Skessuhorn - 22.02.2017, Side 14

MIÐVIKUDAGUR 22. FEBRÚAR 201714
Jón Gunnarsson alþingismaður Suð-
vesturkjördæmis hefur setið á þingi
síðan 2007 fyrir Sjálfstæðisflokkinn.
Hann tók í fyrsta skipti í janúar sæti
í ríkisstjórn þegar hann tók við ráðu-
neyti samgöngu- og sveitarstjórnar-
mála. Nú þegar hefur hann varpað
fram hugmynd sem óhætt er að segja
að sé í senn byltingarkennd hér á
landi en um leið umdeild, eins og bú-
ast mátti við. Hugmyndin snýst um
að leggja á veggjöld á öllum stofn-
vegum að og frá höfuðborginni og
að þau muni verða látin standa und-
ir nauðsynlegum nýframkvæmdum á
þessum stofnvegum næstu árin. Um
leið gæti ríkissjóður lagt meira fjár-
magn í aðrar brýnar samgöngubæt-
ur. Þarna er Jón að tala um stór-
átak í vega-, brúa- og gangagerð um
Reykjanesbrautina, Suðurlandsveg
austur fyrir Selfoss með nýrri brú yfir
Ölfusá auk Vesturlandsvegar allt upp
í Borgarnes. Í þeirri framkvæmd yrði
gert ráð fyrir Sundabraut, tvöföld-
un Vesturlandsvegar og nýjum Hval-
fjarðargöngum. Talið er að stutt sé í
að núverandi jarðgöng uppfylli ekki
lengur öryggisviðmið vegna aukinn-
ar umferðar.
Skessuhorn ræddi við Jón um þess-
ar hugmyndir og kallaði einnig eftir
skýringum á því að nú hefur verið fall-
ið frá öllum stærri vegaframkvæmd-
um á Vesturlandi sem gert hafði
verið ráð fyrir í samgönguáætlun til
næstu fjögurra ára sem samþykkt var
á Alþingi í haust. Meðal þeirra fram-
kvæmda er byrjun á lagfæringum á
hættulegum vegi um Skógarströnd,
framhald vegagerðar um Uxahryggi,
vegagerð í Skorradal, byrjun fram-
kvæmda á Vesturlandsvegi um Kjalar-
nes og ýmis smærri verk. Samkvæmt
tillögum ráðherrans verður ekki ráð-
ist í neinar stórar vegaframkvæmdir á
Vesturlandi á þessu ári.
Tíu milljarða vantar upp
í samgönguáætlun
Jón segir að ástæðan fyrir því að ekk-
ert verður af ýmsum framkvæmd-
um á Vesturlandi sem Alþingi sam-
þykkti 12. október síðastliðinn sé
sú að þeirri samgönguáætlun fylgdi
ekki fjármögnun. Hann hvorki neit-
ar því né játar að um hafi verið að
ræða áætlun sem mörkuð var af því
að þingkosningar voru þá handan
við hornið, eða svokölluð innantóm
kosningaloforð. „Samgönguáætlun
fyrir árið 2017 var einfaldlega van-
fjármögnuð og ég sem ráðherra sit
nú uppi með þá staðreynd en verð
um leið að spila úr því sem til skipt-
anna er. Í stað þess að 14 milljarðar
króna færu í hinar ýmsu vegafram-
kvæmdir á þessu ári, eins og áætlað
var í samgönguáætlun, fáum við 4,5
milljarða til að spila úr. Því þarf ég að
forgangsraða þeim peningum sem úr
er að spila. Þau verkefni sem byrjað
er á og samningar hafa verið undir-
ritaðir um, svo sem Dýrafjarðargöng,
fara í forgang sem og ýmis viðhald-
svinna við núverandi vegakerfi eink-
um til að bæta umferðaröryggi. Ætli
tveir til tveir og hálfur milljarðar
króna fari ekki í aukið viðhald vega
og bættar vegmerkingar bæði á veg-
um með slitlagi og án. Vegna vanfjár-
mögnunar í samgönguáætlun er okk-
ur nauðugur sá kostur að fresta ýms-
um verkefnum út um allt land sem
samþykkt voru fyrir kosningar,“ segir
Jón. Meðal þeirra verka eru vegabæt-
ur á Uxahryggjaleið, Skógarströnd
og byrjun á framkvæmdum við Vest-
urlandsveg. Þá nefnir hann að í stað
þess að 800 milljónir fari í Detti-
fossveg séu einungis 320 milljónir til
framkvæmda í ár. Jón segir að stöð-
ugt sé sótt að ríkissjóði um að auka
fjárveitingar í hina ýmsu málaflokka,
svo sem heilbrigðis- og menntamál.
„Við þurfum að forgangsraða því sem
við höfum úr að spila en jafnframt
að skoða þær leiðir sem hægt er að
fara til tekjuöflunar. Af þeim sökum
kýs ég að leggja fram þessa hugmynd
um stórátak í vegagerð sem yrði kost-
að með innheimtu sértekna líkt og
landsmenn þekkja úr Hvalfjarðar-
göngum.“
Höfum ekki efni á að
skoða ekki alla kosti
Jón hefur nú skipað starfshóp í ráðu-
neytinu sem á í síðasta lagi í maí í
vor að skila af sér fyrstu hugmynd-
um um útfærslu stórátaks í vegagerð
á suðvesturhorni landsins sem fjár-
magnaðar verða með veggjöldum.
