Heimsmynd - 01.03.1991, Blaðsíða 92

The WorldPaper
Haldið um taumana.....
framhald af forsíðu
Enn verður að endurskoða bækur fyr-
irtækja, en við þetta hefðbundna verk
hefur nú bæst hellingur af verkefnum,
sem eru mun áhugaverðari.
Par sem flest fyrirtæki eru að lögum
skyld að láta fara fram formlega endur-
skoðun á bókhaldi sínu, höfðu endur-
skoðendurnir fyrir stóran hóp skjól-
stæðinga sem bjóða mátti bætta, aukna
og aðra þjónustu. Nú eru í boði hjá
flestum fyrirtækjum á þessu sviði ráð-
gjöf um stjómun, sköttun og gjald-
þrotauppgjör og fjárhagsleg ráðgjöf um
yfirtöku annarra fyrirtækja.
Þau hafa orðið fjármálalegar þjón-
ustustofnanir í þjónustu ríkisstjóma,
fjölþjóðafyrirtækja, fyrirtækja af
meðalstærð - og jafnvel einstaklinga.
KPMG Peat Marwick McLintock, eitt
stærsta fyrirtækið á þessu sviði, gaf ný-
lega upp tekjur fyrstu níu mánuði síð-
asta árs að upphæð 5,4 milljarða doll-
ara.
A áratugnum sem var að líða hafa
bókhaldarar aukið áhrif sín með sam-
runa margra fyrirtækja. Auk KPMG
teljast meðal hinna „sex stóru“ Ernst &
Young, Coopers & Lybrand, Deloitte
ana. Hún er orðin svo veigamikill þátt-
ur að flest fyrirtækin hafa valið þann
kost að marka henni bás í sérstökum
fyrirtækjum, að nokkru leyti til að
forðast hagsmunaárekstra í ráðgjafar-
efnum.
Brauðdreifingarverkefni Andersens í
Moskvu er óneitanlega nokkuð sér á
báti, en að sögn Burgess er fyrirtækið
þó oft fengið til að fást við álíka verk-
efni víðs vegar um heiminn. Innleiðing
hátæknikerfa og fullnægjandi afkasta-
mælingakerfa í verksmiðjum hefur
sömu þýðingu í Vestur-Evrópu, Suður-
Ameríku og Asíu.
Flest ráðgjafarútibúin hafa komið
sér upp verkhólfum sem sérhæfa sig í
vissum greinum iðnaðar.
Verkefni í sambandi við gjaldþrot er
enn einn blómaakur bókhaldaranna.
Þeir hafa alltaf getað haft minni
áhyggjur af samdráttarskeiðum vegna
þess að endurskoðun verður ævinlega
að fara fram án tillits til fjárhagsaf-
komu fyrirtækjanna. Nýjasti efnahags-
drunginn hefur í rauninni aukið vinnu-
álagið, sérstaklega í Bretlandi þar sem
mörg fyrirtæki berjast í bökkum.
Þegar Polly Peck International, breskt
Upphaf bókhaldsins
Stofnendur fyrirtœkjanna
Rætur bókhaldsins teygja sig
sennilega aftur til fyrstu birgðaskráa í
elstu þekktu
siðmenningarsamfélögum kringum
fljótin Efrat og Tígris og Nfl.
Bókhaldsfyrirtæki nútímans rekja þó
flest uppruna sinn til sjálfstæðra
bókhaldsendurskoðenda Englands um
miðbik síðustu aldar. Á síðari hluta
aldarinnar fluttust margir þessara
endurskoðenda til Bandaríkjanna, þar
sem breskt auðmagn var að fjárfesta
verulegar upphæðir. þótt engar
opinberar reglugerðir hefðu enn verið
settar sem krefðust óháðrar
endurskoðunar af stórfyrirtækjum
Bandaríkjanna. Leifar þessa breska
uppruna er enn að finna í nöfnum
margra þessara fyrirtækja í dag, þótt
Price Waterhouse & Co. sé hið eina
sem enn er í rekstri undir upphaflega
nafninu.
Löggjafarþing New York ríkis varð
fyrst til þess að lögleiða starfstitilinn
„löggiltur, almennur endurskoðandi“
árið 1896, en áhrifamáttur
bókhaldarans tengist þó fyrst og
fremst alríkislögunum um tekjuskatt
frá 1913 og tilkomu
alríkisviðskiptanefndarinnar (Federal
Trade Commission), sem komið var á
fót árið eftir.
& Touche (DRT International), Art-
hur Andersen og Price Waterhouse. í
Bretlandi hafa Coopers og Deloitte
ruglað saman reitunum og myndað
Coopers & Lybrand Deloitte.
