Skírnir - 01.10.2009, Side 12

266
PÁLL THEODÓRSSON
SKÍRNIR
viðarkolanna frá Aðalstræti er traust (8 sýni mæld), þau hafa verið
af lifandi birkigreinum sem voru að vaxa um 780. I rústum gam-
alla húsa finnast eðlilega mannvistarleifar frá öllum nýtingartíma
húsanna og byggkornin hafa lent þar um hundrað árum eftir að
birkinu var brennt, þegar húsið var enn í notkun að einhverju
leyti.
Hvert viðarkolskorn er harðgerður tímamælir sem sýnir í aldir
hversu langur tími er liðinn frá vaxtartímanum. Mælingin byggist
á traustum lögmálum kjarneðlisfræðinnar. Túlkun á samhengi
geislakolsgreindra mannvistarleifa sem finnast í sömu húsarúst
getur hinsvegar verið flókin.
Eins og hinni ósennilegu tilgátu um afbrigðilegar aðstæður í
hvikulu andrúmslofti yfir Islandi hefur að fullu verið hafnað, er
þessi skýring Guðmundar einnig augljóslega röng. Niðurstaðan er
því nú sú að við getum treyst geislakolsgreiningum á íslensku
birki.
3. Byggð víða um land 870 AD
Þegar vel er að gáð, sýna nokkrar rannsóknir að frásögn Ara fróða
af upphafi landnáms er tortryggileg. Snemma á þessu ári var ég að
blaða í gegnum greinar í tímaritinu Radiocarbon og fann þá tvær
sem vöktu athygli mína. Þær voru eftir erlenda vísindamenn sem
um árabil hafa stundað fornleifarannsóknir á íslandi. í þeim fólust
afar áhugaverðar upplýsingar um þróun byggðar á landnámsöld,
sem höfundar greinanna höfðu ekki veitt athygli, enda beindust
rannsóknir þeirra að öðrum atriðum. Aldursgreiningar þeirra voru
traustar því þær endurspegla að nú eru gerðar meiri kröfur um
nákvæmni og strangt gæðaeftirlit en áður.
Þegar ég fór síðan að leita betur fann ég tvær greinar í Árbók
hins íslenska fornleifafélags með svipuðum upplýsingum, m.a. frá
norrænu fornleifarannsókninni í Þjórsárdal 1939. Eftirfarandi
hefur komið í ljós:
1. Kuml við Ytri Nesströnd í Mývatnssveit (Ascough o.fl.
2007). Á íslandi hafa fundist á fjórða hundrað grafa (kumla)