„Það verður byrjað á að skilgreina
verkefnið og þessar hugmyndir, svo
sem framkvæmdaröð, áætla kostn-
að og slíkt. Við erum hér að tala um
stærra átak í vegagerð en Íslendingar
þekkja í áratugi. Raunar er verið að
tala um grundvallarbreytingu. Þessi
leið er engu að síður vel þekkt í lönd-
unum í kringum okkur og raunar í
þeim flestum, að notendur veganna
greiði fyrir að aka um þá. Við verð-
um hins vegar að skilgreina verkefnið
betur og ræða útfærslur þess áður en
nokkur ákvörðun verður tekin. Ég sé
til dæmis fyrir mér að hægt væri að
ráðast í tvöföldun vegarins um Kjal-
arnes með skömmum fyrirvara, en að
lagning Sundabrautar sé fjær í tíma.
En vissulega er ég meðvitaður um að
þetta er einungis hugmynd sem eftir
er að afla brautargengis. Ef andstað-
an við að hefja stórátak í vegagerð
með þessum hætti verður mikil, þá
mun ég ekki slást fyrir málinu leng-
ur en skynsamlegt er. Ég vil hins veg-
ar að nú verði farið í upplýsingaöfl-
un og valkostir allir skilgreindir til að
hægt verði að taka upplýsta ákvörð-
un. Við höfum einfaldlega ekki efni
á því Íslendingar að skoða ekki alla
valkosti í ljósi þess að uppbygging
samgöngukerfisins hefur setið eftir.
Því tel ég eðlilegt og rétt að leggja
þessa valkosti inn í umræðuna,“ segir
Jón og bætir við að veggjöld séu víða
innheimt í vegakerfinu í Evrópu og
standi slík tekjuöflun undir stórfram-
kvæmdum. Það þekki Íslendingar vel
af ferðum sínum erlendis.
Ekki má mismuna
Aðspurður um upphæðir veggjalda
fyrir að aka fyrrgreinda stofnvegi seg-
ir Jón of snemmt að nefna upphæð-
ir. „Auðvitað munu stórnotendur, Ís-
lendingar sjálfir, fá mestan afslátt þeg-
ar þeir aka þessa vegi, en ferðamenn
og þeir sem sjaldan fara greiða hærra
gjald.“ Þegar þarna er komið er Jón
spurður hvort ekki væri skilvirkari
leið að innheimta einfaldlega komu-
gjöld af öllum flugfarþegum sem til
landsins koma? Þá myndu ferðamenn
standa straum af þeirri uppbyggingu
vega og annarra innviða sem augljós-
lega þarf að ráðast í vegna fjölgunar
þeirra hér á landi. Skortir ríkisstjórn-
ina kjark, eða hvað hamlar slíkri út-
færslu?
„Að setja á komugjöld er mun
flóknari leið en menn ætla. Við á Ís-
landi lútum samevrópskum reglum
sem kveða skýrt á um að ekki megi
mismuna með slíkri gjaldheimtu. Við
yrðum þá samhliða slíkum sköttum
að leggja skatt á ferjusiglingar og inn-
anlandsflug, því annars værum við að
brjóta reglur um jafnræði.“ Jón segir
að raunar sé ekkert ósanngjarnt við að
notendur þjónustu greiði fyrir hana.
„Þannig hefur til dæmis verið skoðað
að gistináttaskattur sem ég vildi frem-
ur skilgreina sem umhverfisgjald, eða
náttúruverndargjald, sé sanngjörn
skattheimta svo fremi sem hún sé út-
færð þannig að allir sem gista á hót-
elum eða skemmtiferðaskipum, svo
dæmi séu nefnd, greiði fyrir sig. Slík
gjaldtaka yrði greiðsla til að verja við-
kvæma náttúru. Þá hefur verið rætt
um bílastæðagjöld en reglum um þau
er nauðsynlegt að breyta til að sveit-
arfélög í dreifbýli og þéttbýli sitji við
sama borð. Í dag mega sveitarfélög
í þéttbýli tæknilega innheimta bíla-
stæðagjöld ef þau vilja, en fæst þeirra
nýta það sem tekjuöflun. En sveitar-
félög í strjálbýli mega það hins vegar
ekki. Þessu þarf að breyta en fyrst og
fremst þannig að allar þessar leiðir til
tekjuöflunar og innviðauppbyggingar
verði sanngjarnar og brjóti ekki gegn
jafnræði þegnanna,“ segir Jón Gunn-
arsson að endingu.
mm
Leggur til stórátak í uppbyggingu stofnvega
á suðvesturhorni landsins
Rætt við Jón Gunnarsson samgönguráðherra
Jón Gunnarsson tók við embætti ráðherra samgöngu- og sveitarstjórnarmála í janúar síðastliðnum.
Ljósm. VB/Haraldur Guðjónsson.
Vaxandi umferð ferðafólks á stærstan þátt í að núverandi stofnvegir í allar áttir frá höfuðborgarsvæðinu eru nú vanbúnir til
að taka við þeirri aukningu. Myndin er af röð bíla skammt sunnan við Borgarfjarðarbrú. Ljósm. gj.
Víða erlendis eru lagði skattar á umferð smábíla sem aka stofnbrautir, meðal annars í Austurríki þaðan sem þessi mynd er.