Þessi sameining kraftanna hefur gef-
ið risunum þjónustunet sem teygir sig
um allan heim og auðveldar þeim að
dreifa þjónustu til skjólstæðinga sinna.
Coopers & Lybrand státar af 700 skrif-
stofum í 110 löndum.
Stjórnunarráðgjöf er orðin mjög
ábatasöm starfsgrein fyrir bókhaldar-
Nigel Adam er sjálfstætt starfandi blaðamaöur á
sviði viðskipta og fyrrverandi ritstjóri
mánaðarritsins Business í Lundúnum.
SPEKINGAR MARKAÐSTORGSINS
stórfyrirtæki í ávaxtaviðskiptum, raf-
eindabúnaði og frídvalarferðum,
hrundi saman með átakamiklum tilþrif-
um síðasthðið haust mátti fá forvitni-
lega innsýn í starfsaðferðir gjaldþrota-
burgeisanna. í þeim tilfellum að mögu-
leiki er talinn á annarri lausn en
hreinum slitum á fyrirtækinu eru til-
nefndir bústjórar til að fara með stjórn
þess meðan verið er að ráða fram úr
málum þess.
Þrír bústjórar - Michael Jordan og
Richard Stone frá Coopers & Lybrand
Deloitte og Christopher Morris frá
Touche Ross - voru settir yfir Polly
Peck. Eitt af verkefnum þeirra var að
rekja feril meira en hundrað milljóna
dollara í reiðufé, sem taldir voru liggja
einhvers staðar í Tyrklandi eða á norð-
urhluta Kýpur, þar sem Polly Peck
hafði átt í miklum viðskiptum.
Bókhaldararnir fóru í sérstaka ferð
til sítrónulundanna á Kýpur til að yfir-
heyra ávaxtaframleiðendurna um þetta
lausafé. Þeim til mikillar skapraunar
urðu þeir frá að hverfa án þess að hafa
fengið nokkur svör og síðar var þeim
meinað með lögbanni dómstóls að-
gangur að bókum útibúa Polly Pecks á
eynni.
En bókhaldarar ná þó oftast sínum
manni. Um miðjan desember voru yfir-
völd á Kýpur orðin samvinnuþýðari og
heimiluðu bústjórunum í Lundúnum
að framfylgja rannsókn sinni eins og
þeir höfðu fyrirhugað. Þeim taldist svo
til að megnið af fénu hefði verið fjár-
fest í hótelum, sumardvalarþorpum og
öðrum framkvæmdum varðandi frí-
dvalir fólks.
Á öðrum sviðum keppa bókhaldsfyr-
irtækin við bankana með því að bjóða
fyrirtækjum ráðgjöf um hvernig þau
eigi að haga sínum viðskiptum.
Alec D’Janoeff er forstöðumaður
evrópska hluta þeirrar deildar Coopers
og Lybrand Deloitte í London, sem
býður ráðgjafarþjónustu í sambandi við
samruna fýrirtækja og yfirtöku ann-
arra. Eftir útskrift frá Eton og nám í
listasögu í Strassborg varð hann sér úti
um réttindi sem bókhaldari og gæti vel
hafa gengið í þjónustu einhvers bank-
ans. En hann kunni þó betur við sig hjá
Coopers.
„Meginstyrkur okkar er fjöldi við-
skiptamannanna og þjónustunet sem
spannar allan heiminn,“ segir hann.
„Þetta gerir okkur kleift að keppa með
góðum árangri við bankana og við
stefnum ákveðið að því að auka okkar
markaðshlutdeild." Fyrirtæki eins og
Coopers beina geiri sínum fremur gegn
bönkum í annarri röð en stærstu fyrir-
tækjunum í Wall Street eða Evrópu.
„Hinir sex stóru“ voru fljótir að færa
sér í nyt einkavæðingarhneigðina í
Austur-Evrópu. Sumir þeirra hafa ver-
ið útnefndir sem ráðgjafar nýrra ríkis-
stjórna, til dæmis í Ungverjalandi, sem
verið hefur í fararbroddi hvað sölu rík-
iseigna snertir.
Bókhaldsfyrirtækin komast ekki
undan þeim eðlilegu veilum, sem herja
á fyrirtæki í örum vexti, eins þótt þau
eigi almennri velgengni að fagna, né
eru þau fullkomlega höggheld.
Samt er líklegt að stóru bókhalds-
fyrirtækin eigi eftir að varpa stækkandi
skugga eftir því sem líður á þennan
áratug. Sú var tíðin að bókhaldarar
þóttu daufgerðar persónur; nú eru þeir
öfundaðir fyrir ögrandi og ágenga sölu-
mennsku á sínum vamingi.*
92 HEIMSMYND