastigi.
Neysla. Kaup heimila á vörum og þjónustu á tilteknu
tímabili. Útgjöld voru bókfærð þegar til þeirra var stofnað en
ekki þegar þau voru greidd ef þetta tvennt fór ekki saman. I
sumum tilvikum var það þó vandkvæðum bundið svo sem
þegar um kaup á þjónustu var að ræða þar sem útgjöld verða
til yfir ákveðinn tíma t.d. útgjöld fyrir rafmagn og hita og
sjónvarpsafnotagjöld. Þá var miðað við greiðslu á reikningi.
Neysla heimila var umreiknuð í tölur fyrir heilt ár.
Til neyslu teljast:
• Peningaútgjöld til kaupa á neysluvörum og þjónustu.
• Leiguígildi vegna afnota af eigin íbúð. Upplýsinga um þau
var ekki aflað í könnuninni heldur var sá liður reiknaður út frá
stærð og verðmæti húsnæðis sem þátttakendur bjuggu í.
Til neyslu teljast ekki:
• Vörur sem fengust gefins. Gefnar gjafir voru færðar í
búreikning við kaup með öðrum útgjöldum heimilisins.
• Beinir skattar, lífeyrissjóðsiðgjöld.
• Fasteignakaup
• Sparnaður
Þess skal getið að reynt var að afla upplýsinga um neyslu
á eigin framleiðslu bænda og sjómanna. Þær upplýsingar
reyndust of rýrar til þess að unnt væri að taka mark á þeim.
Ekki var spurt um hlunnindi í neyslukönnuninni 1995 en
skattlögð hlunnindi voru metin með tekjum
Neyslueining. Vegnaþess að heimili em misstór getur verið
erfitt túlka niðurstöður neyslukönnunar. Ein aðferð við að taka
tillit til ólíkra heimilisstærða er fólgin í því að búnar eru til vogir
sem taka tillit til mismunandi samsemingar heimila. Útgjöld
heimila þurfa ekki að aukast í réttu hlutfalli við ijölda heimilis-
manna. Með því að umreikna stærð heimihs í ney slueiningar er
reynt að taka tillit til þess að stór heimili eru hagkvæmari í
rekstri en lítil og að útgjöld vegna bama em minni en útgjöld
vegna fullorðinna. Hver einstaklingur á heimili fær tiltekið
vægi eftir aldri sínum og stærð heimilis. Þá má bera saman
útgjöld milli ólíkra heimilisgerða. Alþjóðastofnanir eins og
Type of household. Type of household on the basis of
number, age and relationship of its members. Households in
the 1995 survey were divided into five types:
1. One-person
2. Couples without children
3. Couples with children
4. Single-parent
5. Other households. Examples: A household of three
generations or a household of a couple with one or more
children who had reached the age of 25.
The survey did not differentiate between married or cohab-
iting couples, or whether couples had registered their cohabi-
tation in the National Register of Persons.
Employed. Persons in paid employment for twelve hours
or more an average per week.
Education. Households were classified into three catego-
ries according to the educational background of the their
head. The reference was the highest level of education in
which the respective member of the household had com-
pleted a degree.
Basic education: Mandatory education.
Vocational and secondary education: All education above
mandatory level, before university level, e.g. at colleges and
secondary grammar schools.
University education: All education at university level.
Consumption. Household purchases of good and services
over a specified period. Expenditures were recorded when
purchases were made rather than when paid for, if these took
place at different times. In some cases, however, this proved
problematic, e.g. with purchases of a service for which
expenditure covers a specific period, such as electricity and
heating bills and TV licences. In such cases, payment of the
bill was counted as expenditure. Household consumption
was converted to annual figures.
Consumption included:
• Monetary expenditure for the purchase of consumer
goods and services.
• Imputed rent for use of own housing. Information on
this item was calculated on the basis of the size and value
of the housing in which respondents lived.
Consumption did not include:
■ Goods received as gifts.
• Direct taxation, pension fund levies.
• Real estate purchases.
• Savings.
An attempt was made to gather information on consump-
tion of own production by farmers and fishermen, but proved
inadequate. No questions were asked about benefits in the
1995 HBS but taxed benefits were included in income.
Equivalent scale. Differences in household size can make
it difficult to interpret the results of budget surveys. One
method for taking into account different household sizes
involves the use of equivalent scales. Household expendi-
tures need not increase in direct proportion to the size of
households. Recalculating the household size by usingequiva-
lent scales attempts to take into account the fact that larger
homes are more economical to mn than small ones, and that
expenditures on children are lower than on adults. Each
individual in the household is given a specific weight accord-
ing to age and household size, enabling expenditures to be